ఉమ్రావ్ జాన్ ఆదా

ఊ(మాట్‌ తాన్‌ అయా

అట్టు లోపఠివైవున అచ్చువేసిన శిల్చ్పచిత్రంలో కన
బడేది శుడ్దోదవ మహారాజుకు గౌతమ బుద్దుని
తల్లియైన మహారాణి మాయాదేవి కన్న స్వ్వన్నం
గురించి జ్యోతిషికులు వ్యాఖ్యచేస్తూూ ఉండిన దృశ్యం
వారికి దిగువ వారి వ్యాఖ్యను (వాసుకాంటున్న్న
లేఖకుడు కనిపిస్తాడు భారత దేశంలో లేఖన కళ
చిత శిల్పంలో నిబద్రమై లభించే దృష్టాంచాలలో
ఇడే [పాదినతమమైవది

నాగారున కొండ క్రీశ తవ శతాబం

(జాతియ వురావస్తు ప్రదర్శనశాల, న్యూఢిల్లీ, వాది
సాజన్వముతో)

ఉ(మావ జాన్‌ అణా

ఉధర్యూముూాలం
మిర్దా రుస్వ్వా
చాలుగు నేతా
డాశరథి రంగాచార్య

నాహిత్య అకాచెము

Umrao Jan Ada - Telugu ాటువడటంి. by D Rangacharya
of Mirza Ruswa's Urdu novel of the same name
Sahitya Akademi: 1990 Rs 25

©Telugu translation D Rangacharya
First edition - 1971
Repnunut - 1990

సాహిత్య అకాడెమీ

(పథాన కార్యాలయం

రవీంద్ర భవన్‌, 85 ఫిరోజ్‌షా రోడ్‌, న్యూడిల్లీ - 110 001
వ్మికయ విభాగం

'స్వాతి' మందిర్‌ మార్స్‌, న్యూఢిల్లీ - 110 001

(ప్రాంతీయ కార్యాలయాలు

29, ఎల్ల్హామ్స్‌ రోడ్‌, తేనాం పేట, మద్రాస్‌ - 600 018
జీవనతార భవనము (నౌల్లవ అంతస్తు), 234 /4తుం డైమండ్‌ హార్బర్‌
రోడ్‌, కలకత్తా - 700 053

172, ముంబయ్‌ మరాది గ్రంథ నంగ్రహఆయ మార్స్‌,

దాదర్‌, బొంబాయి - 400 014

Offset repnnt by Welaun Prras Madras

మిర్జా రుస రచించి ఉమావ్‌ జాన్‌ ఆదా ఉరూ నవలకు ఇది
౨సుహెదం -నువాదం స్పీయరచనకంకే కషం అనే విషయం విదితమే
వఏంచాతంచు రదయిత భావాలకు ౨నువారకుడు భాష సమకూర్చాలి

ఈ నఎలలోని కవితాహృదయం పెలుసుకోఎడానికి ఉర్దూ కాలేం
టున్సిపాల్‌ శ్రీ హుపేసి షష్‌ద్‌ ఎంతో నహోరించగా. తెలుప సేతలో
సహక రించి వారు ఎ్యుతులు (శ్రీ నార్ల ఎరంజీవి కుద్దోతి ఎదంచేయ
డంలో తోడ్పడ్డారు మ్నితులు దేవరకొండ మాధవఐరాపుగూడు

పీరందరికీ నా హార్దిక కృతజ్ఞతలు

ఆనువాదకుడు
ఉజాశరథి రంగాచార్య

ద్రస్తావన

ఏమున్నది స్వారన్యం
ఏ కథలో మాతం?
నా కథనే చెప్పనా,
బోకం వ్యధ ఎప్పునా?

మిర్జా రుస్వా సాహెబ్‌ ! ఇంత ఇదిగా అడుగుతున్నారే. నా
దౌ ర్చాగ్యకథలో మీరు వినదగిం దేముందని? నా జీవితానికి ఒక ధ్యేయం
లేదు. ఒక లక్ష్యం లేదు. ఒంళం లేదు. అంశం లేదు. తెగిన గాలిపటాన్ని.
అల్లాంటి నా కథలో ఇంపా? సాంపా?

అయినా అతిగారు కెగిక వినండి, ఓపిగ్గా వింటారుగా ?

తండ తాతలపేర గొప్పతనం ఆపాదించుకోఐ డంవల్ల ఏం (పయో
జసం? నిజానికి నా కవి గుర్తే లేవు. నాకు గుద్తున్నదల్లా సెజాదాదు
చివర మా యిల్లు ఉండడం. ఇంటి కొట్టడం గట్టిదే. ఇరుగువారుగున
కొన్ని పెంకుటిండ్లు, పూరిండ్లూ ఉండేవి వాటిల్లో ఉం డేవాళ్ళూ అలాంటి
వాళ్ళే. నీళ్ళు మో-సేదాబ్ళ, మంగట్ళూ, బాకళ్ళూ, కుమ్మద్లూనూ ; మా
యిల్లే ఆ వీధిలో ఎత్తయింది. అయినా ఎత్తయిన ఇల్లు మరాకటుండేది.
అది దిలావర్‌ ఖాన్‌ది.

మా నాన్న ఉద్యోగం బహూబేగమ్‌ సమాధివద్ద. ఆ ఉద్యోగం
పేరేమిటో, జీతం. బ_త్తెం ఎంతో తెలీదుకాని అంతా నాన్నను జమేదార్‌
ఆసడంనూతం గుర్తుంది.
పగలంతా తయ్యులై ఆడించడం నా పని. వాడికి నేనంతే ప్రాణం.
ఊణం ఉండేవారు కాడు నన్ను విడిచి.

చంద నాలా నికి కాలువునించి ఇచ్చేవాడు మా నామ్నా. అమ్ముడు
we: యూ సవదా. అమాంచంగా సడుందట్టుకు ఇలాడేడాన్ని. పృష్ట
ఉంటానా? పరిగాశ్రైవాడు. గాన్నా, నాన్నా అంటూ అంగీ పట్టుకునే
వాడు. నాన్ను ముఖం కాటంత అరపే్యది. నా పెన్నుతట్టి విఒందేనాడ.
పను నత్తుకునేవాడు.. ముడులు కురిదించేవాడు. వటి చేతుడో వచ్చే

డాదేకాము. “ఒకపుడు బత్తీసొలు, మరొకస్చుడు. సుష్పుభలుంకయి. ఇలా

థ్‌ ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

ఎప్పుడూ ఏదోఒకటి తెన్తూనేఉందేనవాడు వాటి పంసకంలో మా గొడవ
చూడాలి ఆక్కడే పోట్లా డుకునేవాళ్ళం ఎంత వావుండేదో బత్తీసాలు
లాక్కు_పోయేవాడు తముడు నువ్వులుండలా లాక్కు_.బోయేదాన్ని నేను
అమ్మకు ఏంటింటి వని ఆలా చచ్చి కూదర్చుంటాడో లేదో తగాదా
మొదలు నాన్నా బొమ్మలు తేలేదా? అని ఒకరు *నా గొలుసు
కంసాలి ఇంవా తేనేలేదు పవ్నికూతురుకు పాలు మాన్నిస్తున్నారు నేనేం
వేనుకొని వెళ్లాలి అక్కడికి ? నాన్నా ఏమైనా ఈద్‌ కు కొత్తబట్టలు వానల
సిందే తెస్తావుకడూ తప్పక పాతబట్టలెతే కస్పేదిలేదు విన్నావా?
ఆంటాన్నేను అమ్మి వంట ముగించిందంచే నాకు విముక్త రొగ్టాల
వశ్లెం కూరగిన్నె తేవడం దరస్తర్‌థాన్‌ పర్చడం నా సని వడ్డించడం
ఆమ్మ వంతు కలసి థోంచేసేవాళ్ళం అండా నాన్న వేకువనే మేళ్టాని
ఎమాజు చేసేవాడు నేను చప్పున లేచేదాన్ని మళ్ళీ మొదలు

నాన్నా! ఇవ్వాళమా.తం దొమ్మలు తేవడం మరచిటోకేం
జానికాయలూ నారింజకాయలూ ఇన్ని తేవాలి

మాజా ముగించి అల్లాను స్మరిస్తూ డాణామీడిక్‌ _క్కేనాడు వాపు
రాళ్ళను దితి గింజలు వేసేవాడు ఒకటి రెంటిని ఎగరదే సేవాడుకూదా
ఆమ్మ పాచిని వంటవనని ముగించేది పొద్దు ఎక్కూకదుందే ఉద్యోగానికి
వెళ్ళిపోయేవాడు నాన్న అమ్మ కట్టువనితోనో మదొక పఏరోనో నడి
పౌయేదీ నేను తమ్ముజ్ఞ ఎత్తుకొని ఏథిలోకి వెళ్ళిపోయేదాన్ని. ఒక పెద
చింత చెట్టుందేదీ అక్కడికి _కేకేవాజ్ళి ఆడపిల్లలూ మగవిల్లలూ.
తమ్ముజ్ణీ దింపి వాళ్ళతో ఆటల్లో వడిపోయేదాన్ని కమ్మని రోజులు
చీతా చింతా లేదు చక్కని “భోజనం మంచిబట్ర యా ఉండేల తోటి
పిల్లలందద్లో చేస మెరుగు మననుకు దిగులులేడ్‌. చూపువిరుఎ ఇరు
గదు మౌ ఇంటిముందు ఎదురుదొదురుగా రెండు వసారాలు పెద్ద వసారా
ముందు రెండు 'పెంకుటేగదులు ఎపారాకు ఎదురుగా వంటిల్లు వాచామీడ
రెండు పెంకుట్‌గదులు. ఇల్లు విశాలమైంది పాత సాన్నుగ ఆవసరాని
శం ఎక్కువే ఉండేది మూడు నాలుగు సరుపులూ దుబ్నట్లూ ఉండేవి
సేథిలోవాశ్ళేండా ఇలాంటి వస్తుపులకోసం మా ఇంటికే వచ్చేవారు. వీథిలో
ఆడవాళశ్లంతా నూతినుంచి ఏణృుతోడి ఆచ్చుకునేవారు వాని మాకు వని
మచిషి ఉచ్చేవాట మా నాస్న _డెస్సువేనుకొని ఆయవ్రేరాగంపే జనం
వంగి వింగ్‌ నలాయు వేసేవాళ్ళు పీథిదాళ్లుంతా కాలినడకన పేరంటానికి
బ్రో మా అన్యా మేనాలో వెళ్ళేది

ఉ(యావ్‌ జాన్‌ అదా 9

నిజానికి నెను అందకతెల్లో జమకాదు కొని తోటివాళ్ళలో అంద
కత్తెనే అనాలి జామపండు చాయ వికారంకావి ముక్కూ. ముఖమూ
కాస్త ఎత్తునొనలా, వెడల్పయిన కళ్ళు పాలబున్గఖం వయనుకు తగిన
కూడవ లావూ బాగాే ఉండేదాన్ని ఇప్పటిలా మ్మాడాం కాదు ఇప్పుడు
గాని అన్నుడుగాని వన్నెల ఏిన్నారుల్లో లెక్కేంకాదు ఆ వయసులో
వ౦దారఎ దంగు మేజామా చిన్నచిన్న పూలచొక్కా. జరి ఒణ్‌ చేతికి
మూడేసి వెందిగాజాలా మెడలో గొలుసు బంగారపు ముక్కు-పుడకా
మిగతా అమ్మాయిలకు వెండిప్పడక లుండేవి అప్పుడే కొట్టించిన చెవులు--
వాటికి సీరిరంగు దారం క ట్టైవారు-పోగులుచే యదానికి బంగారం ఇచ్చారు
కంసావికి

నా పెళ్ళి నిశ్చయం అయింది వరుడు మేస్త్తకొడుకే వర
నిశ్చయం తొమ్మిది సంవత్సరా వయనులానే జరిగిపోయింది మా అత్తను
నవాజ్‌గిండ్‌కు ఇచ్చారు చూ మామ భూస్వాటు మాకంసే బాగా ఉన్న
చాయ మా అరత్తవారు ౨ రనవిశ్చయానికి ముందు చాలానార్లు అమ్మతో
ఆఅకృ_దికి వెళ్ళాను ఆక్క_డి వ్యనవోరాలు ఆదొక రకం ఇల్లు మట్టి
గొడలడేగాని విశాలమైంది ఆప్తులు గేదెలు పడు ఉండేవి పొడ
వఎ్చద్రం.. దాస్యం పుష్యులం మొక్కజొన్న కాలం స్తే కండెలు
బుట్టల్లో వచ్చేవి చెరుకు గుట్టలు గుట్టలుగా సడిఉండేవి ఎంతని
తింటారు!

వరుజ్లై చూవా అంనితో ఆదుకున్నానుకూడా నాన్న పెండ్లికి
ఏర్పాటుచేశారు. కయి తమ్మువివడింది. ఎశ్టల్‌ నెలలొ మువారార్తం

ర్మోతిఖాజ అయ్మా నాన్నా పెళినిగురించి మాట్లా డుకుంటుం"కే
చాటుగా వగేడాప్త్ని చొవల్లోపవే ఎంబరదదేదాన్ని కరీమన్‌ నా
స్నేహతురాం. దానికి వాటోయే మొగువకంకే నా ఐరుడే బాగున్నాడు
ఆతను ౬3 ఇరడు ఎదు ఆఅతినిడి సెద్‌ గడ్డం, ఇతసకీంకా
చూహూగుమీసాతె అలడు మురికి దొపతి కట్టుకొని ఎంట్టిరంగు చెక్కా
వేసేవాడు ఇక నా దావ వంక తీఎగా ఈడొనాడు పవచ్ప్చాతు।; వచ్చని
చీటిబబ్ద పైడామా _,3్క=వ్‌ టోపి, మిఖ్మచ్‌బూట్లు ః కరీమన్‌ వరురు
తిలకొక చిరిగ గుడ్డ చుక్టుకొవి చెప్పున్లేని వాళ్ళతో తిరుగుతాడు నావరి
స్థితికి పొంగిపోయాను పౌంగకేం” అంతకంహపే మంచిదళనుగురించి
నేను ఉమాంచనూ లేదు. నా కలు, ఆకయాలన్నీ క్వారిలోనే సిద్దిస్తాయనీ
పించింది

10 జయూవ్‌ జాన్‌ అదా

పుట్టింట్లో ఏలాంటి కవ్టైలుపడ్తట్లు గుట్తులెదు ఒకనారి దాగుడు
మూత లాడుతున్నాం వెండీ “ఉంగరం జారిపోడూంది ఖరీడు ఆకాకు
మించి ఉండదు ఇస్పుడా మాట చెబుళున్నాకాని అన్వుడు నాకింత క్షాంం
ఎక్కడిది? ఏ వస్తువు ఖరీదుమాత్రం నాకేం తెలును? ఉంగరంకోసం
ఎంత ఏడ్చానో ఏడ్చాను కత్లబ్బిపోయాయి పగరలంతా ఆమ్మకు తెలియ
సీయలేదు రాతి అయింది వేలుకు ఉంగరం కనిపించలేదు అమ్మ
అడిగింది. చెన్సాక తన్పలేదు అమ్మ చెంప పొంగేటట్టు కొట్టింది
పెద్దగా ఏడ్చాను ఎక్కిళ్ళు వచ్చాయనుకోండి ఇంతలో వాన్న వచ్చే
శారు న్ను గద్దింవారు అమ్మను క కోవగిందారు అప్పుడు నాకు
ఊరిట కరిగింది

అమ్మకంటే చేంంటే ఏకు ఇబ్బం నాన్నకు నాబ్ను ఎస్సుడూ
నామిద చేయిచేసుకోలెదు అమ్మ మాటిమాటిక్‌ కోద్టీది అమ్మకు తమ్ము
డంశే ఏంతో ఇష్టం తమ్మునికోసం ఎన్నోసార్లు అజం తిన్నాను
ఆయినా వాడంటే “నాకు ఎంతో ఇష్టం అన్ముమీద పంతంతో ఒక్కోసారి
పగలంతా వాజి ఎత్తుకునేరాన్నికోదు అయినా అమ్మ కనుమరుగయితే
వాలు అమాంతంగా ఎత్తుకొని _క్ళో కూర్చో పెట్టుకుని ముద్ద పెట్టుకునే
డాన్ని అప జులికిడి వినిఎంచిందా వెంటనే దించే వేదాన్ని డు పిచ్చే
వాడు నేనే పేడ్సిండా ఎనుకునేది దెబ్బలు తగిబేవి నాకు

ఐనా కొ_్చు నా వేల. నొచ్చిందా అమ్ము (పాణాణా పాడాలండేవి
కొవ్వు తిండి నిద్రా ఉండేదికొదు కనిపించి? వాణ్డల్లా మందడిగేది
తాయెక్తులు తెడ్వేది

నా చెళ్ళికోడం మెళ్ళో గెలనుతీసి నాబ్బ్పకు ఉచ్వేసింది దీన్లో
వెం కటిది ఎళ్ళీ చేెయించవునీ కొర్పవాటికి మెరుగుపెట్టించవన్నడి
ఇంట్లొతణ్ను ప్యాత లవ్నింట్‌లో మూడు, నాంగు అస్టేపెటి మిగతావన్నీ
తీసింది వాటన్నింటికి కళాయి పూయించసుల్నది "' దేపనేది ఇందా
లేదా? ” ఆడిగాతు నొల్న అమ్మ వింటేనా? “మీ తోబుట్టువు జమీం
దారు భార్య ఆవిడకు తెలియాలిగా తోబుట్టుష తన కూతురుకం ఇన్ని
ఇచ్చారని మికు తోబుట్టువు ఆఅయితేమాతం అత్తారిల్లు ఆత్తారిక్లే నా
కూతురు ఐట్లి చేతులో వే జు సవంకా బూటిపోటిమా టలనరూ ౩” ఆన్నడి

1

మిక్రా రున్వాగాయా నా ఎట్టింటే సషయమూ వాలం విషయమూ
వివరించాను ఆ వదిఎతుత్తో సుఖంగా ఉండేదాన్నో ఈ పరిస్థితుల్లో
సుఖంగా ఆంటున్నానో మేరే ఆర్థంచేసుకోవాలి నాకుమ్యాతం ఆనాటి
బతు హాంంాజంది

'డె3దిమ్మరి నైతిణం్రాడు
చెదురుపోతు నై తినిఎడు
వారణ మేనెరుగుదు_కాని
గోరువిప్పజాల 'పెదలెదుట 1

సానికులం ఎంగతి చెప్పణ అవనరంలేదు వాళ్ళు -ఇట్టింది అలాంటి
ఇంద్శిలో వాతాంరిణం అలాంటిది పోషణ అలాంటిది చెడు తప్ప
మరోవిషయానికి అక్కడి ఆప్మారంలదు కాని తలిదండ్రులు కళ్ళ
బిడ్డలో లేచిపోయి వెడిపోరారు! వాళ్ళను పంచేబనా పాపం లేదు

నా కథ ఇంతవెరకం చెబ్బ ఆతధువాత నేను (డ్రిమ్మరినైనాను అని
చెప్పేశా ఎనుకోండి లోకం ఏమనుకుంటుంది . ఎంత రాక్షసి; పెళ్ళి
కావడం ఆలస్యం అయిందని ఎవో లేవదీసుకుపోయిండి అతడూ
వదిలేశాడు ఇంకెనణ్ణో ఉంచుకుంది వాడితోసూ పడలేదు (క్రమ
తనంగా జృుత్తిలోకి దిగింది అని ఎందు రఎకోరు? చాస్తుంగా జరి
గేది ఆలాగే అనేకమంది ఆడపిల్లలు చెడిపోవడం కళ్ళారా చూశాను
విన్నాను అందుకు కారణాలు అంకం ఒకట్‌ నయసువస్తుంది తలి
దల్యరులు సళ్ళిచేయరు రెండు చ్చి ఎరునితో పెండ్లైైకాడు ఎవడికో
ముదెష్టేస్తారు ఈఊఈడుతోడు చూడరు అంచంచందం చూడరు మన
సునూ నునిఎసీ గమనించరు మొగుడితో పడదు ఇల్లు విడిచి లేచీ
పోతారు మూడు యుబ్యబంలో ఎన్నువిరిగి నెత్తిన సడుతుంది చోగం
ముండ ైపోకారు చశాసం చచ్చిపోతుంది ఎవవితోనో "స్నేహం ఆయి
పోతుంది వాని నా విషయం అల్లాంగిది కాదు నాదొళ్ళాగ్యం నన్నిలా
చేసంది వాలం ౨స్నుు కారడవిలో విడిచింది దారి తప్పాను తెగిన
దరివటంలా తింగదింరవ్బా గత్యంతరం లేకపోయింది

i2 ఉయాబ్‌ జాన్‌ అదా

దిలావర్‌ భాన్‌ ఇల్లు మా ఇంటికీ కొద్దిదూరంలో ఉంది అతడో
చాల సంవత్సరాలు ఇకో జైల్లో ఉన్నాడు ఎవరి ఎఫారోసువలనో విడు
చలై వచ్చాడు అతడిక్‌ మా గాన్నింజే తీరని వగ పమంటే అతడు
హెకాచాదుతో ఆరేస్తయినాడు అతని _వవ్నర్తఎనుగురించి సాత్యం చెవ్చ
డానికి మా వీథెనుంచి మనునులను ఎలిసించారు నాన్నకూడా వెళ్ళారు
మా నాన్న కల్లాకపరుంలేని మనిషి సత్యవాది హైగా థారాను చేతికిచ్చి
ఆమేదార్‌ | ఎన్నాదున్నట్లు చెద్వ ఈ మనీష్‌ వలాంటివాడు 1 ఆనీ
అడిగ్‌లే ఉన్నదున్నట్లు చెప్పారు ఆదీ ఇతవి ద్వేషానికి శారణం
ఆదే అకని గుందితో ముల్లులా దాధిన్తూంది విడుదలై షద్చ్బాడు వట్టు
చరక సావపురాళ్ళసు సాకాడు ఒకరోజా బూ పావురాన్ని వ్వేకాతు
ఛాన్న పావురాన్ని అడగడానికి వెళ్ళారు పావలా ఇనస్తానిన్నారు ఆర్ర
రూపాయి కావాలన్నాడు నాన్న ఉద్యోగానికి వెళ్ల్లోయారు కాలమే
ఆలాచేఎందో సర్వేశ్వరుని ఇచ్చ ఆలాఉందో నేమ ఇంటినుంచి బయటికి
వనద్చాను చింతదెట్ట్యుకింది కోవిఎందాడు దిలాఎర్‌ గావ్‌ లెద్దా & పర్‌
మీ నాన్న డట్సిచ్చేళాడు పావురం తీఎకేచ్ళు ఆన్నాడు వలలో
చికాను వెళ్లాను ఇంత్లో _వవేశిందాను ఎట్ట పీచుముణండింలేదు
ఇల్లా పాడువడిసట్లుంది. ఇటు నేను (భవేశించగానే అటు తిలువుమేఎ
గ్ళాం -ంధీంబాడు జరుద్రాలునుకుంటుండగానే నోట్లో గుడ్డలు
యూరాతు. చెండుచేతులూ కండవాతో కట్టేశాడు ఎన్ను అక్క-_దే కూర్చొ
బెట్టి దొడ్డిగున్ముంనుంచి బయటికి వెళ్లి హీర్‌బక్ష్‌వు పిలిదాడు. సీర్‌బక్ష్‌
వచ్చాడు. ఇట్టరు కలిఎ ఎల్లబండిమీద్‌ పదేరారు (ప్రాణాల. బిగ్‌వట్టు
కొని కూర్చున్నాను ఏం చేయగలను ? రాకుచుని గుఖ్బుల్లో ఉన్నాను
బండిలో దిలానర్‌ఖాన్‌ ఎన్ను మోకాళ్లముభ్య అదిమిపెట్టి కూర్చున్నాడు
చేతితో కొత్త కళ్లు రక్తం కరోచ్తున్నాయి పీర్‌దర్ష్‌ బండి తోలుతున్నాడు
బండి సాగిపోతూందె కొద్దినేవట్లో పాయంగాలం యింది చీకట్లు
వ్యాపించాయి చలికాలం గాతీ రిప్వుస వీస్తూంది చరి ఎముకలు
కొగుకుతూంది (పాజాలు ఎగిరిపోతున్నాయి. కన్నీటెడాలు నిబవడం
లేదు ఇలాంటి ఆవదలో చికక్కకున్నాను 1 నాల్న కొంఎవుసుంఒ ఇంటికి
ఇచ్చితరటాడు నాకోనం సెతుకుతూ ఉండవచ్చు -బ్బు అల బాదు
కపెంటూందేమో ॥ తమ్ముడు ఆటల్లో ఎడితలిటాదు వాడికేం తెయిసు
వా గతి ఇలా ఆయిందసి? అమ్మా నాన్నా ఇల్లా అమ్ముడు
-పొరా. వంటిల్లా న్నీ నా కళ్ళల్లై ఆచేయి ఈ ఆలోచ ఎలన్న్‌ ఒక
వైచ (ప్రాణభయం మరొకదైఒ డిటావర్‌ ఖాని చే తేన కృత్తిడదూబస్తు

ఉయాట్‌ జాన్‌ అదా 13

చెలావిత భానవ,

నెగించామ మెకము వెకతిరు తిట్లైాన్నారు
చిలావంర్‌ థాని చూచొాడా వెదాహో మసిషి

చేండ్రతి రొజా తల అంతం చెగెంచుకంటాడు. ఇప్పుడెలా ఉందె...

£ల:-లఅలాడుతటుంటా డు,

వ సవ్యూాండెండ్తైయిులండి కరా

తతా BOF పసుచదెలలిరు WENT తూలి
bi (On గహ యి ఏం

వాడికీ ౨ రోజుటయి గ్రాకేకిం రావాలి. ఇడి గా

డో

ఉతాడాం రీపన్తాను. ఉంసెస్తాసు.

Cn

ల్‌ దా భాయిస్‌ నిశ్న్వయం:

గజ అ శ సువ బాబే 1
దిలాః. ఏంగురవన్నావు వరి! డీన్చి చులవదుం కే సతానురు పృట్టిమి స్టే
వ్‌
పీర్‌: న. | eyo: We) tk fy మూ చార
నవా,
దీ: చూనాసాగా.
స్‌ వ్‌
ను... చేస్త
జా! లబ లయాటుటి ? చానా.

రాతికి రాతి ఇం

అ మాటలు విని చాషు నికియం అముకిన్నాను. 3ళ్ళిలో నీళ్ళు
నిలిచాయి, కంపరం :ట్టుకుంది. రాలు పట్రుత మాయి. కాళ్ళుచేతులు
డీలా పడిపోయాయి. ఈ స్టీతి చూచికూడా ఆ కాజసునికీ కొనికరం తలగ
లేదు. గట్టిగా గుండెలో గుద్దాడు, పిలుంల్లారాను.. వడిపోయింతి సని
అయింది.

14 ఉ(యూాబ్‌ జాన్‌ అదా

దిలా: ఇస్తాం ఎలాగో.
పీర్‌: ఎక్కాజ్ఞుంచి తచ్చిస్తాపు ? నేను వేదేవిధంగా అనుకంన్నాలే-
దిలా : ఇంటికి పద. ఎక్కడా దొరక్కుంకే పావురాలు ఆమ్మేస్తాను.

పీర్‌: పాపురా ఇందుకమ్మాలి ? ఒకమాట చెప్పనా?

పీర్‌: లక్నోోకు వెళ్ళి దిన్ని డబ్బు చేగుకుండే :

చాపు నిశ్చయం అసుకుస్నెతర్వాత వారి మాటలు నరిగా చెవిని
పడడంలేదు. ఎఒరో కలలో మాట్లాడినట్లు ఏనిపిస్తున్నాయి. పీర్‌బర్ష్‌
మాటలు విని మళ్ళీ సాణంపుద కొంత ఆశ కలిగింది. మణనులో పీర్‌
బక్ష్‌ను దీవించాడు. ఆ రాక్షసుడు ఏమంటాడో వినాలని ఉపిరి బిగపట్టి
కూర్చున్నాను.

దిలా: సరి చూవాంలే నడుఐనీ.

మే? అదిగో ఆ వెట్టుక్‌ంవ మంట వనిపిస్తూంది.
నిప్పు తెస్తాను. హుక్కా నించికుండాం.

సీర్‌బక్ష్‌ నిజ్బృుతేవదానికి వెళిపోయాడు. ఆతడు ఒచ్చేరోగా
౦ పట్టుకుంది. _పాణభయం బహోచెడ్డది. గట్టిగా

'కేకవేశాను. దింాపర నాన్‌ చెళ్ల్తువుని చెంసమీద కొబ్దాడు. ** హర్యాందీ !

నోరుమూసుకొని ఉండలేవు ? పా3చేస్తా....సఖరాలు.... క్‌

పీర్‌ ఇంకా ఆష్టనూరం ఎళ్ళలేదు. “" ఐహీంథాయీ : అలాంటి
పని వెయ్యొద్టు. నామీద ఒట్టు. నేను వచ్చేవకకూ ఆగు” అని ఆన్నాడు.

చిలా సరే. వళి? నిను తీసుకురా.
హర్‌బడ్‌ నిప్పు ఇచ్చాడు. హూుక్షా నింపి దిలాజర్‌ కాసుకు ఇచ్చాడు.

Fa క్‌
దిలా [హువా సల్చి) అయితే ఇది ఎంతకు అమ్ముడు అవుతుం

చంజాపు ? ఎవడు అమ్మాలి? వట్టుబడ్తే చిక్కు_.ో వచెపోతాం.

పీర్‌: ఆ చాధ్యతు నాది. ఎదేమయా6 అన్నీ నిమాటలు : ఎవడూ పక్టు

ఉయావ్‌ జాన్‌ అదా 15

కునేది? లక్నోలో ఇలాంటివి రాత్రింబవళ్ళు జరుగుతునేఉంటాయి.
మా బావమరిది తెలుసుగా ?

దిలా: కరీమా?

పీర్‌: ఆ(. అతిని (బతుకే దానిమీద. ఎందరో అమ్మాయిలను తీసి
కెళ్ళాడు. లక్నోలో వెండిబెళ్ళలు చేసుకున్నాడు.

దిలా: వక్కాడ ఉంటున్నాశతను ?
వ
పీర్‌: ఎక్కాడే-ఎటి ? అక్నోలోనే. గోమతి ఆఐలివైజ ఆరని అహ

వారిల్లు. అక్కాలణ ఉండొచ్చు.
దీలా; అలాగా, అయితే పిల్లలు ఎంతకు అమ్ముడు అపుతారో ?
కద్‌:
పీర్‌ : రూపాన్ని బట్టి.
దిలా: చీనికి ఎంత ఒస్తుంది:

చా

కిర్‌ న = 5 3
పీర్‌: నూరు, నూటయాణె, సీ అదృష్టాన్ని బట్టి.
దిలా: చం భాయీ: ఈ ముథానుకా* నూరు వస్తే ఎక్కుచె?
పీర్‌: ఎంతై తే ఏంగాని శీసికెళ్ళాం. చంపేస్తే ఏం లాభం:

తరవాత దిలాపర్‌ఖా
mA

వినిపించలేదు. “ఆది నేను

అన్నాడు పీర్‌ బక్ష్‌.

pe

చ్యాతంతా బండి సెడిచింది. వాణం గుప్పెజ్లో ఉంది. కళ్ళముందు
మృృాత్వువు కాండపిస్తూంది. శక్తి వాచిపోయింది. ఎచెళు, ముముణారింది,
ఉదరికంబంమీవకూడ నిద్రబస్తుంచని మీరు వినేఉంటారు. కెంచెం సేపటికి
కొన్ను అంటుకుంది. సేర్‌బక్ష్‌ దయ. ఎద్దుల గొంగళి కప్పాడు. రాతి
ఎన్నోసార్లు ఉలిక్కిపడ్డాను. భయం. మెదంకుండా పడుకున్నాను. చిన
రకు ఒకసారి కంబళి ముఖంమంచి తొలగించి చూళాసు. బండిలో
ఒక్కొ_ర్తెనే ఉన్నాను. పరదాలోంచి తొంగిచూకాను. కొన్ని మట్టి ఇండ్లు
కనిపించాయి....ఒక కోమటికొట్రు. దిలావర్‌ థాసు, సర్‌బక్షూ. ఎదో
కొంటున్నారు. ఎడ్లు ఎదుదగాఉస్న మృ్మరిచెట్టుకింద భవుడు తింటు

16 ఉ(యమావ్‌ జూన్‌ అదా

న్నాయి. ఇద్దరు ముగ్గురు సశ్లెవారు మంట కాగుతున్నారు. ఒకడు చుట్ట
కాలుస్తున్నాడు. ఇంతలో పేర్‌ఐక్ష్‌ ఐండిదగ్గరకు ఇచ్చాడు. వాల్చెన
శనగలు పెట్టాడు. రాత్రంతా ఊపవాసం. శనగలు తిన్నాను. చెంబుతో
నీబ్ళ తెచ్చిఇచ్చాడు. (తాగాను. మెదలకుండా పడిఉన్నాను.

బండి చాలసేపు అక్కడ నిలిచింది. మీర్‌బక్ష్‌ బండి కట్టాడు. దిలా
వర్‌ థాను హుక్కా- నింపుకొని నాదగ్గరికి వచ్చి కూర్చున్నాడు. ఐండి
కదిలింది. ఆడోజూ అంతగా దౌర్దస్యం జరుగలేదు. దిలావర్‌థాన్‌ కత్తి
కనిపించలేదు. గుద్దులు తగల్లేదు. వారిద్దరూ మధ్యమధ్య హుక్కా
పీల్నారు. చాతాథఖానీ సాగింది. మాటలతో అలసినపుడు పాటలు సాగిం
చారు. ఒకడు పాడుతుంకే రెండవవాడు మౌనంగా వింటున్నాడు. వింటు
న్నాడని కాదు ఏం మాట్లాడాలా అని ఆలోచిస్తున్నాడు. మళ్ళీ మాటలు
(పారంభం. మాటలు వాదనలోకి దిగాయి. ఇద్దరూ తిట్టుకున్నారు.
చొక్కా చేతులు కెళ్ళారు. నడుములు బిగించారు. ఒకడు బండినుండి
దూకాడు. మరొకడు గొంతు నులవుడానికి తయారై నాడు. ఇంతలో
ఇద్దరూ డీలా పడిపోయారు. సచూధానం కుదిరింది. మితులైపోయారు.
ఎన్నడూ పోట్లాట ఎరగనట్లు మాటలు సొగించారు.

ఒకడు: మనం ఏ దిషయంలో పోట్లాడుకున్నట్లు =
రెండోవాడు : అవును ఏమిటా విషయం ?
మొదటివాడు : పోనీ ఆ మాజందుకూ ఇప్పుడు 2?
రెండోవాడు: నరే పోనీ.

2

ఎందెవైతి. తొంిరేయి, .- నిషాద:
పదులు మొకింఆ జక్కాలార్చుకొండదు £

భజ్టుబచెసి రొలిరెయి కథ విన్నారు. నాజి యాతన చపతే ఉన్నంత
జ

=]
బురకరా. మరవలేను. ఎలా బతికానో,. సెందుకు బఎతికానో నాకే ఆశ్వ
వంగా చంది. ఎంత గటి పాణం : ఎగిరిపోలేదు. ఒరే శానిసా॥ దిలా

వర్‌ ఖాన్‌ | లోకంతో అనుభఏఎండాల్సిసె ఎకు అనుభవంచావు. అంతటితో
నా ఆత్మ శాంతించిందనుకున్నాడా ? = రాశసుకా ముక్కాలు ముక్కలుగా
సెరికి రాకులకూ, “ద్రలకూ చేసినా వాధపడకపోయేడాన్ని. గోరీలో
కేయింబవణ్యా సకకయాతసలు పడుతానేఉంటావు. అంతిమదినంనాడు
అల్లా నిన్నూ పెడడాయిరా తీరని యాతనలు :

నా తలిదం్యడుల గతి ఏమైఉండాలి: ని ప్రాణానికి ఎంఅ పరితపిం
చారో: మరా సాహెబ్‌: ఐస్‌. ఇక ణాలు. ఎగతాది రే ఇపుతాను.
నా గుండె పక్కలు అపుతూంది. పెద్దగా కేకలుపెట్టి ఏడవాలనిపెస్తూంది.

నా ఆవారా జీవితకథ విని ఏంచేసారు ? ఎన్నది చాలు. దిలావర్‌
థాను నన్ను అప్పుడే చంపేస్తే వాగుంచేది. పిడికెడు మట్టిలో నా శీలం
దాగేది. తొతలిదం్యడుల గౌరవానికి కళంకం కలిగేది కాదు. లోకమూ,
వతవపమూా నా :ముథానికి మసిపూసితఉం డేవికావు.

జరోడాజ ఒకసారి చూజాను అమ్మము-డాలవాలం తరవాత. ఇప్పడు
బతికేఉంచో, చనిపోయిండో అల్లాకే తెలియాలి. తమ్మునికి ఒక్‌
కురాడు. చేపని దయవల్ల సదిహేచేండ్రవాడయ్యాడు. ఇద్దరు అడ
పిల్లలు. వాళ్ళను చూడాలని తపిస్తాను ; ఒకొక్కసారి. ఏమంత చూరం
కూడా కాదు. ఇధవు రూపాయి పారే _ఫెజాదాదు చేరతాను. ఆయినా
వివశను. రైళ్ళు తేసపుడు హైజాబాదునుండి లక్నో నాలుగురోజుల చాట.
దిలావర్‌ఖాను. నాన్న వెంటపడతారనే భయంతో ఏ డొంకతిరుగుడు
దారిన ఉచ్చాడో ఎనిమిది రోజులు పట్టింది. దిలావర్‌ థాను, పీర్‌ బక్ష్‌
మాటల్నిబట్ట్‌ స్సు వారు అక్టో తీసి కెళ్తున్నారని తెలుసుకున్నాను.
అప్పటికే ఆ పేరు వినితన్నాను. మాతాత అక్కడే ఒక రాజభవనంలో

18 ఉ(యమాబ్‌ జాన్‌ అదా

సిపాయి పని చేశాడు. వారు ఒకసారి ఫైజాజాదుకూడా వచ్చారు. నాకోనం
మిఠాయిలూ, చౌమ్మలూ తెచ్చారు. వారి రూపం ఇప్పటికీ గుర్తుంది.

లక్నోలో గోమతి అద్దరిస ఉన్ని కరీమ్‌ అత్తవారింటికి తీసి కెళ్ళి
సన్ను దింపారు. ఇల్లు చిన్నది. కరీమ్‌ అత్త రాక్షసి. చండిక. సన్ను
ఇంట్లోకి తీసి కెళ్ళింది. కొట్లో బంధించింది. ఉదయం లక్నో చేరిందా
న్నల్లా మధ్యాహ్నంవరకూ గదిలోనే పడిఉన్నాను. అప్పుడు తలుపు
తెరుచుకుంది. ఒక యువతి--కరీం భార్య-మూడు చపాతీలు, ఒక మట్టి
కప్పులో చిన్న గరికెడు మినపపప్పూ. ముంతలో నీళ్ళు తెచ్చిపెట్టి వెళ్ళి
పోయింది. అప్పటికి ఆడే పంచభక్యపరమాన్నం అయింది. ఎనిమిది
రోజుల్నించీ ఇంటి వంకే తినలేదు. శనగలూ, గుగ్గిళ్ళతో సరిపుచ్చు
కున్నాను. సగం ముంతెడు నీ్నరాగి పడుకున్నాను. ఎంతసేపు నిద
పోయానో ! కొట్లో చీకటి. ర్యాలీ, పగలూ తెలియడంలేదు. ఈలోగా
ఆనేకసార్లు కళ్ళు తెరిచాను. చీకటి. నలువైపులా అంధకారం. ఒంటరి
దాన్ని- దగ్గర ఎవరూ లేరు. మళ్ళీ దుప్పటీ కప్పుకొని పడుకున్నాను.
మళ్ళీ నిద- మూడవసారో, నాల్లపసారో మెలకుప వచ్చినపుడు మళ్ళీ
నిద్రరాలేదు. ఈలోగా కరీం అత్త_-రాక్షసి-అరుస్తూ, కేకలు వేస్తూ
లోనికి వచ్చింది. ““ముండా!: ఎంత నిదే: రాత్రంతా అరిచీ అరిచీ
గొంతు పగిలిపోయింది. కదిపి కదిపి లేపితే క్వాసకూడ లేదు. ఊపిరి
ఉన్నట్లు కనిపించలేదు. పురుగు ముట్టిందేమో అనుకున్నా ! ”” తేచి
కూర్చున్నాను.

మౌనంగా విన్నాను. అరవాల్సినంత అరిచి అడిగింది “కప్పు
ఏదీ 2*” అని. చేతికి అందించాను. తీసుకొని వెళ్ళిపోయింది. తలుపు
మూసేసింది. కాస్సేపటికి కరీమ్‌ భార్య వచ్చింది. గదికి ఒక దిడ్డి
ఉంది. అది తెరిచింది. నన్ను బయటికి తెచ్చింది. పొడుపడిగ గోడలు
కనిపించాయి. ఇక్కడ ఆకసాన్ని అవలోకించే అదృషం అభించింది.
మళ్ళీ ఆ కాలకూటంలో పడ్డాను. “ఈరోజు ఉొస్నిన్న్నమూ, కందిపప్పూ
లభించాయి.

ఆలా రెండు రోజులు గడిచిపోయాయి. మూడోనాడు మరొక
ఆఅమ్మాయి వచ్చింది. వయసులో నాకంపే రెండు మూడేళ్ళు పెద్దది.
కరీమ్‌ మోసగించి తెచ్చాడో. బుజ్జగించి తెచ్చాడోకాని ఆ అమ్మాయి పక్కి
వెక్కి. ఏడిచింది. ఆవిడ రావడం నాకు కాస్త సయం ఆయింది. పీడుపూ,
అరుపూ అయిపోయిండరువాత మెల్లగా మాటలు సాగాయి.

వ తా చా

నాలుగవరోజు ఆ పైయికే తొలకాయంసుంచి విషము

నేను అక్క_డే ఉండిపోయాసు. మళీ పంటరిలంం. మూడవరోజు రాతి
వెంట తీసి

డిలావర తాను, పేర్‌ ఐక్ట్‌ వచ్చి “న్ను బయటికి తీశారు.
కెళ్ళారు. వెస్నెలరా(తి. ముందు ఒక మైదానం. పఅరవాది ఒక బజారు
నుంచి వెళ్ళాం. ఐంఆసెమీదిక్‌ ఇచ్చాం. దిలో ఉరంగాలు ఊగు
తున్నాయి. చరిగాతి వీస్తుంది. వణికిసోచున్నానం. పంచెను డాటి ఇరుకు
గొందిలో చాలదూరొం నడిచాం. వాళ్ళు ఆలసిపోయాయి. జక్యబ్హాంచి
మరొకవీధిలో _్రవేశించాం. జగం గుంటులు గుంపృలుగా. ఉన్నారు.
దారి దొరకడమే కష్టంగా ఉంది.

దుక్తా రుస్వాగాయరా ! అడది ప ఎజారో నుదర్తించారా: నా మాస
మర్యాదలు అమ్యుకువ్న దుకాణం ఆక్కడే ఉంచి. అది చౌకు- అగొరవం,
గారషం, ఎవభ్యాతి, థ్యాతి అధించిసె ఇన్ను ఆ ఇల్లు, థఛాసెడైజాగ్‌ ఇంట్‌

వరిచిఉంది. కోదియూరంలో మెట్టున్నాయి. పైకి వళ్ళాను. వంగ

e
గ్‌
&
(a

ఇంలో (భడెశించాను, పవవసారాకు కుడిద 3 అప్దగదిలో అన్ను ధాసెము
తాన్‌ ద్శ్యరికి వెళ్ళాను.

గ్‌

మెరు. కాంముగారిని చూచేదంబారు. అబ్బటికి ఆవిడది వయసు
సుజూరు 59 సంత్సరాలు. భారీ శరీరం, చాముచాయ. లాంటి స్త్రీని
మళీ చూడరేదు. కముఖంమొద పడి ని ముంగురులు ముఖానికి
ఎంతో ఇంచాన్ని ఇచ్చేవి. సన్నని తెల్ల మల్బర్‌ ముసుగు, నీలిరంగు
పట్టు పైజామా, చేతులకు బంగారు మురుగులు. ఏలువై న చెవు లదిద్దులు--

ఆనాటి వాఐమ్‌ రూసం ఈనాటికి నా కళ్ళలో ఆడుతూంది. మంచానికి
అనుకొని వత్నుకంబళిమిద కార్చు నిజంది.

పద్యాకారమైన వీపం వలుగుతూంది. చెక్కుదపు వనిగల పెద్ద
తాంబూలపేటిక ఆరిచి ముంచు పడిఉంది. పొడవైవు గొట్టంతో సూరా
పేలుస్తూంది. ఒక చామనచాయ ఏన్ల--విస్కి జ్లా-సెత్యం చేస్తూంది. మేము
వెళ్ళగానే నాబ్యం ఆగిపోయింది. మినవాదాచ్చి గడినుంచి వెళ్ళిపోయారు.
అంతా మొదలే నిలయం అయిపోయింది.

20 ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

మానమణజాన్‌ ఈ పనైనా
నో
దెలానర్‌ ఖాన్‌ జీ హోం అవును
నను దగవకు పెలిచింది. కూర్మోదబెభింది. మఖం ఎ కాచూచింది
ఏ దగ్గ చో షా

పేర్‌ బక్ష్‌ : ఆ వ్యవహారం ముగిసింది.
థభానమ్‌ : ఎంతకు?

పీర్‌ : పండు వఎనలకు.

ఖానమ్‌ : ముక్కూ. ముఖం వాగుంది. అంత నేనూ ఇచ్చేదాన్నే.
తొందరపడ్డారు.

పీర్‌: నేనేం చేయను ? ఎంతో చెప్పాను. కరం పిసలేదు.
దిలా: దీని ముక్కా ముఖమూ దాగానే ఉన్నాయి. మీకు సెజ్వాన.
వాసమ్‌ : సరే కుక్కపిన్లేం కాదుగా ! మనిషిపిల్ల.

దిలా: ఉన్నదేదో మిముందుంది.

థానమ్‌ : మంచిది. మీమాసే నెగ్గనీ, అని హూ సేసీని కేక వేసింది.

బొద్దుగాఉన్న చామనచాయ నడివయసు స్తీ వచ్చి ముందు
నుంచుంది.

భాసమ్‌ : హంసేసీ!
హాసేసీ : భానహము సాహెబ్‌!
ఖానమ్‌ : పె"ప్టై తీసుకురా.

హుసేసీ వెళ్లి పెప్టె తెచ్చింది. భాసమ్‌ పె్టె తెరిచి చాల రూపా
యీలు దిలావర్‌ ఖాను ముందు పోసింది. తరవాత తెలిసింది నూటపాతికని.

ఉ(మూబవ్‌ జాన్‌ అదా 21

వాటిలో కొన్ని రూపాయలు లెక్కించి కీర్‌ బక్ష్‌ కొంగుస కట్టుకున్నాడు.
యాభై అని విన్నాను. మిగతావి దిలావర్‌ థాను సైతాను తీసుకున్నాడు.
ఇద్దరూ సలామ్‌ చేసి వెళ్లిపోయారు. అప్పుడు గదిలో నేను, థానమ్‌,
బువాహుంసేని ముగ్గురం మాత్రమే మిగిలాం.

ఖానష్‌ : ఖరీదు ఎక్కువ ఏమీ కాదనుకుంటా.
హుసేనీ: ఎక్కువా? చాల చవక అంటాను.

థాసమ్‌ : చపకకూడా కాదు. సరే అయిందేదో అయింది. అమాయక
రాలుగా కనిపిస్తూంది. ఎవరి అమ్మాయో అల్లాకే తెలియాలి.
పాపం తలిదండ్రులు ఎంత తల్లడిల్లుతున్నారో. ఈ రాక్షసులు
ఎక్క-ప్లుంచి తెస్తారో. ఏమా(తం భగవంతుని భయంలేదు కదా :

హంసేసీ: మనం ఏ పాపమూ ఎరగం. పాపం ఆంతా వాళ్ళ కే చుట్టు
కుంటుంది. నుసశేం. మసం కొనకుంకే వేరేవాళ్ళు కొనేదేగా.
థానమి సాహిబ్‌, వీళ్ళ ఇక్కడే సుఖంగా ఉంటారు. భార్యల
మధ్య వనిక_త్రిల గతులు మీకు తెలియనివా 2

థానమ్‌ : తెలియకేం ? ఇవ్వాక్టీ వషయం. సుల్తాన్‌ జహాంచేగమ్‌, తన
భర్తతో పనికి మాబ్లాడుచూఉండం చూసింనట ఇంకేముంది |
ఇసప సీకులతో రాల్చి చంపేసిందట |

హుసేసీ : ఇహంలో వారి ఇష్టంవచ్చిసట్లు చేస్తారు. అండిమ దిసం
నాడు ఈ భార్యల ముఖాలు మార్తాయి.
భానమి: ముఖాలు మాడడం కాదు. భగవంతుని కొరడాలు తగపలాఠాయి.

హంసేసీ: అంతే కావాలి. చచ్చినోణు. వాళ్ళకు అదే శిత.

తరవాత మిక్కిలి విసయంగా విన్నవించుకుంది *“ ఈ పిల్లను నాకు
ఇచ్చేయండి. సాకుతాను. సరుకు మీది. తమకే సమర్పించుకుంటాను.”

భానమ్‌ : మంచిది నీవే సాకు.

అంతసేపూ నుంచునితిస్న బువాహంసేసీ వచ్చి నా పక్కన
కూర్వ్చుంచి.

హుసేనీ: ఆమ్మాయీ 1 ఎక్కొజ్టుంచి వచ్చావు?

22 ఉ(యాబ్‌" జాన్‌ అదా

నేను: (వడ్చ్రి బంగళానుంచి.
హూసేసీ: బంగళా ఎక్కడ ? కానమ్‌ను ఆడిగింది.

థానమ్‌ : ఒహో....నసిపాపవే. సైజాబాదును బంగళా అనికూడా
ఆంటారు.

హంసేసీ: మీ నాస్నపేరు? నన్నడిగింది.

నేను: జమేడారు.

థానమ్‌ : నువ్వొక పిచ్చిదానివి. పసిపిల్ల. దానికేం తెలుస్తుంది ?
హుసేసీ: సి పేరు?

నేను : అమీరన్‌.

వానహ్‌ : ఈ పేరు నాకు నచ్చలేదు. నేను ఉమావ్‌ అని పిలుస్తాను.

చాుసేసీ: విన్నావా అమ్మాయో: ఉమావ్‌ అని పిలిస్తే పలకాలి
అమ్మగారు “* ఉ్యమావ్‌ *”” అన్నప్పుడు “*జీ*” అనాలి. ఆరోజు
నుంచీ నేను *“ఉమావ్‌ ” ఆయిపోయాను. కొంతకాలం తరవాత
వేశ్యల లెక్ట_లోకి వచ్చినపుడు “ ఉ_మావ్‌ జాన్‌ "ని అయిపోయాను.

థానమిగారు చచ్చేవరకూ ఉఊ_మావ్‌ అని పిలిచారు. బువాహూసేనీ
ఊమావ్‌ సాహెబా (గారు అనేది. ఇదంతా అయింతరవాత బువాహుసేనీ
గన్ను తన ఇంటికి తీసికెళ్ళింది. మంచి మంచి వదడార్హాలు తినిపించింది.
మొతాయీ లిచ్చింది. ముఖం కడిగించింది. తసదగ్గర పడుకోబెట్టుకుంది.

ఆ ద్యాతి అమ్మా నాన్నా కలలో కనిపంచారు. నాన్న కొలువు
నుంచి ఇచ్చారు. అమ్ముడు ఆడుతున్నాడు. వాడికి మిఠాయిలు ఇస్తు
న్నారు. నేను వేరే గదిలో ఉస్నటబ్లు నాన్న నస్నుగురించి అడుగు
చున్నారు. అమ్మ వంటింత్తో ఉన్నది. ఇంతలో నాన్నను చూశాను.
జతగత్తుకొని వెళ్ళి చుద్రివేళాను. ఏడుస్తూ నా కథంతా చెపుతున్నాను.

కలలో ఏడీ, ఏడ్చీ ఎక్కిబృు పెచ్చాయి. బునాహంసేనీ ఓదార్చింది.
కళ్ళు తెరిచి చూస్తే ఆ ఇల్లూకాదు వాకిలీకాదు. అమ్మా లేదు. నాన్నా
లేడు. బువాహుసేనీ ఒళ్ళో పది ఏడుస్తున్నాను. బుకాహుసేనీ కన్నీరు
చుడున్తూంది. దీపం వెలుగుతూంది. బువాహుసేస్‌ని చూచాను. కన్నీటి
కాలువ కనిపించింది.

ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా 23

బువాహుసేనీ చాల మంచిది. నా విషయంలో ఎంతో వాత్సల్యం
కనబరిచింది. కార్రరొణల్లో అమ్మనూ, నాన్ననూ మరిచిపోయాను.
మరిచిపోకు చేసేదెబూ(& 6 ఏముంది ? ఆందుకు కారణం ఒకటి గత్యంతరం
లేకపోవడం. దత్త వడ్‌. 2 కొప్పు పద్ధతులు, కొత్త జీవితం. తసెడానిక్‌ రుచి

కరమురైని పదార్హాలు, కలలో సహితం గని మంచి మంచి బట్టలు
లభించాయి. ఆడుకోవడానికి ఖుర్షీద్‌ జాన్‌, బిస్మిల్లాజాన్‌, అమీర్‌ జాన్‌.
రాత్రింబవళ్ళు నృత్యగా నాలు-సంతలు, వనవిహారాలు_అంచని ఆనందం
అంటూ వేందే !

ఎర

మిక్షాగారూ 1 ఆటపాటల్లో పడి అంత త్వరగా. అలిదం్యడులను
మరిచిపో యాసం-టే మీరు సస్నుు కఠినురాలు, కృతఘ్వుురాలు అనుకో
వచ్చు. నావయసు అప్పటికి చాల అక్క్కు_మ. కొా_తకోడలు ఆఅ ్ర్పివారింటిక్‌
వెళ్తంది. ఒకటి రెండు రోజులుకాక 'ికికిఉస్ననాబూ ఇ అక్కడే ఉండి
పోవాలని తెలుసుకుంటుంది. అలాగే నాకూ తెలిసిపోయింది. కానమ్‌
ఇంట్రో జీవితాంతం గడపాలని అరం అయింది. తోబతో దొంగవెధవిలు
ఎన్నో బాధలు పెట్టారు. థానమ్‌ ఇట్లు న్వర్లంలా కనిపెంచింది. తలి
దండ్రులను చూడడం అసంభవం అని ఆర్థం చేసుకున్నాసు. అసంధవం
అని తెలిసినతరవాత ఆక నశిస్తుంది. మైజశాణాదు లక్నోోనుంచి 40 కోనులు
దూరం మాత్రమే అయినా నాకేదో అసెంతమైస దూరంలా కనిపించేది.

చిన్ననాటి ఆలోచనలకూ, ఈనాటి ఆలొచనలకూ ఎంతో వ్యత్యాసం
కనిపిస్తుంది.

3

ఎచారుట అం అనియు (వం జి
వుంచశే బూరెఎలే నా[|వయృుఆ !

రుస్పాగారా। కామి ఇడ జ్రాణకిం ఉందనుకుంటా ఎంతె
ఎకాలైుంది 1 ఎన్ని గదులు! ఆన్ని గమనళ్లోనూ సానులే ఆదు కూతుళ్లు
బిస్మిల్లా ఖు న్లీద్‌ యు నా.యయవాళ్చ్ళు. పిరువాక పది పదకొండువుందె
వానులుంచేవాధు వారి “దుల వేరు బృండాలు వరు దర్చారులు వేరు
ఆందంలో ఒకరివి తఈలదన్ని“వా రొకరు ఎన్నడూ గలూ నాణాలూ
భృంగారించుకొని ఉండేవాళ్ళు వారి బట్టలు మా బట్టలవాంటివి కాను
ఇరీ- నవి ఇతం పానులకు ఈద్‌ బ్మఫీదిల్లోకూడా లభించనిఎ ఖాను
ఇన్లా న్యర్గంలా ఉండేది ఏ గదిలో వఐకించా హోన్యం వవ్వులు
ఆటలా పాటలే ప్రీకాతి చెలివిగలది తనకు అఎసరం అయిండాన్ని
ఇచే అర్జం చేసుకుంటుంది నావయను చెణ్నడి ఆయినా బెన్మాల్తా
ఖార్టీట్‌ లు పాడుతూ నాట్బంచేచ్తూ కనిఎ ఏ నాకూ అరా చేయాలనిఎంచింది
కూనిరాగాలు తీస్తూ గంతుబేష్తూ ఉండేదాన్ని ఈలోగా నాకుగూడ చదువు
పారంభం ఆయింది నా స్వభాంం నంగీతకళకు గొంతు పాటకు ఆను
కూలం ఆయినండుు సరిగమలు పూర్తికాగా? అధ్యావకుడు పాఠాలా
(పారంధించాడు వారు వట్టుదల గలవాడు రాగాలన్న్‌ న్వరయు క్షంగా
నోటికి రావాలనేవారు ఆదే న్వరంతో పాడించేవారు వారంపే ఆఅడలు
=ఐస్తేది స్వంం మారడానికి పీవ్లేదు కోమలం అతికోమలం చఛావదాని
గ్లాని కుద్తం వికుద్దం కాఐగావికిగాని దీపం త్నీషతరం వావడానికగ్గావి
వీల్లేదు నాకు కాస్త మంకుతనం అలవాటు వారు డాన్ని ఆగే నట్టించు
కునేవారు కౌదు

ఒకనాడు థాఎం యిం రామకరీ పాడుతున్నాను ద్యుతఖుడికి
వచ్చేశాం గురువుగారు ఆనలేచు థా మమిక్స్‌ పాడించారు. ఆలాగే
పాడాను గురువుగారు మళీ మూబ్లాగలేదు. కామ్‌ గుడ్డురిమి చూచారు
నేను గురువు యుఖం చూచాడు వారు తలఒంచుకొన్నారు. భామకు
కోసం ఎచ్చింది

జ[మాబ్‌ జాన్‌ అదా 25

ఖభానవా ఉస్తాద్‌ జీ! ఫివుది? రామ్‌కలీలో ఉవ్పారణ ద్యుకం ఆ
స్వరమే సరిమయైంది ద్యుతం కోమలమా ఇద్దమా 2
గురువు కోమలం

భానము అమ్మాయి ఏ స్వరంలో అలపంచింది

గురువు అద్దం
వాసన్‌ ఎందుకు ఆపలేదు ?

గురువు ధ్యాస లేదు

భాసమ్‌ ర్యాస లేదు అందుకే రెండోసారి అనిపిండాను అప్పటికి
సూట్లాడలేదు ఇదేనా మిరు చెప్పే చదువు? వెధిసిసవారిముందు
ఇలాగే పాడికే నా నోట్లో ఊయరూ ?

గురువుగారి. తఅవంచారు మాటలాడలేదు ముఎసులో ఉంచు
కున్నారు ఉసాద్‌జీ తమను నానక్‌ గా భావించేవారు వాస్తవంగా
వారి (పడిథి అలాంటిది తాగము గద్రింఎ పహించలేకపోయారు

ఒకనాటి పృవాంతం సువో పాడుతున్నాను ఖథా-ముకూడా
ఉవ్నాదు కేను ఉస్తాద్‌ జీని అడిగాను గాంధారం కోదులమా ? అతి
కోమలమా ? అని
గురువు ఆతికోమలం
థాం థాం సాహబద్‌! మాషా అల్లా! (ఆయ్యా నా ముందే?

గురువు ఏం?
అ నన్నే అదుగుతున్నారూ"” * సోహా? రో గాంధారం ఆతి

దాం

కోమలమా ? వెక్పండి మీకే

వురువ్పు గాంధారం కోవులం వావాలి

యథాం్యి.... అవ్పుకున్నారా ? ౨రికోమలం ఆేగా అమ్మాయికి తజ
ఇ చున్నారు? థాం పాహెట్‌ : గొంతు తప్పుచే సే చెవులు వే

హెయి సేయు యామూలువాళ్ళదగ్గిర శేబ్చ్బకున్నాశసనుకుంటున్నా
కేమో 1 యాః గులామ్‌రమార్‌ థాం సేరు వినేఉంటాతరు. ఇవన్నీ

26 ఉ(మౌాబవ్‌ జాశ్‌ అదా

మీకు చెప్పి ఎం (పయోజబం "” చెప్పాలనుకుంటే మననుంచి
చెప్పండి చేదా క్షమించండి వేరే ఏర్పాటు చేసుకుంటాను
అమ్మాయిలను మాతం నాకవం చేయకండి

గురువుగారు మంచిది” అని లెచి వెళ్ళిపోయారు కాలతోపల
వరకు తిరిగి రాలేదు బానమ్‌ స్వయంగా చదువు చెప్పారు ఖరీఫాజీ
మధ్యవదర్తిత్వంతో తగాదా పరిమృరించబడింది గురువుగారు సరిగా
చవ్పసాగారు చెప్పక ఏంచేస్తారు గురువుగారు శాసమ్‌ ఈ ఇద్దరిలో
ఎవరు ఎక్కువ విడ్యావంతుబో ఇప్పటికి అర్ధంకాలేదు జాం కొన్ని
విషయాలు చెప్పేది గురువుగారిని అడిగితే చెప్పలేకపోయేవారు వారికి
తెలియదా ? తెలిసీ చెప్పరా! లకు సతమతం అయినా గుట్టు బయటపెస్టై
వారు కోరు నంగీతం విషయంలో నాకు (శద ఎక్కువైంది ఏమ్మాాతం
సంశయం వచ్చినా అడిగేదాన్ని ఊస్తాడ్‌ జీ దొర్మైంచేసేవారు వారు
భేనప్పుడు భానమ్‌ను అడిగేదాన్ని నా _ళథద్ధను చూచి చాలా సంతోషం
చేది విస్మిల్లాను తిట్టిపో పేది బిస్మిల్లా విషయింలో చాల కృషిచేసింది
కాని బప్పా ట్యుమీ తన్న ఏమీ రాలేదు ఖుక్షీద్‌ గొంతు మంచిదికాదు
రూపంలో అప్పరస గొంతు పగిలిన వెదురుదొంగు నాట్యం దాగా
చేసేది నేర్చిందికూడాను ఆదే ఆమె కచ్చేరీ అంతా నాట్యమే ఒకటి
రెండు పాటలు పాడేది సేరుకు

ఖావమ్‌ వేళ్యల్లో బేగాణాన్‌ది సంగీతంలో అందెవేపిన చేయి కొని
ముఖం | రాతికి చూస్తే దడుచుకోవాల్సిలడే దొజ్రలపెంకు మశూచి
మచ్చలా ఎరుపు కోళ్ల, చట్టి ముక్కు. లావు పెదవులు పెద్దపెద్ద వళ్ళి
మెగా పొట్టి. కానిగౌొంతు: పాట పాక్తే అమృతం కురిపేడి “మూర్చస”
ఆమె పాడగానే వినాలి నేను ఆవిడ గదెలో (వవేకిస్తే షాణంతీసేడాన్ని
జాది చెప్నమనీ=. ఇది చెవ్పవునే

చేను ఒక్క-హరి సరిగమలు అనరూ ?

వేగా విను సారిగ మపహదవి

నేము ఊం హూ ఆంతేనా కృతులు వేరుచేసి చూపాలి
జేగా చాల నకాంజబస్తావు మీ గురువును ఆడుగకతూడదు ?
వేను ఊపహం మీరే చెప్పాలి

తయాబ్‌ జాబ్‌ ఆదా 27

బగా సారిగ
492

at

వడి
484
చూశావా ఇరవై రెండు అయినాయి
నేను (కొంయెగాా అయ్యో విశలేదు మకీ
జేగా అనను
నేను అనిపించందే కదలను
జేగా (మళ్ళీ అనేసింది) విను ఇక సదాయించకు
నేను ఇప్పుడు నరిగ్గా ఇరవై రెండున్నాయి
బేగా సదేవబ్బ శేపురా
నేను తంబూరా తెస్తాను ఒక్కా పా
బగా ఏం పాడాలి?
నేను ధన్యాని
బేగా సం పాడాలి? ఆస్తాయీ, దృవడ్‌ తరానా?
వేను ధృవద్‌ పాడండి

వేగా నకే విను

కన్‌ కీ తప్‌ఠట్‌ వా మీటే ఇవ్‌ ప్యార్‌ కూ దృష్ట్‌భర్‌ దేఖ్‌ లూం
జబ్‌ దర్శన్‌ పావూంశి ఉస్‌కీ ఈవ్‌ హీ అందా అప్పా దేఖూంగీ
ఆషప్ట్‌కామ్‌ మోహేవా కో రహాత్‌ హై రజాశ కబ్‌ దర్శన్‌

ఫెళాంంిగి
శో కో ప్రభూ ప్యార్‌ సే మిలాదే వాకే పాయన్‌మే సీస్‌ కేకోంగ్‌

థానమ్‌జాన్‌ వేక్యలకు ఆటపాటలేకాక చదుపు నేర్పే బడికూడా
ఉంచేది మౌల్వీ సాహెబ్‌ కొలువు మామూలు (ప్రవరం నేను బడికి
వెళ్లాను కాధతిషంతయైున పదనం తెల్లవి కత్తిరించిన గడ్డం సన్వ్నాసు
కాంటి దుస్తులు (వేళ్ళకు వైడూర్వవర్డపు నీవివర్లపు ఉంగరాలు, వెండి
పొన్నుగల అందమైన వంకర కర్‌ ఒక చేతితో జపమాల పన్లిమందు
డవ్చీ ఇప్పటికి ఆ రూపం కళ్ళముందున్నట్టుంటుంది

28 జ (మాబ్‌ బాచ్‌ అదా

ఎంఐ నిద్మిలకుం ౪ వంతలు మంది వియేష.ం + లరౌదిం ఇరా
వాసేనీతో ఆకస్మికంగా ఏదో జరిగిపోయింది దాన్ని “చింరెకు నిల
వెట్రారు. బువావాసేనీపైతం వారిని భరగా భాఎరివేదెి-నావా = ఎనా
మునళివాళు చవ.వ్కూనరంగా మానా డుకునెవాళ్ళు వారి మాటలు యువషకు
అక్నువైన్‌ం ఉశ్రేఎ౦ కరిగించేవ్‌ ఇల్లు ఎక్కడో క్రైచ్‌ ఎరం దై. దేషు
డిచ్చిన భూమి ఎ(టా (న్నాయి భార్య సపెక్టపెర బిడ్డ న్నాడు
విడ్యార్టియె ఎక్నాకు పేంచేశారు ఇక్క_డే ఉండిపొయారు. ౫౬
మూడు వాలుగుసారి ఇంటికి వెక్ళింంచారు. మతు. _ంభుషులూ
ఇక్కడికే వక్చేవారు ఇంటినుంచికూడా ఆవ్‌ ఇఫీ వల్తుంతేది భా ము
వది చూపాయీలిచ్చేవారు ఆది ఎవాహుసేస్‌ చేతికి ఇచ్చేవారు. ఐండి
తాగుడు బాకా ఎల్లానుందు బునాబూసేనీ నబుకూర్చేడి ఇంది
బాధ్యత బువాతా'సేనీడి బట్టలు లేవడం, రుట్టించడంకూడా ఆవిడే
చేసేది భాఎంగారికికూడా మౌర్వీ సాహెబ్‌ అండే బంతో గౌరవం
శాదీమాలాస ఎవాహుసేనీసకూడా గౌరణిండేడి

నా పోషణజాధ్యఆ బువాబాంసేనసీ వపాంచిందని చెప్పాను అండు
వల్లి మౌల్వీ సాహెబ్‌” నా విషయంలో (పత్యేక | శ్రద్దతీమకునేవారు ఏశేష
వాత్సల్యం కొనబిరకేవాదు వినంవెవిడేయతదా (వతే్యేకం ఇతరుల నిష
యంతో నా విషయంలో కట్టుదిట్టాలు ఎక్కువగా ఉండేఎ పాషాణం
లాంట్‌ నన్ను వనిషినిగా తయారుచేసింది వారే వాది పాదముల అను
(గహంవల్లినే ఎంత పద ఆమీర్ష అధికారుల గోష్టికి వెళ్ళినా నా ఆంతస్తు
కంచే ఏక్కువ గౌరపం అథీంచింది వారి దయవలనే ..లాంట్‌ విద్యా
వంతుల సమావేశాల్లో పదవి కదిపే ధైర్యం పచ్చింది రాజుల దర్పారు
ఇతో పాలానే అదృష్టం అభించింది గొప్పగొప్ప వేగదుల సొధాల్లో
1వవేళం కభిగిండి

మౌల్వీ పాహెజ్‌ ఎంతో శ్రద్దతో నన్ను చదింంవారు. “ఆరీఫ్‌
జే” అమూలు. పూంర్ణిజయాంతరనాత.. “కరిమాగాం “మహమూద్‌
చామా* " నడ్వ్చేరవాలశా చదివించి “ ఆవహామదడ్‌చామాా కంతోషాతం
చేయించారు తరవాత గులిసాం |ప్రారంలించారు రెండు పాదాలు
శడివించి నోటికి జ్లానకం చేయించేవారు. (నతిషద్యావికీ _వతీనదార్థ
తాత్వర్యాలా షొస్పేవాడు. చదవతగి. (వ్రాయతం నిషయంలో కబ్బపడ్డామ
ఉక్ట్‌తోఖ సం విభయుషత్తో (కర్ల చేశారు ఉత్తరాలు వ్రాయించారు, గూటంస్తాం
తదునాక పారసీక ఖృష్టకాలా నీళ్ళలా భాశేకామం కొంత ఆరద్సీ. కొంత
తద్కుం దదవాను ఫసవినిది నంవశ్స్చాకాణ మౌల్వీ సాజ్‌ నచ్చ భది

తయావ్‌ జాన్‌ అదా 29

వామే కదిత్వంరో నాజన కి దాని పాకంధ ఎరాకౌబ్వలు మకు తేలును

చాన్నగురించి వి్నపిందాల్సిన ఆ నరంలేదు

4

చిలుక వల్కులు ఒడ్లరిచిం రాచిల్మసు కాను
మింంల బిలో నా కొజ్రైలు ఏళ్వానసం అనుభం

అక్ళో నాతో ముగ్గులు అమ్మాయీలు ఒక ఆద్చాయి ఉంపెదాళ్ళు
గోహరొండర్దా భౌంయెకోణంగి ఆ వెధవ ఎవ్పుడూ ఆడపిలలను ఏడిపిస్తూ
ఉండేవాడు. వెక్కిరించడం కొక్కిరించడం జడిపట్లి లాగడం. చెవులు
సండడం, ఇదరు అమ్మాయాల జడలు ముడిపెట్టడం ఇవీ వాడి ఫ్యవవా
రారా శల్గపాణం తోకకు వచ్చేదనుకోండి అమ్మాయీలు తిరగబడి
వాదేవాళ్ళు మౌల్వీ సాహెబ్‌ దండించేవారు అయినా వాడు త మంకు
వడిలేవారు కాడు వెన్నే ఎక్కువ ఏడిపించేదాడు మిగరా ఇవరు
చాడీలు చెన్సగానికి వరిచేవారు నేను మౌద్వి సాహెజబ్‌తో చెప్పి దాదించే
దాన్ని, ఆయినా కొంసెడషాలా మానేనాడు కాయ డాడీలు చొచడ్సీ
ఎసిగిపోయా వంతులుగారు న్వియా ఎకించిం దు నానే కాలి
కిసేది

గోహర్‌యిర్లా బక్లో చేరడానికి రారణంకారా ఎవావాంపేనెయే

ఎవాబొనులాన్‌ అంఖాము కురి, (భు, వారి ఇర్యాజాకం ఇరు
౨ ఎల ఫిరంగులం ఉండే. అలనికి ఎన్నో. -6ఎంచల ఆఎడకి
_ట్రి వాడే గోహర్‌ ఎర్రా కొరింకాలాపికి టా చో అంఒంధథం గె
బోయింది. పల్లాడి వొచాకుగా ౬ నెలకు దియాపొంాలు -౧ండే
వాటు. చేగఎాకు దంయరంండా అట్టైుత్‌వ్బుడూ ఏ వృపోతుందేడాయకకారా
అమ్బా “నాం కోంచో అందేది. అక్కుడే అదానీ సోదరుని
ఇల్లు. రెండింద్లవుద్చ దిత్త ఉంచేది ఏం ఎంసుంవే ౨లిపి గోవాల్‌
మిర్జా వీఢథిపిథంకా చిసిగిపోయింది. క ఇంల్లోక్‌ రాబ్మ ఎపిరేవాడు

30 ఉ(మాట్‌' జాన్‌ అదా

ఒక కురాక్టో అడిగి సంజరం తెప్పించేవాడు మూతతీసి పక్షులను ఒడి
లేసేవాడు తల్లి విసిగిపోయింది మసీదులో ఉందే పంకులుదగ్గర
కూర్చుండ పెట్టింది అక్కడా ఆం వ్యసనోరాలు విదువఖేదు బశ్ళో
విల్లలనందరినీ ఏడిఎంవాడు ౬కని చొక్కాంలో కవ్పను ఎదిలేవాడు
ఒకని టోపీ లాక్కునేవాడు. ఒక జ్రామ్మాయి బూటుతీసి నావలో చేశాడు

ఒకరోజు వంతులుగారు నమా జూ చేస్తున్నారు ఈ కొంచెకోణంగి
వారి కొ త్తబూటు నీటితొట్టిలో వేరాడు ఆడి లేలియాడుతుంకు తమాషా
చూసా కూర్చున్నాడు పంళులుగారి వళ్ళు మండింది డాపబాదారు
ంవేదెబ్బలతో ముఖం ఎరవదింది చెవిపట్టి బన్నూ ఇంటిక్‌ లాకు.
aye వాకి౫ో శుంచుని ఆలీ ఇదిగో | దు నువ్వతుడు ! విడికి
వేసు చదువు ఇెస్పలేను అని పెద్దగా కేకవేసి చప్పి కరాన్లో ఆకా
వడిరి వెళ్ళిపోయారు గోవహార్‌మిర్హా సెదగా ఏడుస్తూ ఇండ్లో కెళ్లాడు
లోపల బువా హువేసీ బన్నూతో మాట్లాడుతోంది గోహర్‌మిడ్డా చేష్టలు
ఆవిడకేం తెధీవు ఆతని ప్రీతిచూచి జూలివవ్‌ందె పంలులుగారివి ఎన్నో
మాటలు ఆనేసింది

బువా వాసినీ విడేం వంతులా కసాయిదాడా / ఆయో ముఖం దాచేజ్టు
కొస్టేశాడు ఇదిగో చెవుఎకూడా వ్యరబడినాయి చర్లీ! ఇలాంటి
పంతుబుదగ్గర చదివించే రాతసి ఎవకడమ్యా : మా మ్‌ర్వీ సాహాట్‌
కాడా చదువు చెప్పుడారు. అయో పాతం ఏదో ఆడిరించి బెదిరించి
ఇప్పాలి కవాని-ఇలాగా

దిన్న అయిత మౌర్విగాది జగ్గదికే ఛీసికెళ్ళన్నూ 1 ఏకు శణ్యాల
ఉంటుండి

బువాహు సనీ అంధిచిడి ఎఫికెళలా వావి డాలయాంం।

ఒస్నా ఉదయం _ అలలో వంపిసాం సాయంకాలం ఆంది
వంటనే ఎ చ్చేవైడు

ఎబవాతచానుసీ ఆయితే చంపించు

మౌల్వీగారివి అడగవలస్‌ఎ వవిలేసందున ఉస్‌ దదా/వ్ని విర్నార్తిం
చింది వొర్వీగాము వాదని5వి తెలాసు ఆవకకు

'రెండందోజు బువావాసేనీ ఆల్న ఆరింక్ష -ంతాయిల్యుతోసమో
గోహరల్‌దుర్దాటం వెంటపెట్టుకొని దాజాోస్‌ ఇంటికీ ఎవడు ఎడా

ఉమాబ్‌ జాన్‌ అదా తై

తాయి వంచి క్యరాడి జారగా

జ్‌ ఈ మందస తేంన
wel
గోపార్‌

అలీ డె

(గ

న PP ఎ చాలని 3 wade
ఉక ఏ3పంచెదాడు. ఒఅెరూగాఈ ఇంతి
కొంపుడణం హా

రా ఆలా ఎన్నొ
చ
ఆక్షారికక దా ఇచరె- సంధి జరిగంది.
యింతకు అలడాటుజడిపో సిని అరిం.
జ
గోహార్‌ _౨నకా పయసురో నాకంటే ఒకటి అండ
పె రావచ్చును. ఆప్బటి5 నాకు పదమూడాభ్ళూ, అరని
లి జం న్‌
వ హారళ్ళూ ఉందచ్చు. గోహర్‌ షురా సవాయిం:
య్‌ తో

గడ ల్లట్‌
క

గి
“hy

నేను తాళం చసేడాన్ని. డౌ
చ పసచిచచ్చేవాలు. (పతిగదికీ పెలుచుకు గడాళ్ళు. ఆరదనితో
నేదుండడఉం వప్పనిసరి. ణు లేకుంళకు సంగీఎం రాణింబేడి కాము,

అందరినీ ఎంచి అతసంటే అర్‌ వడిచచ్చేది,
ఎుర్రాగారూ 1 కు అహుర్‌ డాని గుల్తుండచ్చు.
గుర్తుంది ఇప్పండి అన్నారు రస్నా.

రం జార. అకుడ. వం ప్యాఖిచంట్దులా స -టి

ఆయి దర్పం. ఒకసినుణ్ను యమం. చంపడెంలాంట్‌ి పయ అజాయ

మోహవాంచచేసే ఆందం, ఆ తదు, ఆ దంటుకు, వంక

* నాజూడైస చేతులు కాబ్ళు, భగపండడు జుందాన్ని మూసలో
యారు జేభాతడనుకోండి

యనా: నేను చూచే: రకు అపడ ఆందం హారించిపోయింది. ఆరేసి?

వ్లుకొని'నించుసిఉందేడారు. ఎపర్చైనా కనిపిస్త
ఎన్నడూ ఎవచితోడూ మాట్లాడి ఎదుగరు,

32 ఉమాద్‌ జాక్‌ అదా

ఊ్యమావ్‌ అర్హ చైంది. ఆ షాగా”ారు ఆడ పేక వెరు
రుస్వా మే-ఎదవమూ య్యితైలం

ఊమావ్‌ ఆవిడ విషయం పుకేం తెలుసు?

రుస్వా కుక్‌ వైద్యుడుందేవాడు ఆఎడంయే ౮ ౨కు చాలాం
ఉ(మావ్‌ ఎవరా వైద్యుడు?

రుప్వా చెప్పినా మేకు తెలియకుంకే ఏం _వయాజ 0 -

ఉమావ్‌ జెప్ప గలిగితే చెప్పండి పేలు

ట్ర
ల్ల
0
నే
ఓ

చుప్వా ఆ చెక్కూణుఐ పని

ఊమావ్‌ వాగా తెలుమ ఆడదే అఎబిర్‌ణాన్‌ ఆ వోజుళల్లో ఆవిడ
వైభవం చూడాలి ఆంకమ కసినం ఒక్కనారి చూడాలని అం
తహతహారాడేవారు ఆషామాషీగాండ్ల షయం ఇలా ఉంచి
పెద్రపెదవాళ్ళ విబ్వపాబు నహితం మన్నించేది కాడు దర్భమూ
ఆలాంటిదే వెంట సలుగురు దాసీలు ఒకతె కాకుల పె్టా
౨ఎదొకతె ఉమ్ముగిన్నె మరొకతె విసనికా బుచ్చుకొని ఎడారి
(చలికి) వెంట పడి?క్తుకుం దేవారు
గో వార్‌ మిర్లా పాటంకే _షాజణుం ఆమిర్‌కా క ౨ -డ గిం
తాదుకాని వినడమంకే మహాసరజడా
గోవార్‌మిర్డా చిష్ననాటిసుండి ఐశ్యిల ఆ*డెవి అంచషెచకే నడి
చచ్చేవారు ముద్దొచ్చేవాడు వామఎదాయ దూక్కూ టం ళర్కగా
ఉండేవి పెగా విలాస శరుముడు హెఎబబయుడు కొండా ౨౦
రుస్వా ఎెంచుకండయా 7 _ఇట్టీంచెవరి కడు +"
ఉమౌన్‌ ఆయితే లమ్మ్నానుకకాడా చూచారా -
రుస్వా (చిరునవ్వు ఎవ్విి ఆలాగే జసుకోం
ఉమావ్‌ మిళ్తాగారూ ! మీ హోస్యావికి చాటంటూ ఉందా +
రోసా సీండు బయలు చేశాచుగా 1

ఉయాన్‌ వది అయితే సా కఠ కాసేపు కట్టిషుట్టే వొన్యం మాట్లాడు
కోందాం

ఉమాబ్‌ జాన్‌ అదా తతో

రుస్వా: హాస్యానికి ర్మాకంతా మిగిలివంది. ము కథ చెప్పండి ముందు,

ఉ(మాద్‌ : అచ్చా, పిసెండె.

ఉదయంను౧ంచి పదకొండు గంటలదాదా మౌ
కదిలే దైర్యం ఉండేదికాదు ఎవరికే. ఆతరువాత షౌొవ్వేగారు భోజనానికి
వెళ్ళేవారు. అప్పుడు విశాంతి. మేము ఒక్కొాక్కం- గదికి వెళ్ళేవాళ్ళం.
ఈరోజు అదర్‌ జాన్‌ గది. రేవు డ్యాఫీ గది. ఎల్ముండి బబ్బన్‌వద్ది.
ఎక్కడకి వెళ్ళినా తాపలసిసెంత మర్యావ- నండ్రు, ముతాయీలు, హుక్కా,
పాన్‌.

aa వ జ చ్‌ ళ్‌,
రుస్వా: అయితే రు చిఖ్నప్పృటినుం చే హుక్కా పేల్చేవారా =

వొధి గారిదగ్గరనుండి
|

స్త
ఉ్యమావ్‌ : జీహాం. గోహర్‌మిర్దాను చూచి నాకూ బుడి ఢట్టింది.
' షోఖియా * వాదేదాన్ని. తరకవాళ ' సెగోడీ” అలవాశొంది.

ముస్వా : గోహరొమిక్డా మ హోళయుడు “చందూ” కూడా ఛాగేవాడు.
క అంచులో కూడా 'తవేకోం.... ....2

ఊ్యమోద్‌ : భగపంతుడు నేటి. రకు దాసిసుండి 5క్షించాడు. నిజం,
నల్లమంచు తోడు. (ర్రామ. అదికూడా ఈమ నే (ప్రారంభిం
చాను. పూజ్యమైన 'కర్ళ లాకు వెళ్ళివచ్చింతరవార చచ్చే జలుబు
చేసంది. ఊపిరాడని, పవి3ం. వైయ్యడు నల్లమందు తిసి న్నాడు,
రుస్వా:; అదేం జలుబుకు మంచిదా?
ఉ్యమావ్‌ ; ఆమాట పరి శెన్న్పకందవెం
రుస్వా: ఏ, అలవామైపోయిందా 7
ఈ్యహోవి: చాల వాలంనుంచి.
వలదు వలదని ఒప్టేసుకొంటి, కాని
కలవీ గుందెగూడురో కోటి కోర్కెలు

కె షోఖియా, నగోడీ, చందూ. వల్లమందులను వివిధరూ సాల = "నీ వంచడ వ

వణ

* ఇరాఖ్‌లో పడమటి ఎరారెతీరాన గల ఉసిముల నరం. (క్రీశ, ఢికిరచో
ఈ (నదేశంలో షియా నున్న ఆను రెండు మహామ్మదీయ. తెగలకు భీషణ
పంగ్రానముం జరిగింది. ఆ యుద్ధంలో షియాం నాయటడు ““ హుసేన్‌ * వాత
మార్నవిడ్‌నాడుం ఉప్పటిమంచి ఆది షయాలకు వవి తొనల ఆయింది.

34

అత బుమేయించుకాణబ్ను, కాని
BE Es
ఓక ఊషకొం మద్య ._ఎప్పుంచి తాము 1
ముస్వా: ఎంట చక్కని పద్యం: ఒల్లు పట్రైంచడానికి నేనున్నాను
తాగడం, రాగకపోవడం ఇష్టం.
ఉ్యమావ్‌ తాముకాడా సేపే.
అ

రుస్వా: చౌబౌ (వళ్చాత్తావముచెంది ఇెంపలు వేసుకోవడం
ఉ_యమాదబ్‌ నసీలిముణ్బు తారాడె,

మలయానిలం పారాడె,

మధురన్య్మతుల గోల చెలరేగ తోతో:
భుస్వా: ఆ విషయం ఎత్తకండి. ఆపులింతలు ఇస్తున్నాయి.
ఊ్యమావ్‌ : సరే. పోవివ్వండి.
రుస్వా: హోస్యానికికూడా ఆ విషయం (పస్తాణగించకండి.

ఉఊమాట్‌ : క్ఞాసకం వస్తే రాసీ,
డానిజోతికి పోనేపోను !

రుస్వా: ఒహోహో ; ఉమావ్‌తాన్‌ : దాగా చెప్పారు!
ఉ్యనాఫ్‌ : తప్షీం (స్వీకరించాల)

రుస్వా : (పేమికు లిట పెనునిబ్దుర సోలిరి చెలీ 1
లాలా, గులాబులు గుర్తొస్తున్నాయ్‌ వదేపదే!

ఉ(మాప్‌ : జోరుగా ఉందే. పడుచుదనప్పు ప్రస్తావన (వభాబ మేమా ?
రుస్వా: కాదు. మదిర (వస్తాఐన (పభావం.
ఉ(మావ్‌: ఓ విాూగరిన్ల ః నీకు శృతువులు
మణనసవ మదిర మాకు వరమమ్మిత్రులు 1
రుస్వా: ఓహో వెంత బాగా చెప్పారు.

మరతునని వాడాలో ఒ్టేశాను |
మరలి దారితస్పిం ౬ప్టే మరచాను :
వలపు, మదిర. జ్ఞాపకం ఒస్తే దానీ:

త(మాట్‌ డాన్‌ అదా 35

ఉ(మావ్‌ ఎంత బాగా చెప్పారు రుస్వాగారు, మక్కానుండి మరలి

రుస్వా మరతునిని మక్కాలో ఒ'స్టైకాను |
మదలి దారితబ్బ కషి మరచాను :
వలవు మదిర జ్ఞాపకం వై రానీ:

ఈఊ్యమావ్‌ బావుంది

రుస్వా వాంస ఎడల _ సి బెళుకు
లేద్‌ కనుల--నీ చదకుకు
వెబ్లునలా జ్ఞాపకం పిస్తే రానీ!

ఉ(మావ్‌ కాగానే ఉంది
రునాా ఈ కవిత ఎండి

గంధానిలం తండాలి

కొరిముబ్బులు ఆండాతి

వచ్చని తోట నిచ్చిన మద్యం ఉండాలి
పగలబడే పదుభుదఎం ఉండితీరాలి :

ఉమాద్‌ దాకా మిర్దాగాడూ! చంపేశారు సరే మొత్తంమీద ఆలాగే
చాల సంవత్సరాలు భానమ్‌ ఇంట్రో గడిచిపోయాయి ఈలోగా
విన్నదించడగిన విషయం ఏదీ జగాగలేదు ఆః జ్ఞాపకం వచ్చింది
జిహ్కీల్లాకు సంబంధించిన ప మిన్సీ * ఉత్సవం ఎంతో ఆడంబరంగా
జరిగింది నాకు తెలిసిసింకవరకు గాట్‌నుంచి నేటివరకు ఆలాంటి
ఉత్సవం రాజుల ఇళ్ళ ల్లో కూడా జరుగలేదు దిలారాహ బారాదరీ
(నలువైపుల పన్నెండు ద్వారాలు గల మహాసౌధం) ఈ ఉదట్చివం
కోసం ఆలంకోతించబడింది దీపాలంకరణ జరిగింది. వట్నపు
వేళ్యలా గాయనీ, నర్తకీమణులు కాశ్మీరసు భట్లు వచ్చెరారు
చూర[ప్రాంతా లనుంచి బోగం మేళాలు పలిపంచవిడి నాయి (వభ్యాత
సంగీత విద్వాంనులు ఢిల్లీనుంచి వడ్చారు వారం రోజులు ర్యాతిం
ఐవక్యు ఆటలు. పాటలా 1 ఉదారంగా ఇర్చుచేసింది కానమ్‌ ఎన్నో
దానధర్మాలు చేపిండి వాటి కీర్తి నేటికీ మాయలేదు విష్కల్లా
థాసమ్‌ ఒకే కూతురు ఏ తోటూ చానివ్వలేదు నవాబ్‌ ఉమ్లూ
ఆల్బాణాయబేగహ్‌ గతించారు సవాజ్‌ ఛబ్బన్‌గాదు వారీ ఆ ప్రకి

2 మఖుడతీడ_ద్న డ్తివ వేళోత్సవము

36 ఉయాబ్‌ జాళ్‌ అదా

వారచులయ్మ్యారు నివాట్‌ కాదా (ఏిళ్లపవాబు ఎయసుకు చాల
చిన్నవాడు ఆ భగవంతునికే కెతియాలి ఖాఎమ్‌ ఎనీ వాయ
పేలాలు వేపీండో 1 నవాబును బుట్టలో వేసుకుంది. పాపం సవాలు
చిక్కిిపోయాడు ఆకని డబ్బు ఇరవై అయిదు ముప్పయి చేలు
ఈ ఊక్సవానికీ ఖర్చయింది. కరవాడ బిస్మిళ్లా నవాబు కొలువులో
చేరిపోయింది (ప్రాణంతో నమానంగా చూచుకు నేవాడు

మిర్దాగారూ : మీరు అడిగి వాటన్నింటికీ నమాధానాలు చెప్పటం
కష్టం చోగంవాళ్ళకు సిగ్గు లః ఎఆండవనేది నిజం ఆయినా కాలం
బలీయం అయింది

వయనుకూడా ఒకటి ఉంది చూడండి యవ్వినో_దేకంలా హద్దులు
“ద్రండవు వయసు ఉడుగుకుంటే అవికూడా ఉడి గిబోతాయి తప్పదు
ఎంతయినా వేళ్యలది శ్ర్రీజాతి అనే విషయం నురువరాదు ఆలాంటి విష
యాలు అడిగితే మీకేం ప్రయాణం *

రుస్వా నేను అడుగుతానంటి ఏదో (పయోజుం ఆండడంవిల్లనే
మీరు చదువురానివారైతే ఇలాంట్‌ విషయాలు వినీషించడానికి
ఆభ్యంతరం ఉండాలీ విద్యావంతులకు ఇంత సిగ్గు సనికిరాదు

ఉయాద్‌ అయితే ఏర్యావధంతుల సిగ్గు జారిపోతుందా ?

రుస్వా అచ్చా అచ్చా వృదా మాటల్లో నా కాలాన్నీ సష్టపవచకండి
ఉ్యమావ్‌ వ్యకికల్లో చేయిస్తారా ఏం?

రుస్వా మరేమనుకున్నారు ?

ఉ(మావ్‌ హాయ్‌ అలా! సన్నుకాడా మీలాగే రుస్వా (ఆవవాదుల
పాలు) చేస్తారా =

రుస్వా మీరు నాతోపాటు రున్వా ఆయితే వచ్చే హోవి లేదు

వలపుముచ్చుట చెప్ప నేరవిదానా 1
కుస్వా నరిచయాపికి తహత హా లేలనే ?
చూడు, విన్నిక రుస్వా పాటు

చేయక వపదళిను | వదలను 1

సాధుఖుతోనై స, బోడనన్యాసితోదై న
హవ్వ: _ైపేదూయంంమే వన్లించువాదు నడా :
రుస్వా: ఎవరి కవిత?
ఉ_దూద్‌ : ఎందుకడుగుతారు? అప్పం -యిండి. ఈ గజం ఎన్నారా ?
న Ue
పలప్పసందిల్‌ ఉనురు లజ్యావచ్చాను,
ఐనా, ఆందాన్ని జచేవహాడక బూనను £
రుస్వా: ఆ కనిత గుర్తుండా “రగాడా లేకుండా”
ఊఉఊమావ్‌ : సర్వం ఇస్తానని పాడువాగ్రాసఎంయని,

రుస్వా: ఇంకేరైనా కవిత జ్ఞాపకం ఉందా?

ఉ్యమావ్‌ : గుర్తు రావడంలేదు.

రుస్వా! ఇది చాల పెద్ద గజల్‌. చూడండి, ఎర్క-డైనా పడిఉందేమో |
కనిపిస్తే నాకు చూపంచాలి.

ఊ&్యమావ్‌ : వారితోనే తెప్పించుకోకూడడదూ 7

రుస్వా: స్వయంగా వెళ్ళి వాసితెచ్చుకోవాల్సిందే. వారుమ్యాత్రం (వాసి
ఇప్వురు-

ఉ్యమోవ్‌ వ: అలాగా?

రుస్వా: జీవో. మేకు తెలీదు. చిత్త వాయడంతప్ప ఎత్తి హాయడం

తెలీదు. ఒట్టు.
ఊ్యమావ్‌ : ఒకరోజు ఊరు. నేనూ వెళ్లాం. ఇంకో సద్యాం గుత్తకు
వచ్చింది.

అపనిందల పారై తి,

ఆలమటించిపోయితి,

అందరితో నా ముచ్చటలే

గునగుసలాడును వాదు:
విసండి,

38 ఉయూాట్‌ జాన్‌ అదా

_పేమించి పడరాని పలుపాట్ల పాలుజేసి
కడకు అపనిందల పాన్టేసి ముంచిషయు :

రుస్వా : ఇలాంటి గజర్‌ నాదికకాడా ఉండి. ఏడ్వాండో తెలిదు. మకుటం
మాతం గుర్తుంది.

ఉఊమాది : మకుటం: ఆయితే వినిపించండి.

రుస్వా: వలపు ముచ్చట చెప్ప చేరనిదానా :

రుస్వా పరిచయానికి తహాతహాకేలగె ?
చూడు, నిన్నిక రుస్వా పాలు
చేయక నదలను 1 వదలను :

ఉ్నమావ్‌ : ఆమోఘంగా ఉంది. మ్‌ 'తఖల్లుస్‌ (పభాంం చూపింది.

రుస్వా: తఖల్లాస్‌ వషయం తేకంగ్‌. ఒక ఉదారుని ఉడారతతో సగ
రంలో చాలమంది దుస్వాలున్నారు. జనులు ఆనవసరంగా మంచి
మంచి. తఖల్లుసులు వదిలి నిష్కారణంగా రుస్వా ఆయితోతున్నారు.
కాకుంకే ఏమిట్‌ చిత్రం. పేర్తుకూడా మార్చుకోడాలా ? మంచిదే.
ఇంగ్రీషుడారి ఆచారం (ప్రకారం తండ్రీకొడుకుల పేర్లు ఒకేరకంగా
ఉంటాయి. వీరంతా నాకు ఆత్మసంతతి. సంతతి ఎంత పెరుగుతే
నా పేరు ఆంత వెలుగుతుంది.

ఆ చర్చ ఇప్పుదెందుకుగా ని నేను అడిగిన ఏషయం ఇెప్పకదప్పదు*
ఉమాద్‌ : ఏమటీ బలవంతం : సిగ్గుబతిచిన మూటలు అడుగుతారు.
రుస్వా: మెండ్తళ్ళన్లో పాడే బూజపాటబకంయే సిగ్దువిడివిన విషయమా 7
ఉమాద్‌ : _ లక్నోలో వేళ్యలు బూటుటు పాజరు.. హాటకో_డ్తెలు

పొడ్తాదు. ఆదీ త్రిలగోస్థిలో, చనా బోగందాజ్ళు ఇరునుల యుంచు

కూడా పాడాల్స్చిఒస్తుంది. చుర్జాగారూ! చశ్లవానీ, తట్బుంకానీ
చలి ఆచారం ఇనాం ముంచిదికాయము,
రుస్వా: మీరు శాదంచే ఆగుతుందా? మెము ఈ దొళ్ళతో చూచాం.

ఈ చెవులతో విన్నాం. మహామహా మగడాళ్ళుుతం అడచాళ్ళరో

చూరి ఆసందంగా తిట్లుతింటారు. తల్లులనూ. అక్క-చెత్తళ్ళను

1 ఉర్దూ కవులే న్వంత'మేరుకాక కనిలానాముం ఒకటి ఎంచుకోవడం ఆదాతం,
చాన్ని శఖల్లాన్‌ ఆంశూశు.

కయూబ్‌ జాన్‌ అదా 39

తిన్నా ఆవంందిసా మం నవారు పటల. ఆకురాలు
శ లా

ఈ రోజాలు

తమా
చూడాను

టు
సల్బుకి ఆల
ఖు రీవొశా

జ
చింది. Gm హాద సాగారు.
పురుపులతో సప్ప్యులాటలూ, a సాగఎచారుం See గచయిలు
అలంకరించబడి నాయి... “చున వవ్వువొంబళాలు, సడారు మంచం,
నగిషీ బక్కాకుల పద, అలంతొరో పేటిక, బట్టల "పె జ్ఞ, గోడలకు
ఉగల్‌ డాన్‌, నిలువుటద్రాలు, మంచిమంచి పటాబుం కన్నుకు గాడుబుస్థలం,

వాటిరో సాయంకాలం కాగానే వెలిగించే దీపాలు, ఇద్దరిప్రయి దాసీలు,
ఇప్టరిదదు సనిడాళ్లు చేతులు కట్టుకొని నుంచోటం తమాషాగా ఉండేది.
నిచాదబుల సతులు, అందమైన యునకులు బితానాలకు చేరేడారు. వెండి
భూక్యా చప్పుదూ బక్కనుందేది. ఎదురుగా మూత తెరిచి వక్కాకుల
పెం ఆకులకు మన్నం రాచి అందినుం చేణాలు. సందడి. చేచినుంచుంటే
ఆసనం “టిస్కృళ్తా" అనేవారు. కదిలితే సలనువ చూప్పలు పరచేవారు.
ఆ వారొనావి "క్షుమే చేసెదికాదు. ఆమె మజోరాణి. పెదని కదిపితే
చలాకి డె _డత్యతం. అడుగకుండాన గుండెలు అరచేతిలో సెట్టి
ఆందిం చేవాళ్ళు * కొందిరు _పాణాలు అర్చించడానికి సైతం సంసిద్దులు,
ఆయినా ఇకలే దాఎడొకు. “పే దహం మానానికీ ఏలువలేదు. రాణ్‌గారెక్‌
పాణాయ అయూల్యాలు కాడు. నిమ్మాల్యాలు. రాజ్యాన్ని కాలదన్నేంత
చర్చ్పం. తొలగని గర్వం. ఆయినా తొలగించేవారు తొలగిస్తారు.
పాణాలు రీసే హొయలు. ఆయినా 'పోయేడారి _పాణాచే పోతాయి,
ఉణంలో సిస్వించడం. షణంతో ఏడిపించడం. ఒకవి ఎద పడికిట్లో
సెలుగుడూంది. ఇంకొకని గుండ కాలికింద ఆణుగుతూంది. మాటకు
కోపం. మూతి ముదిచింది. ఓదారుస్తున్నారు జనం. ఒకడు చేతులు
తోడిసున్నాడు. ఒకడు _బతిపూలుతున్నాడు. మాట ఇచ్చి మరచింది.

40 కయూబ్‌ జాన్‌ ఆడా

ఒట్టు పెట్టుకొని విడిచింది గోష్టిలో ఆందరి చూపులూ ఆమెమీదే ఆమె
కన్నెత్తి చూడదు ఆమె చూపు తిరిగితే ఆఎం చూపులు తరుగుతాయి
వేలమంది మాపులు ఆమెయుదనే జనం ఈర్ష్యతో కాతి చస్తారు ఈమె
పాకాన్ని పాణంతో తాలుస్తూండి హృదయం మాతం దిక్తం
ఏముంది ౩ అంతా ఉమేత్తి వట్టి నటని అమాయకుడు ఎవడైనా వడ్డాదో
ఇంకేముంది బోల్తా

ఎంకే ఆమెకు చాల ఇష్టం
కలుపు లకు ముకం శిశిరం

చట్తుదుగా క ఆవిడ €(తువులు చివరకు చంపేసింది అబ్బటిీకి
గావి గుండె చల్లఎడలేదు పాపం ఇంత్లో ఏడ్చు ఈమె ్రుయులతో
వకసకం

మీకాగారూ ! ఆ విషయం నాకంకే మీకే జాగా తెలుణు చెప్ప
గలరుకూడా కాని అదంతా చూచి నా హృదయం ఏమైందో నాకే బలుసు
ఆడదావికి ఆఢడదంమే ఆంకులేని ఈర్ష్య చెప్పడానికి సిగ్గుగా ఉంది
పలచేదాళశ్ళంకా నన్నే వలకాలనుకునేడాన్ని ఎన్ను చూచి _పాణా
బద్చెంచా లనుకునేదాన్ని కాని ఒక్షగూ కన్నెత్తి చూడడు బువాహుసేనీ
ఇంటి గోడలూ కప్పూ పొగచూరి నల్లగా ఉండేవి కక్కి మంచం
ఆందులో నేనూ బువాహుసేసీ వడుకునేదాళ్ళం గదిలో ఒకవక్కా
పొయ్యి దానిపక్కనే రెండు కుండలు కళాయి గిన్నెలు రాొట్టైల
పెంకు, పళ్లాలా, గిన్నెలు చిందరవందరగా వచతిండేని ఒకమూలకు
మొడికుంథ దానిమీద రెండు మూడు కుండల్లో చచ్చులు, ఉను నునా
లాల పక్కనే ఇందిచెరుకు రోలు చోకిలి వంట చేసేటస్పుదు
+వమిద దీవం పెట్టుకునేందుకు షొయ్యికి పైని గోడకి రెండు మేకులు
వమిరగలో నన్నెనిఎతి గుడ్డిగా వెలుగుకాంచేది ఆ ఆందానికి ఎండు
ఊట్లు ఒకదాన్లో ఉన్షగజ్డలు రెండవడానిలో చపాతీ సస్పు, కూరలు
మౌర్వీగారికోనం హః ఊట్లులో ఉన్లిషాయలది తాయ్యిషేదం 'రేండః,ది
నా నెత్తిమీడా ఉండేవి బాంచంనుంచి వధ్యా 0గా లేడానో కూరగిన్నె
నెత్తికి కొట్రుకునేది

ఉదయం, తొమ్మిది గంటలదావా ఎౌర్బీాడి గద్దింబులు సాయం

కాలంనుంచి ర్మాతి తౌయ్య్మిద్‌ భల్లబఅదాకా మశ్తీ తిట్లూ తన్నులు ఇదీ
మాజవలజ ఆయినా నా చేష్టల మానలేదు

ఉ(మావ్‌ జావ్‌ అదా 41

తొలుత అద్దంలో చూచుకోవాలనే కుతూహలం కలిగింది బువా
వాంసేసీ కనుమరుగ్రైతే చాలు, బుట్టలోంచి ఆద్రం తీసీ చూచుకునేదాన్ని
నా యుకూూ ముఖం ఇజం వేక్యలతో పోల్బుకాసేడాన్ని నా ముఖంలో
వికారం ఏమి కనిపించేది కాదు అందరినీ మించిన ఆందక తె ననుకు నే
డాన్ని వాస్తవరి మాకం అదికాదు

రుస్వా ఆయితే మిది కురూపం అనా? ఇప్పటి? ఐందలమందికంచే
ఆందంగా అన్నారు వయసులో ఇంచెంత ఇదిగా ఉనారో

ఉయమాడౌ నరే ఇది పొగడ్తలకు సమయం కాదు షమించండే
అప్పుడు మానం చేను ఆలా భావించేడాన్ని ఆడే నా పాణం
దికి తెద్చింది “నారో ఏం లోపం ఎందని కాలో నాజుపు
కన్నెవఎయాదిం? అనుకు నేడాన్ని

రుస్వా ఎ విషయంలొ ఎవిరివృష్టీ పడకపోఎఎ౦ ఆదే లేం. కాళ
వోచే *"దిస్సీ కాలేదు. కాఎమె అండీ 3౦ ధయనదేదారు
ఆంయిుఐన్ల వ్యక్తవరచలేచసుకుంటా

ఉయఘూడ్‌ కాఒచ్చు కానీ ఆంల ఏచకణ గా కెక్ళడిది ? తోటివాళ్ళను
చూచి ఆదీకిపోయేదాన్ని తిండి రుదం_ద మిద చాదు తల
దువ్వుకు వుడు ఒక వంధ వబిస్మినాకు ఎవాద్‌ దక్‌ స్వయంగా
తల ముడెచేవాడు అది చూబింణఎడు గుండెఒుద పాయలు పాకి
ఎట్షుండేది నాకు అల ,ముడిచేదపరు ? ాటాసేనీ ఆవిడకు
తీరికలేకుం"కే చింపిరి తలతోనే తికిగేడదాన్ని మదకు ౨న నేర్చు
కున్నాణు గాశ్యలా రొజూ మూడునాన్తు బట్టలు మాచ్చేవారు
ఇక్కడ ఎనఒం-ది రోజులకు బూర్చడానికికూడా గతిలేదు వారికి
ఇరీనైన టట్రయ ఇక్కడ ఆవే ఎామూలు దుస్తులు

ఒట్టలు యార్చుకుంే మగవాళ్ళ కూడ్పోవాలనిఎం చెది ఒకళ్ల
సారి విస్కిల్లా గది ఒకొ్యక్కొసారి ఆమీర్‌జాన్‌ ౧ద- ఐశే దోవ్ని

కాని కూర్చోనిచ్చెవాజ్భు కారు వారికి ఆవ విధానాల. చ్చుష్టి ఎన్ను
వంపషం చేసేరు

కూల్చోవివ్వకపో డానికి మరొక వాంణరి ందె ఆ రోజుల్లో
నాతో కొంచళంం ఉరఎళ్ళు వరవభళ్ళు తొక్కేడి ఎక్కని కూర్చున్నా
చిటికెలు ౯ యడం ఎక్కి=రించడం- మగవాళ్ళను రాచుకు తిరగడం

42 తయమావ్‌ జావ్‌ అదా

ఆ స్టీతిలో గోహర్‌ మిర్దా గొప్పగా కనిపించాడు నాతో చమవుగా
చూబ్లాడేవాడు పరిహోసా లాతుకనేవాళ్ళం నేనంటే ఆతని కెంతో
ఇష్టం ఉదయం బడికి వచ్చేప్పుడు జేబులో రెండు సారింజకొయలా వేను
కాని వచ్చేవాడు నాకిచ్చేవారు ఒక్కొాకసారీ మికాయీలు తెచ్చేవాడు
ఉవివ్‌ంచేవాదు. ఎక్క-జ్జుంచి తెచ్చాడో తెలియడు ఒకరోజు రూపాయా
తెచ్చిచ్చాడు జీవతంలో చేల రూపాయీలు బెక్కిందాను కాని ఆ ఒక్క
రూపాయి నాకిచ్చిన ఆనందాన్ని మరువలేను అంతకముందు నాకె
పైసలు చాల దొరికాయి కాని రూపాయి దొరకడం ఆదే మొదటిసారి
దాస్న చాలకాలంవరక భృదంగా ఉంచాను ఖర్చుచేసే అవసరమూ
కలుగలేదు ఖడ్చుచేస్తే ఎక్కణ్ణుంచి వచ్చిందని అడుగుకారని దయం
రవాన్యం అర్ధం ఆయితీదీ వయనుతోనే ఆ విచతణా వస్తుంది నేణా
వయనుకు వచ్చేశాను

5S

నా (వక్క పనికిమాతింవాళ్ళు నడి గుర్రుపెట్టి
కొల్లిగొనీపోయె నా పలఎమెద కొక చతురచోదుడు |

వానాకాలం ఆకాకం మబ్బులతో నిండిపోయింది మింటికి
మంటికి ఏకధారగా వర్షం కురున్తూంది ఊరునులా మెరుఖులు బువా
హొసేసీ గదిలో ఒంటదిగా పడిజన్నాను భాగము వెంట ఎువావాసేసీ
'మైదరీ ఇంటికి వెళ్ళింది దీపం ఆరిపోయింది ఆంధకారం కన్ను
పొడుచుకున్నా కనిఎంచడంభేదు

ఇతర గదున్లో విలానాలు ఒకచోట పాటలు ఒకచొట హాస్యాలు
"నేనో? చీకటి ఒంటరిత 0 ఫీర్పు దగ్గర ఎనిరూలేకు మననబునాద
మననుకే తెలియాలి మరు, మెరు3్వే దుప్పటి కుప్పకునేదాన్ని ఊరి
మితే చెవుల్లో _వేబ్ళ పెట్టుకోడం ఈ స్టీతిలో కయి ములిగింది ఎవదో
గట్టిగా చేయివట్టుకున్నట్లనిఎంచింది చైతన్యం వచ్చింది కోట మాట
రాలేదు తుదకు సృహలెకుండా ఆయింది

తెల్లవారి దొంగకోనం వెదకడం ఎక్క-డ దొరుకుతాడు ? బాగమ్‌
మూతి ముడుచుకొని కూర్చుంది బునాహూపేనీ కేకలు వెఎండి నేను
మాతం కదలక మెదలక కూర్చున్నాను అడిగి ఆడతిగీ విసిగిటోయారు
నాకు తెలు స్తేగబా చెహ్పడానికి ?

రుస్వా తెరిఎనా ఎందుకు ఏప్కాలి అనరు కదా ?
ఉ్యమావ్‌ ఎందుకా సూటిపోటుమాట?
ఆనాటి భానమ్‌ ఆతురత లువాటాఎసేసీ దినత తలచుకుంటే ఎప్పు
వస్తుంది
రుస్వా ఎందుకు రాదు! వాడి ఆశబస్నీ మట్టిపాలు ఆయితే మీకు
పరిహోనం |

ఊ్యమావ్‌ ఆశలు ఆడియాళలు కావడం); థానమి నంగతి మీకు కలి
యదు బయటికి పొక్కునీయబేదు ఆణచేసిందె

44 ఉత(మూావ్‌ జాన్‌ అదా

ఆ దోజార్లో ఒక పెద్ద సెవాదు కుమారుడు చదువుకోనం లక్నో వేంచే
శారు తండి లంచాలు నజరానాలతో లతలు ఆర్టించాడు చవీపోయే
ప్పుడు ఒక శాగీరు కొడుకు అర్చుకోసం ఏర్పాటుచేపపోయాడు కొన్ని
రోజులు చదివారు తరవాత వీక్నో గాలి తగిలింది దుర్వ_రన విద్యలో
పండితుడూ ధూర్తవద్యలో విద్వాంసుడు అయిపోయారు. నామధేయం
రాషిదరీ రావద్‌ తఖల్లున లక్నోలో ఒక గురువు వారిని కవిని
చేశాడు శఖల్లాస్‌ అంక వారికెంతో గర్వం

ఊరినుంచి వచ్చి. సెవకులా రఖన్‌మియా: అనేవారు లక్నోవారు
రాజా దిరుదం ఇవ్పారు. ఆ బీరుదు అంతగా ంచ్చలేదు లక్నో
వాళావనణం అంటే సడిచచ్చేవారు కొద్దిరోజుల్లోనే నవాబ్‌ సాహట్‌
అయిపోయారు. ఇంటినుంచి వచ్చిఎపుడు గడ్డం ఉండేది లక్నోకు పచ్చి
కడిరించారు తరవాత పిల్లిగడ్లం అయింది కొడిరోజాలు తరవాత
నున్నా ౦డ

ఆలే విష్మియిఖం గడ్డం పోవడంతో వివారం ఆయిండి అంది
వోనే సౌగను ఉందనుకున్నారి ఎనల్లని రింగు శ్యోటకం మచ్చలు
చట్టి ముక్కు. దెాక్కే_పోయి. చెంపలు మెడ పొట్టి మవిషి పొట్టి
ఆ వు గోశయునికి మాతం ఇవన్నీ సౌందం్య చిప్నోలకిందే చెక్క.
రాను -ఖకూబరుళ్ల అపుకకెవాచు అద్దం ఎందు %ంఎల దింటడ్‌ సడి
ఇందేపాచు.. మెటెపెట్రడంవన్లి సౌలు పిచ్చుక తోకలా తయానవైనాయి
జులపాల పెంచి ఉంగరాలు తీప్పిండారు మడం భో పొడవై.ం

బాంగకోఖా ఐదులు మైబామా కః అంకారా విశేషాలన్నీ జేశ్యల దర్చా
ఈతకు పేంచేయడానికి

న్వయంగానే విరానఎుదువుడు. హేగా ఎహచరులు ఇంం హా
వీయాలు కాద్రిరోజుగ్లోనే ఉన్నత చేశ్యాగ్భటోబకు (ప్రవేశం లభించింది
సచ్చ ఎక్కువైంది. చారవ కోలిగండి =ధ్రున్‌ జార్‌ *” ఆత్త అయి
పోతుంది “ బిన్లన్‌ * మెంట్రికాయంం చస్తుంది “దాస్నా బూట్లు
లాగి పారేసింది పివి నవాఎ ఇవాహ్‌ అని ఎఒ్రితుంటారు చేళ్ళో
మోశలంమే చారిడెంతో గౌరవం ఒక సాస ఇంట్లో 5 ర్మాతి గరీపిడే
వాలు ఆ చక్యమాల స తర్హైం చేసుకునవారు. గోష్టిదా ఆఏడను “ ఆమా
తాన్‌” అని ఎలిరి ంగి నామ్‌ పెదాల జ గెలికానని నూచిందో
డానికి చాన్ని నంకేశంగా థావించేవాంి

ఉ(మూట్‌ జాన్‌ అదా 45

రెండు మూడు గడియల రాత్రి తరివాత థాసమగాదు కెలుపుతీర్చే
వారు చారి సేవకు ఒక దాసి హోజరుగా ఉండేది ఈ మహాశయుడు
ఆక్క_డ (ఆ్రత్యతెం సంగీతంలో దాగా వెం ఉండేది స్వయంగా
టుములు రిచింవవాలు రాగం కల్పించి పాడేవాఎయ భావం (వదర్శించే
వారు చన (ప్రజ్ఞ (ప్రదర్శించేవారు. వోటితో తబలా వాయించేవారు
మతులు వరిహసించడారు అయినా ఆర్జిం ఆయ్యేదికాదు కవి నమ్మేళ
నాల్లోకూడా తయారు వేద్యం చదివితే సోగిదిచంపేవారు మహాకవులతో
పోక్చడ పేదాళ్ళు గజల్‌ ధడివితే సరస్యులండా ఉలికివడేవారు ఆడవారి
పాటలకు ముందు వీరు తదు పదాలు చదివేవారు జం పొట్టలు ఉబ్పేట్లు
సెజ్యవాచు హేళఎమి పొగడ్తగా భావించేవారు వంగి సలాములతో
స్వేకరించేవారు

కొడుకు విద్వాంసుడై వస్తాడని తర్హి ఇెక్క_లే ఎం డబ్బు సంపేది
ఎడి కాచాలఫి వ్రార్తై అది వచ్చేది లక్నోలోని సోమర్లు పోకిరు చిల్లర
గాజ్ల వనికిమాలిం పజ్జా మొత్తం వెంటసద్దారు వారి నహడాసంవల్లనే
కోర్కెలు మొదకై ఎకపన్నాలుగా పరిణమించాయి వలఎుతో మొదలై
ఎచ్చికి దిగింది. ఇటు భాద " ల్పిచయసాగిండి క అయి డాటా 1 ఆడి
ఇంకా చిన్నపిల్ల ” అనేది ఈ మహాళయుని (పార్టణలం చ్నపాలు
ఆతుర నాకు ఇవాక్టికీ జ్ఞాఎకం ఉన్నాయి. ఎఎం. తాయెచ్తైణా
మందులు మాకం అయింతరకవాత అయిదుఐలకు గరం లెగింధి డయ్య్బి
వోనం ఉరికి ఒళ్ళాలి వచ్చింది తర్జివాటుగా రెండు ఊళ్ళు కుదునపెట్టి
ఇరద ఇదిచ అయిదు లతో అక చేరారు

దిల్పు దిగా ఎడ్వారా శాం గారి ఇజానాచో షముక్ట్టుణంతెంది దుడా
వేసీ గోయి వంది అయిదు వందలు వ్చేసింది మొత్రంమీది
ఎచాఎగారి ఆల ౨ఎలైైంది. ఆరు నెలలు లక్నోలో ఉన్నారు నెలకు
శూ వాపా ఇచ్చా అ అడిగి .ఎచ్భ్చుకన్నవవచేరు. కహాన్కంగా
నావద * ావాసేసపీకి ఇచ్చేదాన్ని దాటి విషయం చా_దుక తెలి
యం నచ్చాడు డేటు ఎవితం[ై ౬ నా కొయిజృలో ఇద్దరు దొసీలూ
ఇదరు *నింంబ ఉన్నారు. గేటుదగ్గరి గది నాకోనవం అలంకరించి
బచీంది ఎగురు. టఎగుడు వ్వరువములు-కురీనుల పిడ్డయూ నవాబుల
బిడు.౮ చ్చి కూర్చుం--న్నారు

గోహార్‌మర్దా ఎబ్రుండేధాత. వాతము మివా వూ పేవీంకు ఆతడం కీ
ఘంట నాట ఇద్టుడు కొదిట్టి అడ్తుపెస్టేనాడు కారు ఈతోగా గోహాక్‌?

46 ఉ(యూావ్‌ జాన్‌ అదా

మీరా తండీ గతించాడు వచ్చే గబ్బు నిలిచిపోయింది ఐన్నూ మునలినై
పోయింది. అతని ఇర్చుల బాధ్యత నామీద పడింది

&౬కజ్జీ తమవాజ్ణి చేషీపెట్టుకోవడం వేశ్యల రివాజు ఆతఫవళ్ల ఆనేక
(పయాూజనాలుంటాయి ఎవరూ లేనపుడు వినోదానికి పనికివస్తాడు సదు
కులు తెవ్నించుకోవడంలో వోయి మనిషిని పంపితే కొంత తినేస్తాడు
వీచు మెహర్చానీకనీ మంచివి తెస్తారు జబ్బున పడితే సేవలు చేసారు
దాకంకఠకా కాణ్ళు షినుకుకారు ఉదయం మండు తాగిపారు నుందు
తెస్తారు మ్యితులముందు. (గాహకులముందూ కీర్తిస్తారు పిట్టల్ని వట్టి
ఉెస్తారు. పెళ్ళిళ్ళలో నాట్య పదర్శనల ఏర్పాట్ల చాధ్యత తీసుకుంటారు
కచేరీలకు తీషికెళారు నాట్యం జరుగుతుంటే నదగన్యుత్తో కూర్చొని
పాగడుతుంటారు అమె నాట్యం చేస్తుంటే వీరు తాళం వేస్తుంటారు
వతి భంగిమకూ “ఆకా ఆంటారు (సతి తాళానిరీ “వాహ్‌
ఆంటారు ఆమె భావం వ్యక్తవచుస్తుంది వీరు వ్యాథ్యానిస్తారు వారి
వల్లనే మంచి మంచి భోజనాలా లభిస్తాయి గౌరవమూ మర్యాద కలుగు
తాయి నదాబులా ఆమీర్లతో కలిసినపుడు ఇనాములు దొరుకుతాయి
వీరికి సాంగత్యషు ఆనందం వారివలన పెరుగుతుందె క్యు కానంకే
పాజం ఇమ్తాంది అనుకుంటారు వీరం ఆవిడ దౌంకుతుంది ' నేను వారి
కట్టువాళ్లోదావ్ని వివళనై వచ్చేస్తాను మీదగ్గరకు దారు వచ్చేవేళ
ఆయింది మితువండి వెళ్ళవివ్వండి వారు వన్లిబ్బటివారు మీవేం పోసి
వూరు ౯* ఇలాంటి మూటణకే జవం బొంగేది తగాదా జరిగితే ఎంత కైనా
తయారు వగ్గరంబో వంకరట్‌ంకర వాళ్ళండరితో వారికి షరెిచయం “is
చేస్తే యాఖై "ఆరవైముంది పిద్దం ఆవుగారు విటులకుకూడా వారంటే
భయం_పి క్షణాన తపంటికి తాషు తిరిగి వెళ్ళిపోతుందో ఆని

ఆమీర్‌ తాన్‌ కు కా శినులీమీడ ప్రాణం ఏండ్లతరొబడి డబ్బు ఇచ్చింది
ఒకపరి అయిదు వందల ఇరీడైన బంగారు కడియాలు తీసి ఇచ్చేసింది
ఎవడో లాకొ_పోయాడవి ఉదయం గగ్గోలు పెట్టింది. ఇంకొకసారి పద
కొందు వంతల దిద్దుల జతలో ఒకటి ఇచ్చేవ్‌ “జష్‌బాగ్‌ జాతర” లో
టోయిండవీ బొంకిందీ ఆలా వేలరూపొయీలు దారపోపింది భు గ్లీద్‌తు
హ్యారెసాహెల్‌ ఆంి”పీ ఇచ్చం వీష్మిల్లాకు చెలికాడు లేరు విధ్హత్యుం అమె
న్వఖావం ఎవరి కట్టుభోనూ ఉండేదికాదు

థానస్‌ గాకు యారై. యాన ఆంగ వేంచత్సరాల వయనుటో మీర్‌
బొలాదలీ అంతే వడితచ్చేతి. మీర్‌ వశైవినని. వంరొమ్మిడి సందక్సో

ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా 47

రాలవాడు అందమూ వయనూ ఉన్నాయి కసరత్తు చేఎన శరిరం
అందరినీ అకర్షించేవాడు కాని దానస్‌ అంజే =_ణుకక పలకరించే ధైర్యం
ఉండేదికాదు. పాఎం పేదవాడు చదిఆన్నం గతిలేకుండేది ఖానమ్‌
వల్లో కులుందిం యావతూ జివంవెది వేయిన్నర వెచ్చించి పెళ్ళిచేసింది
"పెళ్ళినాటి రాతిశవ్ప ర్యాతిబు ఇంట్లో పడుకునే అదృన్షం కలుగలేదు
రాత్రింబగళ్ళు ఇక్యడే ఉండేవాడు గడియ రెండు గడియలు ఇంటికి
వషెళిఐ చ్చవాడు

= రొక ర్లాగారు ఉంజేవారు--సడుము వంగి డెబ్బయి ఏండ్షవాడు
శోప్లా ఏళ్లు లెవు పొట్లలో (పేవుల్లేస కాసమ్‌గారి వూక్వ ఒ౭(టయుడు
ఇప్పుడు ారితో సంపరి్యిం వెలయిులేయ అయినా ఇంటీ వువిషిలా
ఉంటాడు చెండదుశ్రాటలా కానముతో భోజసం చేసేవారు విట్టలా నల్ల
మండు. గెరా ఖర్చులన్నీ థానమ్‌ భరించేది ఒకరోజు "మేమంతా ఖాంమ్‌
దగ్గర కూర్పునిఉన్నాం ఇఖుర్షీద్‌ డాన్‌ ఏడుంఎముఖం పెట్టుకొ నికూర్చుంది

షా ఆసాహాట్‌ పెళ్ళి అవుంఎంసే ఏ నె్తిని ఏడు ఇ ఎార్పుండా?
సమోస్మ్డు 1 ఈకాలఎు) (మేమలే విచిఅం ముండ ఎంతో మిండలంతే
మా కాలంలోనా చూడండి (ముర్జాగారిని చూఎలచిి ఇప్పటికి ఇక్కడే
ఉన్నారు వయసులో కలికాం తభిదం్యగులు పెండి కపేదిరింవారు పెళ్ళి
బట్టలతో ఎక్నారు నాకు చూపడానిక్‌ పెళ్ళి బట్టలు ముక్కాలు ముక్కలుగా
చించేశాను పోనిష్యఎని జేయిఎట్టి దహాడ్చోబెట్తాను అలఖై సంవత్సరా
వై పోయింది ఇవ్వాళటి. రక ఇంటికి వెళ్ళలేదు చెప్పండి ఇలాంటివా
తున్నాడా మీకు ౨ఎగింది కాసా

అంతా ఆటం ఎంచుకున్నాం

6

తొలి అటపాటలు విమ్మిల్లా మిస్పీతోనే ఇరిగాయి కాని తొలి
కచ్చేరి నవాజ్‌ మజార్‌ అలీఖాన్‌ కొడుకు సెళ్ళితో ఆ సధస్సు మరువ
రానిది సవాబు బంగళా రమ్యంగా అలంకరించదిడింది విలువై 3 గాజా
చీపాలశో రాత వగలుగా మారిపోయింది క్యభమైన గచ్చుమీద పార
సీకపు రత్నకంబద్భు పరచబదినాయి జరీవనిచేఎన పెద్దపెద్ద చాలీసులు

పూ అవాసనలతోను అత్తరు పరిమళంతోనూ భవనమంతా గుబాళిం
చింది పుక్కాల బొగ ఊదుదిత్తీల ధూమమూ వపరిమళించాయి అప్ప
టికి నావయను పద్నాలుగు నంవత్సరాలు ఆ కాలంలో బదోడానుచచి
శక గాయని వచ్చింది ఆమె ఖ్యాతి నగరమంకఠా వ్యాఎంచిపోయింది
పంగీశంచో అందెవేసిన చేయి గౌన్చగొన్న నంగీశ వీద్వాంనులు మూల
సర్షారు ఆవిడ గొంతు [కాజ్యం అయింది గొంతెత్తి పాడితే నాలుగు
పేదులకు విసవచ్చేది బానమ్‌ ఆలోచించింది ఆవిడ తరవాత నా పాటి
"ఫెట్టింది నాకు ఏమీ అర్థంకాలేదు జంబం ఆశ్చర్యపోయారు ఏమిటీ
భానమ్‌ పిచ్చి? బరోడా బాయి ముందు ఈ ఆఅమ్మాయి సం నిలుబుంది?
ఆనుకున్నారు

మొదటి ఆవర్తం (ప్రారంభం ఆఊయింది నదస్సు యావత్తూ నావమైఎు
చూచింది పొంగుతున్న యవ్వనం ముఖం బాగాలేదు కానీ చురుకు
దనం కొంజదనం ఉండేవి

యౌవన మెట్టిదని ఆడుగనేల ?
రంగురంగుల ళ్యక్రచాపన్ముది సుమా ॥

కొద్దిపేశ నాట్యంచేయగానే ఖానమ్‌ నురొక గజల్‌ ప్రారంభించింది

ఆతడదీ సభకు ఆదుదెంచువయా 1
చూడవయా ఆస్తే వింతపంతలు |

ఈ గజల్‌ సదమ్యులమీడ వంచి (ప్రభావం కలిగించింది తరవాత నురొళ
నరం (ప్రారంభించి వాటపాగి్తే వభ కళాగితో యంద్‌

ఉ్యయౌాజ్‌ జూన్‌ అదా 49

బాధ మరువ _ ,కొత్తడాధను రగిభించు
దాధ నణతుమ ఇ్న - అతిగిపోపు పియాడు:
ఈ పదంతో చిచ్చురేగింది
కొనుదప్పులు వాల మాచ్వలు వంకదాయె
గురితప్పి నాణాలు చేలగూలా।
ఈ కవిత ఎంత (ప్రభావం వేసిందో చింగించండి
నల నిం4కొని కోక్ము.ల చంంబమెట్లు ?
ఉసురుల తీసి రాయమును విలుపులెట్లు?
తరవాత ఈ పద్యం
ఆచమరచి నా హౌదచెబ్బుకొంటి "తనికి
అయ! ఇ.డు మూటమార్చింండ వలమేమి ?

నదస్సు సాంతం ఊగిబోయింది (ప్రతివాడు సావధాసింగా వింటు
న్నాడు (పతి వడానికి వాహ్‌ వాహ్‌ అంటున్నారు (వతి భంగిమను
మెచ్చుకుంటున్నారు ఒక్కొక్క అదం ఎనిమడి వదిసార్షు చదివించారు
ఆయినా సంతృప్రి కలుగలేదు ఆ గజల్‌తో కచేరీ ముగిసింది

రుస్వా సదన్యుల గతి ఏమైందో కానీ ఈ గజల్‌ ఇంకేమైనా వినివడా
చండి ఎవరి రతన?

ఊ్యృమావ్‌ 'ఇెలీడా ?
తుస్వా జ ఆర్యమైండె
ఊమావ్‌ వినండి

కోర్కె_తీరక “ చచ్చెద నటంచు విలపించె £
కోర్కె. తీరువేళ గోర్‌కి చేరుకొనీయె £

చుస్వా సుర్హానల్లా! (బాగు బాగు)
ఉయావమ్‌ కలంవరిచేకారు కాగితం చించేశారు ఆయినా వలక్షలేదు

ఊద్చువకు శక్తియేమా(క మున్నగాని
వేలమాడులు సట్టూద్చు విడిదియుందు

మష్వా ఇది వేదాంతం వారికై ౨

జ్న్‌్మౌవ్‌ విఎండి
వాని కేసు సర్వమర్చంచ దలదితి కాని
గుంచెయుల్లు గుచ్చుకొని డాధాత్బి బవ ఈలి
చుస్వా ఇదికూడా చేడాంచమే. వారికే ఆర్థింకావాలి

అమావ్‌ వినండి

ఇ
సౌదచెబ్బ నోయ్‌ ఏవ్రలు సేయకు
ఎఎయసు ఆద్దాం ఎ ఎది సీడి: సీవే!
దుస్వా మేము ఈ లోకంవాళ్ళం మాశెంచీ చేదాంలం: ఆయినా
“అద్దాన బాగుంది శేష

ఉ్యనూవ్‌ ముకుటం వినండి
వంవంత మానుము సొద వెళ్ళబోయుటయు,
ఆభిగి చక్కబోవు నిరయుడా వల_కొడు ;
రుళ్వా ఆదిపాదమే మకుటం చేసిజల్లున్నారు పావం దిరిక లేదేమో:

ఊ)మాన్‌ వారికి తీరికెక్కాడ ?
మొదటి కచేరీ జరిగింతరవాత మరునటిరోజు బువాహూసేనీ నా గడి
లోకి వచ్చిండి వెంట ఒక ేవకుకున్నాడు

బువా వాం పేపీ * ఉమావగారూ:! ఇతవి విన్నసం వినండి” అని
గదిలోంచి వెళ్ళిపోయింది

సే_కుడు (వలామ్‌ చేసి) నన్ను నవాబ్‌ సుల్తాన్‌గారు వంపారు
రాతి నభలో వచ్చని పాగాతో వరువిక్‌ కుడిపక్కన కూర్చుల్ను
వారు ఏకాంతంగా తమదస్గరికి వస్తానవి కలవిచ్చారు ర్నాతె
కాము పాడిన గజలు (పతి ధయచేయవలసిందవి కోరారు

నేను సవాబుగారికి సలాములు తెలియజేయి వారు సాయంకాలం
ఎవ్వుడై నా వేంచేయవచ్చు ఎవరైనా ఉండే వెళ్ళిపోతారు గజల్‌
కోనం లేపు వగలు వస్తే (వాసిఉంచుతాను

తయావ్‌ జావ్‌ అదా 51

చెండఎరోజు మధ్యాహ్నం సేవకుడు వచ్చాడు గదిలో ఒంటరిగా
ఉన్నాను (వాఎఉంచిన గజల్‌ అతనికి ఇచ్చేశాను అయిదు సవదనులు
తీఎఇస్తూ ఇదితపుకు యోగ్య్యింది కొడు ఆయినా తాంబూరపు ఖర్చు
వకుగాను మా తరఎుచ స్వీకరించండి ఈరోజు దీపాలు పెట్టింకరవాశ
వస్తాం అని నవాబుగారు విన్నవించమన్నారని చెబ్ప నబామ్‌ చేపి చేవ
కుడు వెళ్ళిపోయాడు తరవాత బువాహుపేనీని పిలిచి ననరనులు ఇచ్చి
థానమ్‌కు ఆచ్చ్పగించముని ఆందావానుకున్నాను నవరనులు మెరుస్తు
న్నాయి కొత్త బంగారు సవరనలు మనను వాటివి వదల్లేకపోయిందె
చూచాను సెప్టై ఎక్కదా కనిపించలేదు మంచవు కోడుకింద దాచేశాను

7

(వతి ఆడదావి జీవితంలో తనమ వలచేవాడు కావాలనే _వాయం
జస్తుంది ఆది కాడ్కా-లికం కాదు యౌవనోదయంతో _హరంభమై

వయసుతో పెరిగి పెద్రది అవుతుంటుంది

గోసహార్‌మిర్హాకు నేనంకే ఇష్టమే ఆతని (_పేమలో ఒక్‌ లోవం
ఉంది పౌరుషం తక్కువ ఎరుబులకు కొవలబ* రైర్యనాహనా౬ఒు
వేవు కల్లి పాటకత్త ఆ లకుణాలు వచ్చాయి అతని నంపావ ఎంతా
వాదగ్గర లాకున్నడే నాకు ఒక్కరూపాయి తెప్ప ఇచ్చి ఎరుగడు
ఆ రూపాయి విషయం ఇదివరకే చెప్పాను అందువల్ల నా హృదయం
ఇక (పేమికుజ్ఞి అన్వేఎంచసాగింది అతడు నా గౌరవానికి తెొనవాడు
కావాలి డబ్బు ఇవ్వాలి నవాబ్‌ మల్తాన్‌ గాది డూపం ఆందమైంది
వేలమంది ప్రీలను వలంంచే కీవి ఉంది వారీ ముధాన స్త్రీకి అచ్చం ముఖ
స్తుతి (పేమ్మపస్తావన మాత్రమె పసందు అనుకుంటారు కొందరు. ఆడి
వాస్తవం కాదు ముబస్తుతి వంఎ ప్రీకి ఇష్టమేకాని దానిలో సీచత్వం
ఉండరాదు కొందరు చేశ్యలను వెదుక్కుంటూ సాయం ఆఎడ తెంను
(సేమిందారని భగవంతుని (ప్రార్దిస్తాము తరడాంల ఆవిడ తజ ఇంట్లో
మేడి ఉండాలి సర్వస్వం ఆతని కిచ్చేయాలి వంటనే పెటాది అతని
పలల చెవులు కుడవాలి (పతి పురుషుడు హజల్‌ యూనుస్‌ కాదనడం
గానీ (వతి స్త్రీ పురుమనిమీద వడి వావడంగాని సాధ్యంకాదు ఫ్తీ4రు
వులు వరన్నరం _పేమించుకుంటాకు కాని ఆ (పేమమాజటున ఏడో
స్వార్ధం ఉంటుంది నిస్వార్థపేమ రైలాముజ్నూ షీరీం వర్హాడ్‌ కథన్లో
మాత్రం కోవిఎస్తుంది (పేమ ఆనేడే లేదంటారు కొందరు ఆలాంిటే
వాళ్ళనూ చూశాం యేమను ఆర్థం చేబుకోవడానికీ మనసు కావాలి
(పేమ అనేది బేనివకుంలో న్రీలూ ఎరువులూ ఎచ్చివాళక్ళు కొవడల
ఎందుకు 7

వే ఇరావమ దేళప్త్వ రాణ్‌ జులేభా అశితోకసుందచి భగవదంకోగల హ్మజత్‌
యూముఫ్‌ గొవ్చ జందోకారు.. ఇరాసు వీధుల్లో అతల్డే చూచ వలచింది జాలేఖా
ఆమె నద ఎగిరిపోయింది చెరిక తెలు ఆమెను వెక్కిరించారు ఆమె హారిక
శక చరీశ్స్‌ "పెట్టింది ఆందరికీ ఆవట్స్‌ కళ్తుమి ఇచ్చింది యూమమ్‌ జ బాటన్‌
'మెళ్ళేన్నుడు కోయమంది యూమన్‌ దాటిషోయింతరవాత చూస్తే అందది వేళ్ళూ
తెగి రళ్ళం కాడుతూంది

ఉ(ౌాబ్‌ జాన్‌ అదా 53

రెండవరోజు రాగత్రి నవాబుగోరు విచ్చేశారు. చబువాహంసేసీ
మామూడా (ప్రరారం చేరం సాగించింది వికారణు జరిగి డబ్బు నిర్ణయం
ఆయిసతనరవాచ గదివోఊనస్నై ఇవరులు ఏర్టమింవారు నవాబుగారు వను
కొలువుపెట్టుకోలేదనీ అవ్వుడప్పుడు రాత్రిళ్ళు గంట రెండుగంటలు
మాతం వుంటారని తెలిసింది వారు అమాయకులు వయసు పైని
మిది ఏంవత్పూరాలుంటుండి తలిదిర్యడుల కట్టుదిట్లా చ్లో పెరిగారు.
మోసాలు కుటలు తెరియను ేవరుడు పరివయం చేశాడు కాబట్టి సరి
పోయింది. అంగుకుకూడా అయన తడబడేవాశే కొద్దిసేపట్లోనే వాడి
ఇద్బింది చూరించేశాను

వలఎమాటలు సాగాయి నేసము _పేమోన్మత్తురాలినయాను-
నవాబుగారి దూవమే అరాంట్‌డి రాతీగుండెలుసెతం కరిగిపోడాయి.
గులారీలాంటి ఎరరని రంగు పొడవై ముక్కు పల్చని పెదవులు
అందమైని ఉంగరాల జాట్లు ఎత్తయిన నొసలు పెద్దపెద్ద కళ్ళు ఐధిష్టము
వైన వాబావులు వ్యాయామం చేసిన దృఢశరీరం భగవంతుడు బంగా
శాన్ని మూనవో పోసి తీసిసట్లుంది వ్నిగహం పైగా ముద్దుముద్దు పలు
శులు మాటకొక లంచ పదం చాలవరకు స్వంత రచనిలే చద్యల
చదవడంలో విలడిణశ ఉంది వారిది కవుల వంకం తండితోపాటు కవి
సమ్మేశనాల్లో చదివేవారు

ఇల ల కవిత చడవగానికి కవులు ఎనకముందాడరు ఎవరెముంపా నా
నరే చదివేస్తారు. పెద్దలముందు చిచ్నులు, చిల్నులవాందు పెద్దలు వేరే
చూటం మాట్లాడడానికి వెంకముండాడుడారు కాని పద్యం చదవడానికి
కాదు ₹చనంరో అనగూడని భావాలు చైతం సద్యాత్తో చదివేస్తారు.
మెొడ్తంపీడ ఆ ర్యాత సాహచర్యంరో ఆసందించాం

నవా ఎఎ పియోరం ఎన్ను మోహీ్‌ంపజేసిందీ మిమ్ములను చూడ
కుండా ఎండబేకపోడున్నాను

నేను ముదయ కాకుంసే అలయ్బిరాలవైైన నేనెక్కడ * డామెక్క-డ ౪
సవాదు అహో) ఎకు చదువు జచ్చునట్లుందే ?
నేను జీహాం ఏదో కొద్దిగా చదువుకున్నాను

నవాణు [వాతమాడా వచ్చా 2

ఛ్‌శీ తయూాబ్‌ జాన్‌ అదా

వేను ఆవును (వాస్తాను
నవాబు అయితే ఆ గజల్‌ మీచేకో (వాసిందేనా 2
నేమ చిరునవ్వు నవ్వాను

నవాబు ఓహో | ఎంచ ముడ్డుగా ఉంది (వాత! దాల సంతోం.
మనములోని మాటలా పేవకులతో చెబ్బ వేంపడం బావుండదు.
ఇప్పుడిక ఆతరొధాషతో ముచ్చటించుకోవచ్చు సాధ్యమైనంత
వదక ఇలాంటి విషయాల్లో వరుల జోక్యం ఉండరాదు మేమా
కోచేది ఆది

వన్నెకాడ | నీకు నాకు దాయదనినది లేనేలేదు,
మన వలప్పవంతల నడువు చేరొకని మంతనాలేలి ?

చేను ఇది తమ రచనా?

నవాణు జీ వహీ కీర్తిశేమలా పితృపాదులు శలవిచ్చారు

చేను చమ్యంగా ఇలవిచ్చారు 1

మయవాటు మాషా ఆల్లా మీకు కవిత్వంలోకూడా అభిరుచీ ఉండా?

కొందర్యమొనగిన దైవము
నద్గాణము లీయనలె :
వాగ్వెలానములకు తోడు
జ్ఞానమను(గహాందా బె ఖ

చేస" ఎవరి పద్యం 2
వవాణు వారిచే.
చేను- గొప్పగా కలవిచ్చారు

వనాణు: జారు ఇలాంటిదే రచించాడు. మీ యోగ్యశకు అనుగుణంగా
ఉన్నాయా 2

నేమ బకా! ఇది పేచ్చల అను్యుగహం ॥
కాకేన్న వేవెంక ? వా ఉవికేక?

ఉ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా తల్‌

నవాణు వాహ్‌; ఎంత సరళంగా చెప్పారు ।

నేమ అన్నుగవాం

నవాబు ఆయితే మీరు వద్యాలు చెపుతారా ?

నేమ జీ నహీ. తమలాంటివారితో చెప్పించుకుంటాను

ఈ మాటమీద నవాబుగారు ముందు తడదిద్దారు తరవాత చీరు
నవ్వు చూచి నవ్వారు

నవాలు బాగా చెప్పారు వేళ్యలు చాలమంది విటులతో చెప్పించుకొవి
తామే (వాశామని చదువుతారు
చేను. వేళ్యలేనా? మగవారు చేయరా?

నవాబు నిజం నాన్నగారి మిత్రులలో ఒక్కా సాగంకూడా (నాయని
వారున్నారు కావి (పతి నభలో పద్యాలు చదవడావికి తయారు!
నాన్నగారి పద్యాలే చదివేవారు ఎక్కువగా అప్పుడప్పుడు నావి
కూడా చధివేపేవాదు ఆందులో ఏమిటి ఆనందం? మా తండి
గారు గురువుగారి రచనలనుకూడా తమ సంకలనంలో చేర్చలేదు
“ ఆఅంద్దపు పొగడ్తలు ఆనండాన్నెలా ఇస్తాయి ” అనేవారు

చేను ఆదొక పచ్చి
వనాబు మీరు చదిపిన గజల్‌ ఇంశేమైన జ్ఞాపకం ఉంకే చదవండి

చేను వలచి వలవంచుకిన్నప్పుడే
శటత' లెదురై న _ నిబ్బరమాండవలె |
మొదలే ముందు వెన్క.లరయణదకతె కావి
ఇపుడు నెత్తి నోరు కొట్టుకొన్న ఫలమేమి 2

వహబు ఓవో ; దాల బాగుంది కొత్తగా చెప్పారు మరొకసారి.
వేను తమ జన్చుగవాం (మళ్ళీ చదివాను

వవాబు : కవిక బాగుంది మశేదన్నా చదవండి

వేమ. ఇగిబా గజల్‌ కాదు చివరి రెండు ద్విపదలు నాపి

Ga

etn ఉయూవ్‌ జాన్‌ అదా

నవాబు ఇది మ్‌దా? ఇలాంటి వద్యాలా ? మరేదన్నా గదల్‌ చఎవండి
నేము ఇక తాము శలవివ్వాలి ఆందుకే (పారంధీందాను
నవాబు మనవిచేస్తాను మీరుమా(౮ం గజర్‌ చదవాలి

ఈలోగా తలుప్పు తెరుచుకొని 590 06 ఏండ్ల వృద్దుడు గదిలో (పవె
శించాడు నలుపు రంగు సెద్దగడ్డం వంకర అలపెంగ నడుముకు కతి
(వేరాడుతూంది గదిలోకి వచ్చి నా సక్క_నే కూర్చున్నాడు ఎరాబు
వనావైవు చూశారు తల వంచుకున్నాను కత్తిపేటుకు రళ్తంలేడు ఏరాం
తంగా ఉంటుందని నవాబుతో ౬ఒప్పుందం ఎంత చక్కని. సంథాషణు
మంచి హాస్యం: రక్కాసిలా వచ్చి కూలాతు

ఎంత హోయి ఆయిన స్నేసాం : పానకంలో పుడకలా వచ్చాడు
మూమ్థుడు శవాట్‌ గజల్‌ చదివేవారు నేనూ చదివేదాన్ని నన్ను వొగిజే
వారు హృదయానికి ఏంత ఉల్లానం ! ఏంత ఆనందం ఒలికిపోయింది 1
ఇవ్వాళే రావాలా ఈ రాక్షసుడు! ఈ పీడ త్వరగా దూరం ఆనుతే బాగుం
డును వాక్షై చూచాము చాగుండె ఆదిరింద నా (ప్రాణానికి వీడు
మరొక డిలానర్‌ భాను అయినాడు వావి నడుముసకున్న కత్తి నా గుండెనే
చీచాస్తుండో నవాబు కేమైనా నష్టం కలిగిస్తుందో అని వజణికి పోయాను.
భగపంచుదా | ఎక్కడినుంచి తెచ్చావు నాయనా ఈ అఆపధ 4 అవి తిట్ట
కున్నాను

నాకేమీ తోచలేదు బువాహుసేసీని కేకవేశాను ఆవిడ వచ్చింది-
ఉగపాంచింది బువాహంపేసీకికూడా ఆతనిని గురించి ఇలిదన్నట్లు తేలింది

బువావావేనీ వాన్‌పాహెబట్‌ 3 కాస్త ఇటు విచ్చేయండి మీతో ఒక
వషయం విస్నవించాలి

ఖాగనసాహెబ్‌ చెప్పాల్సింది ఆక్క_డినాంచే చెవు మేను కూర్చున్న
చోటునుంచి కదలం.

వావపేసీ డార్దన్యమా:

జాన దార్దన్యమేము ? బోగం కొంవ ఇకవి శాగీదా | పోరీ దౌర్గన్యమే.
మేము కోడంం చూస్తా ఎవడు కదిలిస్తాడో ?

సాం పేస్‌ శాగీదు ఎందుకో కాదు? డన్పీచ్చినవానిచి వేశ్య. ఇమ
డెవరూ శావడావిక్‌ వీల్లేదు.

ఉ(యాబ్‌ జావ్‌ అదా త్‌

ఖాన్‌ మేమేం డబ్బు వెచ్చించలేమా ల

వాంసే*ఎ అయినా ఇది సమయం కాదు మరొకసారి విచ్చేయండి.
కాన్‌ నీకేం ఆర్దంకొపడంలేడా ? చెప్పేశాం కదలమని

నివాటు ముఖం కోవంతో ఎ(రవారింది ఇప్పటిదాకా మౌనంగా
ఉన్నారు పెదది కదవలేడు

హుసేన్‌ సడి కిద్దా సీపు లేచి ఇలారా (నవాబును సంటోధించి
మీకు వికఎంచే సమయం సౌధానికి వేంచేయండి

నేను లేద్దామినుకుంటుండగాశే చుర్మార్గుడు నా చేతిని గట్టిగా జట్టు
కున్నాడు ఏం చేయాలి?

నవాబు ధాక్‌సాహెట్‌ 1 మీ షేమింకోసం చెపుతున్నాను ఆవిడ చేయి
వదలండి ఇది చదేళ్యాగృహాం అని ఇంత సేపడ్డుంచీ ఊరు
కున్నాను కాని ఇవ్వుడు

గాన్‌ కాని ఇన్వుడు ఇప్పుడేం చేస్తావో చూస్తా విడిపిస్తావా?

నేను (గట్టగా జేయి విదిలించి) సరి వదలండి నే నెక్కడికీ వెళ్లనా.
(ఖాను చేయి వదిలాడు)

నవాబు మాటలు మంచిగా రానిన్యండి మీకు నత్పురుచుల స్నేహం
లభించినట్లు లేదు.

శాన్‌: సీకి లభించిందా చాలు సం జీసుకంటావో డేనుకో

భవాబజు మీరు టోట్లాడ్డావికి వచ్చినట్లున్నారు కావి ఇది వేళ్యాగృ్భుపాం-
గరడీకాలకానీ మైదానంగానీ కాదు ఇంతటితో ముగంచి ఇకస్టాడ్‌
నుంచి మీరమించడం నాంచిడి, లేకుండే

శాన్‌ ౩ గాజంసే నన్ను మింగేస్తావా ? వెళ్ళిపోండి ఆని నన్నే అన్నావు.
నువ్వెందుకు వెళ్ళన్న ?

వహాజు | కఖాగ్‌సావాబ్‌ ! జామీరులంకే నాకెంతో గౌరవం. నేమ నా
గొరవాన్ని కాపాడుకోవాలి కవిదల్యదుంలు, బంధువులు, మృతుల
గొరడంతాడా కాపాడాలి ఆతా కాతంయపే మీ కమరవకనదనావిక్‌
ఎన్నుతో భతికం చూచిఉండేవారు. మళ్లీ చెవుకున్నాను. ఆనవ
తరు మొండతనం మావి ఇక్క-ర్టాంచి వేంచేయండి

58 ఉయూావబ్‌ జాన్‌ ఆదా

ఖాన్‌ బోగం కొంపకు వచ్చి తల్లికి భయపడకావు ? ఏమిటా చుడుకు
తవం? నేమ సీ తండి నౌకరును నువ్వు ఆతని కొదుకువు
ఆయితే మాం బోగం కొంపలో నీవూ కార్పున్నాపు నేనూ
కూర్చున్నాను మా ఇష్టంవచ్చినస్పుడు వెళ్ళిపోతాం అఆసచవస
రంగా నువ్వే మంకుచేస్తున్నావు నన్ను కొదిలించినవాల్ణి ఇవ్వాశ్లికి
చూడలేదు

వవాదు కదిలించడం కష్టమా ? సేవకులను ఎలిస్తే మెడమీద చేయివేసీ
ఐయటికి గెంయేస్తారు

భాన్‌ ేవకుల బలం చూచుకొని పొంగకు చూచావా కటారి?

వవాణు ఇలాంటి కొటారు చాల చూజాం సమయానికి వనికివచ్చిండి
కటారి మీ ఒరలోంచి కటారి వచ్చేరోనల తల మెకనుంచి చేరవు
తుంది చూకాం తరవాత

ఖాన్‌ ఆయోర్స పాపం 1 ఆయితే. ఇంటిక్‌ వెబ్ళు ఆమ్మ కాపకం
చేస్తుంటుంది

నేను చూస్తూఉండిపోయాను పెవాబు ముఖం వ్లూర్తిగా కొండి
బోయింది కోపంతో వణికిపోతున్నారు ఆయినా గౌరవంగా సంబో
థిస్తున్నారు ఆ దుష్టుడు ఎంత పేలినా “మీరు * అవి మాట్లాడుతున్నారు
ముందు నవాబు బెదిరారనుకున్నాను కాని ఆలా రాదు వారికి చచ
గారవంమీద దృష్ట. ఎక్కువ సౌమ్యంగా పరిష్కారం కొవాలని చూస్తు
వ్నారు కానీ ఆ దుష్టుని (పేఠాడు ఎక్కువ అవుతూంది నవాబు మెత్త
పడుళుంలే వాడు వులీ అవుతన్నారు

వచాను? ఆచ్చా కాన్‌సాపషాణ్‌, నడవండి భాయిమ్‌బాగ్‌ త ఆక్కద
పోబ్లాతుదాం

వాన్‌" (వెదిగా వవ్విి కుమూరా! ఇంకొ బుగ్గలు పాలు చిమ్మ
తున్నాయి నుగవాకితో పోట్లాడే దైర్యం వచ్చిందా? కూటావో
మీ అమ్మ మొత్తుకుంటూ తిరగా ల్సివమంది

వవాణు దుర్మార్గుడా: నీ దొస్ట్యాలా హొద్దుమీరాయ “నీ దుర్మార్గానికి
ఇదిగో శర అని వేలులోనుంచీ వహోలు తీవ్‌ * ధన్‌" ఆవిషం
ఛార్‌ గాను నేల భూలాడంం

తయావ్‌ జూట్‌ అదా 59

నేమ మొద్దుజారిపోయాను గచ్చుమీచ చక్తెవు మడుగు బువా
హుసేనీ బొమ్మలా నిలబడిపోయింది ఆ ద్వని దీని భామ మిర్హొం
మీర్‌ ఖుక్ష్‌ద్‌ ఆమీర్‌జాన్‌ విస్మినల్లాజాన్‌ డాసడాసీలు అంతా వరిగెళ్తు
కానివచ్చేణాతు నా గది నిండిపోయింది ఒక్కొ_క_రు ఒక్కొాకరీతిగా
చెప్పుకున్నారు ఒక ఎవాటు ఎదీడు నౌకరు వష్టీర్‌భాన్‌ దాలు చేతిలోని
పస్తోబు తీసుకొని హుజూర్‌ : రాము ఇంటికి దయచేయంద్‌ ఇది
నేను చూచుకుంతాను ” అన్నాడు

సెనాణు శేను వెళ్ళను అయిందేదో అయంది వా-లపంది అవు
తుంది

వషష్టీర్‌ కాను దొక్షోంచి చురెక లాగి జనాబ్‌ అమీర్‌ ఆలే
ఉన్సభామహ్‌తోడు గుండెలో గుచ్చుకుంబాను వాడంటారా ఇక్కడినుంచి
దయచేయండి తామిక్కడ ఉండడం మంచిడి కాదు" అన్నాడు

ఇంతలో ఖభానుకు గుండు ఎక్కడ తగిలిందో మావారు జనం
పాణం పోలేదు భుజావికి కగిలింది

షమ్టర్‌ నేమ విన్నవించుకుంటున్నాను కాదు దయచేయండి ఈ
చెధవికోసం తామందుకు బదలాం అపుకారు ?

ఇవాబాగారు ఏమి అనుకున్నారో లేదారు నూ మనిసి వెంట
వెళ్లాడు వారు ఇంటికి వెళ్లారు ఖానమ్‌ మిర్జా ఆలీబేగ్‌ కు కబురంపింది.
చోకీలోనే ఉన్నాడు వెంటనే వచ్చాడు కానమ్‌ ఆతల్లు చాటుగా తీన్‌
కెళ్ళి చెవిలో ఏమో చెప్పింది ఆక్క-జ్ఞాంఛి నస్తూనే మిర్దా * బుక్మార్లుణి
ఆనతల పారేయండి చూకాం” ఆన్నారు అయినా బానును ఆవకణల
పారేయబేదు భుజాపికి కట్టుకట్టి బోలీ పలిపిధదాం ఈలోగా భానుకు
కొద్దిగా తెలివి నచ్చింది ఇంటినీ గురించి అడిగితే *' మురగ్‌దానా "” టో
ఉంటారని తెలిసిలది డోలీమిడ చేని ఇంటికి చంపించాం మనుషులతో
ఇంటిదగ్గర దింపరానలపందవి చెప్పాం చారు ఆలాగే చేశాడు

చాల కోజులదాకా మత్తామగాదుగావిం నారి మనిషిగాని డాలేదు.
జెహ్పాకుగా వారితట్ల వాకు భునుత కతిగింది వాళు రారవి విక్చయించు
తన్నారు. ఆదాగే జరిగంది. మానమర్యాదలు గబ మనిసి, వెడలు
వచ్చేన్వులే భువెషకో ఆనేక కదట్టుదిట్టాలను గురించి చెన్పినంపాకు.
ఉనా అతకళని బాహా సీనీ మాటు ఇచ్చింది. హొకసాటు ఇరిగింతి,
సుష

tht

60 కయూట్‌ జాన్‌ అదా

కావలి ఉంచలేదు. దుర్మానుడు ఖాను ఎక్కడినుంచి వచ్చాడో ఊది

పడ్డాడు. గాలిమేడ కూలిపోయింది. నాలుగైదు రోజులచరవా J

పెళ్ళిలో మేళం ఏర్పాకెండి. అక్కడికి సులానుగారుకూడా విచ్చేశారు.

కచేరి తొమ్మిదె గంటలకు మొదరైైంది. సభతో ఎలా మాజ్లాడ్డం ౩ సం

చేసే అవకాళంకూడా లేదు విలువైన లుకు లం ధరించిన తొమ్మిచి సంవత్స

దాల కు(వాడు సుత్రానుగారిధగ్గర కూర్చొని*న్నాడు. మేజువాణీ పూర్తి

అయింది వేదే గదిలో బట్టలు మాతుస్తున్నాను. కురాదు లేచాడు. దగ

చేసి పిలిచాను. వచ్చాడు. దగ్గవ కూర్చోబెట్టుకున్నాను. తాంబూలం

ఇచ్చాను.

వేను: సువ్తాను గారు తెలుసా?

కురాడు: ఏ సుల్తానుగారు 2

చేను : పెళ్లికొడుకు పక్కన నీతో కూర్చున్నవారు.

తరాడు: వారు మా అన్నగారు. వారిని సుల్తానుగారు ఆసవచదు..

చేను = సరేకాని నేవిచ్చింది వారి కిస్తావా =

కుంరాడు : కోప్పడితే?

చేను: కోప్పడరు.

కష్టదాడు : ఫమిప్తారు ? తాంబూలమా?

నేను: “తాంబూలం కాదు. ఇదిగో ఈ రాగితం ఇవ్వు * అని ఆక్కడ
పడిఉన్న కాగితం తీసి పద్యం (వాసి ఇచ్చాను.

వలపు వగలు వీడి నన్ను విన్మరించితి వెన్నడో ౬
. నేను రోగిలింతు వీ నిండు సభలో నిన్ను :

కాగితం వారు చూడకుండా వారి ముండు 'పెట్టవలపిందని చెప్పాను.
కరాడు అలాగే చేశాడు. నేను కలుపుచాటుగా చూస్తున్నాను. సుల్తాను
గారు కాగితం తీన్‌ చూళారు. వాతి ముఖంలో . ఆలోచన వ్యక్తమైంది.
మళ్ళే కాగితం చదివారు. జేబులో 'పెట్టుకొది పెగచేసి షష్టురొఖామను
నిలిచారు. అతని 'చాఖితో ఏదో: జప్పారు' షస్టీర్‌థాను మా గదిలోకి
వచ్చి “మీ వ్యకానిక్‌ జనోచు ఇంటికి వెళ్ళి గైపాసినంపుతా నున్నారు” ఆవి
చెప్పాడు.

ఉమాబ్‌ జాన్‌ అదా 61

మరుసటి రోజు ఉదయం వళ్ళీ కచేరీ జరిగింది నభలో నవాబు
గాదు లేరు వారు లేనీ నబ రిక్తంగా కనిపించింది పాడ బుదైకాలేదు
కచేరీ ముగిసింతరవాడ ఇంటికి వచ్చాను షష్టర్‌ ఖా ఎకోసం నిరీక్షణ
పగలు గడ్‌చింది సాయంకాలం అయింది దీపాలు వెలిగాయి అవ్నుడు
వచ్చాడు ఎవాటుగారి హృతం అందించాడు ఆందులో ఉన్న విషయం
ఇది

సహ్యాదయంలో అణగిఉస్న అగ్నిని మీ పద్యం (వజ్యరిల్లిజేపిండి
విన్ను (సేమించాను అది నిజం రీతులు నియమాలు దిలవత్తరం
అయినవి వీ, ఇంటికి ఛావడం అనంభవం బఎవాచిగంక్‌లో నాకొక
ఆక్యోస్య మితుడున్నాడు రేవు ఆక్కజ్జుంచి కదురోంచుతాను వీలాస్న
ప్పుడు వచ్చేయి మనిం కలునుకొనేందుకు ఇదొక్కకే మార్గం-ఆడీ
రాశి తొమ్మిది సది గుంటవదకు

ఒక్క- కనుచూఎుకై పడిగాఎలు పడీయుండి
చక్కాంచుకొంటి నీ మధుర సమా గమక్షణమ్మ్యు ॥
కాని _ ఐలపుతేనె బానుట మానివైచి

ఒంకర మాటల తెగనాడుకో సమయమేది

నాటినుంచి సురూసుగారు థా ఎమ్‌ ఇంటికి రాలేడు వారానికి రెండు మూడు
సార్లు సవాట్‌ గంజ్‌ అన్నగారి ఇంటినుంచి కబురంపేవారు ఆది ఏంత
"స్నేహం అందురో సొగసుంది అందం ఉందె ఒకప్పుడు కవిత్వ
చర్చ జరిగేది ఒకవ్వుడు నవాబు బన్నే సాహెబ్‌ తదిలా వాయించేవారు
నేను పొడేదొన్ని రాగం డాళం తెలియకున్నా సుల్తానుగాదుకూడా పాడే
వారు తమి గజళ్ళు తామే పాడేవారు

చూపుల పండె మింతై ఆం ఎంకో 'పెరిగె £
నేను పయాని చూచితి, అతడు చూచెనా చూపుల:

ఆ గోపిని తలుచుకుంటే ఆంతా _ప్రక్యకంగా కనిపిస్తుంది. వేపని
రోజులు వెన్నెల చేయి తోటలో తెల్లని చాందినీ పరచింది. బాలేసులు-
విలాన సాన్నుగికి కొగువలేదు విచ్చిన మల్లెలు రకరకాల పూలు
చమేలి పరిమళం మననులో గుచాళిస్తూంది నింపితన్న పాక్కాలు
ఏకాంత గోష్టి మనసుకు నచ్చిన ముచ్చట్లు, స్వేద్చు ఆ వాతావరణంలో
మవిషినే కాదు దేవుణ్ణేకూడా మరిచిబోకాం ఎంత వేగంగా గడిచిపోయి

62 ఉ(మాబ్‌ డాన్‌ అదా

నట్లుంబుంది ఆ కాలం కాని స్మృరతిసథంలో ఆని జీవితాంతం వోధసెడు
తుంటాయి

మేమిరువదగమూ |పేమించుకున్నాం మా ఇరువురి (పవృత్తులూ
ఒకలాంటిమే జీవతకమంకా కలిసితఉన్నా విసుగులేదు సుల్తానుగారికే
కవిత్వషుంపే ఆసక్తి నాకా పిచ్చి చిన్నతనంనుంచే పట్టుకుంది మా మన
నులు కలిసిపోయాయి అదే (_పేమకు కారణం కావచ్చు కావి విధి
ఆలాంటి మధుకకాలాన్నీ కణాలుగా మార్చి ఆంతం చేసింది

పెలవు నంత తిరిగి దోషినై ఉని పో
స్వర్గమందు నీ స్మృతులే వెంటనచటి రగిలించె |

వారు మాటదూటకు పద్యం చదివేవారు నేను పద్యంతో జవాదిచ్నే
దాన్ని నాతో కలిసిపోయిుంతగా సుడ్తాసుగారు ఎవరితోనూ కలిపి
పోలేరు ఆదే మా (పేమకు కారణం వావచ్చు రాని మైవం ణిలీయం
అయింది ఆలాంటి సమాచేగాలన్నింటిసీ ఇప్పి భగ్నంచేనుండి

విండు శబ్నుయిరేయి న్‌ంగివి చూచి నిట్టూర్చితి
ఎన్నెవ్ని పల దీయవిరేలు చెదిరిపోయి ది ॥

రుఫ్పా అదంతా విజమే వాని మలు పావనం పెట్టింయంలవాం ఛగన్నైమై
పోయి ఉండాల్నే 1

ఊ్యమావ్‌ వావ్‌ -ఎర్రాగారూ 2 ఎయిడ వారికి నేను శతుబునా 2

రుస్వా ఆమాట అఎలేను గాని తమ పాదం పడినచొటల్లా కూన్వా
మయంది 1

ఉమావ్‌ మ ఇష్టం ఎచ్చింజ్లసు కోండి ఈ వనయం తెలినతఉంసపే
నాకథ వినిపిం చేదా న్నే కాదు కన్పయింది శదుంచండి

రదుస్వా తవ్వు జీవితంతో మీరు చేపిన వని ఆదోక్కుకే మందైనా
ఇడుఆంయనా దావితోనే మీ పేరు భోకంబో ఏలిచిపోతుంది

అధరా ఉండనివ్వండి ఆ గజలులోవి రెండు మూడు చరయాలా
చడవండి

తృమౌాన్‌ మీ వరిహోనం లాగుంది

ఉ(చూట్‌ జూన్‌ అదా 63

రున్వా బాగుండక సరే గజల్‌ వినిపించండి
ఉఊమావ్‌ మంచిది వినండి ఆదిచరణాలు తరవాత కొన్నీ జ్ఞాపకం
ఉన్నారు
నమనోఎ్యధ దుఃఖనిశలు గడువ తోడ్పదె
వలస వి స్తరించుకొలడది చింతలు చిన్నవయెె !
కురులు విప్పి శోకమూ ర్తి యననొప్పె ఆమె
కాంకలెల్ల ఒకటొకటి శోకసీరధి మున్లె =
అవకకునాలు మొదలి విరహమందు తోచె
వలపు కలయక ముందె చెద చెలిమి తీవ:

8

ఆ కాలంలోనే జాఫరలీఖాను కొలువుంచుకున్నారు వారి యను
సుమారు 70 ఏండ్లు కోల్లో ఒక్క వన్నుగాన తలమీద ఒక్క వెంటుక
కానీ లేడు డుము ఒం బోయింది ఆయినా _పేమవ్యవహారంలో
దత్తుజ్జి ఆవుకు శేవా డతడు అతని వదులు అంగరఖా పైజమా టోడీ
మరువలేను

ఆ వయసురోని ఆ ఎతిలోను వేళ్ళను ఉంచుకోాల్చిణ అవసరం
ఎబుటి అనుకోపచ్చు మీకు ఎది ఆ కాల, ఫేషను. వేళ్యలేని అమీరు
గాని జాగీకారూాని ఉండేవాడు కాడు తమ వైభవానికి తగిణ ఇతర
సామ్యగితోపాటు ఎదాబుల దర్చారులలో స్వ్వుచెప్పే ఇతరుల్లో ఒక వేళ్ళ
కూడ ఉండేది ఆమెకు నెలకు డెబ్బయి ఆయిదు రూపాయీల జీతం
గంట రెండు గంటల సాహచర్యం తరవాత వెళ్ళిపోయేది ఈ నవాబు
ముసలివాడు తొయుది గంటల తరవాత దివాన్‌ థానా (కొలువుకూటమి) లో
కూర్చోలేకపోయేవారు. పొరపాటుం ఎన్నడైనా ఆలన్యం ఆయితే దాది
వచ్చి వారిని శీఎకెళ్ళేది నవాజుగారి తల్లి ఇంకా బీదించితిన్నారు ఆయి
డేండ్ల కరాడిలా భయపడేవారు తన్లికి భార్చ అంయే ఎంతో పేమ
శకర్మాతము మొబహాారంతలో తన్న ఇతర రాతులలో వేరుగా నడుకునే
వారు కారు

మీరు బవ్వుతారుగాని సవ్నదిగిడే అతడు (_పేమించతగినవాడే
ఆ వార్తక్కందోకూడా ఎరమాగిజం పాడితే గుండె నిండి నట్లయేడి

నంగీతంలో దారికి (పొవీణ్యం ఊండేడి వారి ముందు పాటి పాడే
రైరం బర్‌ బేడు మంది మంచి సంగిత విద్యాం ..లఎ నిలదీళారు
దట్టాపొంది సంచాప నంగీజ ఎద్వారయనిలాంటి (క్ల గారిది సంతాప
గీతాలంయే ఎంతో ఇబ్బం గారికి వారి కొఎిఎలో ఉండి వందల సంకావ
గీకాలా వద్చుకున్నాను నా కీర్తి దమూరదూరాలకు చ్కాఎంచింది

ఇశ్ళలంకా మొహరం (వీరులు పండుగ చేసేవారు వావి థామ్‌
ఆందరికం మె అట్టహాసంగా చేపేవారు ఇమామ్‌ బాడా (మళము) గాజా

శ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా 65

మొగ్గలతో అలంకరించబడేది. మొహరం పది ర్యాతులు సభలు జరిగేవి.
పదవరోజు వందలమంది ఉపవాసాలుండేవారు. నలభై రోజులవరకు
(నతి లక్షీవారము నమాదేళం జరిగేది.

సంతాప గీకాత్లో నాదే ఖ్యాతి. మహో మతో సంతాప సంగీత జ్ఞులు
నాముందు నోరు కదపలేకటోయేదారు. ఈ సంతాపగిత పాందిత్యంవల్లనే
నాకు సవాబు మలికా కిషోర్‌ రాజ్యపాసావంలోకి (స్రవేశం లభించింది.
జవోంపనా న్వయంగా న్ను పొగిడారు. రాచ దొక్యైనంనుంచి నాకు
(వతి మొహ రంలో డాలి కాల బహుమతులు లభించేవి.

(మొహరం పండుగతో షియాలు మనుషులను 'పెట్లి ఏడిపిస్తారు.)
ఏడ్చుక_త్రెలలోకూదా నా పేరు ఉండేది. రాతికి ఇమామ్‌ జాడాలో ళోకం
అయిపోయింతవవాత |పాసాడానికి దెళ్ళేడాన్ని. ర్యాతి రెండు గంటలకు

i dot

అవ్య-షానుంచి రావడం.

విస్మిల్లా బుస్పీ జరిగిసంథ్రిడు వదాబు ఛబ్బన్‌గారి దాదాయి దీడ్డ
యాత్రలకు వెళ్ళారు. జరు నెలలతరవాత కోర్చలానుంచి విచ్చేశారు.
జారి అమ్మాయితో సవాబుగారికి _పదానం జరిగింది. బిస్మిల్లాజాబ్‌ వారి
ఇంట్లో తిష్టదేసింది. అవ్బాయిగారు పెళ్లి నిరాకరించారు. వాని ఈ సెవాబు
గారి ఇన్షంతో ఎవరికి పని? అది రాజుల కాలం. ఆమ్మాయి ఒకరినై
పోయింది. నవాబు మాటలను వాదాయి పట్టించుకోలేదు. అెక్కచేయ
లేమ. ఒకనాటి రాతి ఆబాబు ఇంటికి ఒళ్చారు. విస్కిళ్లా వాదు ఒడిలో

కూర్వునిఉంచి. జ రాచి బిస్మిల్లా ఎంట నేనూ వెళ్ళాను,

సెవాబుకు ఎదురుగా కూర్చొని సాడుతున్నాసు. సెవాబుగారు
తంబూరా సుటుతున్నారు. సవాబుగారి, అంత సంగిక మృతుడు దిలేర్‌
హంసేసు తబలా డాయిస్తున్నాడు. ఇందలో వార్తాహరుడు పెడ్డ నడాటు
గారు (ై.వాబుగారి చాడాయబి విజయం చేస్తున్నారని కణురు తెచ్చాడు.
ఒసే అంతఃపురంలో జేగమ్‌ (సదాబు తన్హ్ర గారి దగ్గరికి వెళ్తారనుకు
న్నారు నవాబు, మేమూ ఆదే అనుకున్నాం. కాని డారు దీచాన్‌ ఖానా
లోనికి చొద్పుకొనివచ్చారు. చూర్తు ఏముంది. గోసి, మండిపోయారు,
డాకి రాకతో పాట నిలిచిపోయింది. సెడాబుగారు లేచి నిలుచున్నారు.
పెద సడాటు: సరి. మీ వివియవిదేయతలు ఆలా ఉండనివ్వండి.

ఈనముతో ఒక విషయం ఏస్పుదించాలభి ఇచ్చాం. గాకుంకే మీ భోగ

విలాసాలకు ఆంరరాయం కఎగంచేవారల తౌడు.

66 ఉయూాబ్‌ జాన్‌ అదా

నవాబు * లవివ్వండి

పెద్ది సెవాబు యెది ఇంకొ చిచ్నత ఎం మీకు తెలియదు నా సోదరుడు
యశక్ళరీరుడు నవాబ్‌ మీర్‌ ఆహమదీథాను కీర్తిశేమరారైప తల్లికి
ముందే గతిండారు అందువలస మీరు తల్లికి ముద్దుబిడ్డలు
(నన్తుతం తవు వాక్కు. భుక్తంలోఊ త చః ఆ స్తిమీద్‌ కుకు ఏమీ
అధికారం భేదు కీర్తిశేషరా2ైన తచ్చిగారు మిమ్ము ఎ[తునిగా
అంగీకరించిన మాట వ్వానవం ఆడ గతించేప్పుడు ఆస్తిఘ్‌
సేరుణ పెట్టింది అయినా _ఎయోజంం లేదు ఆవిడ మీషేర
పెట్టి సెటకున్నా ఆస్తిలో మూవవభాగం. మీకు చెందుతుంది
జనులు ఇప్పేచాన్నిబట్రీ నేయ ఎ దానినిబట్టి తాయు మూడ
థాగంకంకే ఎక్టువే ఇర్చుచేకారు మూడవభాగమే కాదు గతా
మీరు ఖర్చుచేసి ఎదాన్నిగుకించికూడా పట్టించుకోము ఎంరారంయే
మీతో రక్తసంబంధం ఉంది ఆరా గై పెద్ద నవాబుగారి కండ్లు
చింం నివార. నాయి అయినా కోపాన్ని దిగమంగారు “రలు స్తే
ఓడ కలకాలం మి హక్కే ఉండేటి మా ఖర్చులకు మాతం
జాగ క్రచడేకాళ్ళం ఆ ఆ_సికికూడా తామే శారనులయ్యేవారు
మీ (పవ్వక్తన చూచి ఈ జుస్తినుండి బేదణలు చేయాల్సిపనున్నడి,
పెధిలా ఆర్షెించిన ఆస్తి ఇలా నాఃఎంచేయగావికి వదు నావెంట
ముప్పపుద్దా లా మనుషేలున్నారు చారు ఈ ఇల్లు ఖాళీచేయిస్తారు
వాము తమ సహాతరులతోనూ, మ్నిళులతోనూ రయచేయండి * ల

నవాణు ఆయితే వాకు ఈ ఆస్తితో ఏమీ హక్కులేదా ?
పెద్ద నవాబు జీ నహీ6 లేదండీ
నవాణు మూడో భాగానికి హక్కుందిగా ?

'సెడ్డ వవాజు అధి ఎన్నజో కీనుకున్నారు. వోవాలసుకుంటే న్యాయ
ఫ్టొవావికి వెళ్ళండి నాదగ్గర మీది ఒక్కా సైసా లేడు

సవాబా ఇియితే చల్రిగారివికూడా వెంట తీసికెళ్తామం
పెద్ద సివాబు- వాళు మిమ్మల్ని పదిలేరార నాతో కద్పలా వస్తున్నారు
సవాబు అయితే వేను ఎక్కడికీ వెళ్లేది =

ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా 67

పెద్ద నవాబు మీకేం తెంపు? మీ నహాదరులా నౌకరులు (ప్రియు
దాళ్ళు ఉన్నారు వాది నడగండి

నవాబు అయితే నా ఐటలు వామాపు ఇచ్చేయ్యాంద
పెద్ద నవాబా ఈ ఇంట్ల సామ్మగిరౌని బక్టలుగాసే లెపు

తరవాత ముస్సపుర్రాలా నునుషులు డీవా క్‌బానాలోకి వచ్చాడు
నవాబుగారిని సపరివారంగా బయటికి సంపంచేశారు

మేము ఇంటిమంచి వెళ్ళగానే డోలీణు ఆగైకు తీసుకొని చొకుకు
వెళ్ళిపోయాం సెవాబు అతని పరివారం ఎటు వెళ్ళారో భగవంతునికే

శెతియాలి

నవాబు వరివారంలోనివారించా ఎవరి దారి వారు చూచుకున్నారని
విన్నాం హళజ్టూమ్‌ బక్షీ నవాబు తం్మడికి పాత నొకరు పవికిరానివాడవి
నవాబుగారు ఆతన్ని కొలువునుంచి తీసేశారు దోవలో ఆతిడు కలిశాడు
నవాను పెరిస్టతి తెలుసుకొని తన ఇంటికి తీసికెళ్ళాడు

సెవాబుగారి ఇంటినుంచి వచ్చిన రాతి బిస్మిల్లా గదిలో గోన్మి జరి
గింది మియా:పాస్నూ సవాబుగారిక్‌ ఆంతరంగకుడు నహచరుడు,
మ్నికుడు. (సాల స్నేపాతుడు నవాటు స్వేదనిందుపు రాలిఎచోట రక్తం
కురిపించగల ఆప్పుడు గోష్టికి వచ్చాడు కొ_ేం కాదు వవాబుగారి
చాటుగా ఆవ్పుడస్సుడూ వస్తూనే ఉండేవాడు ఇవాళ బహిరంగంగా వచ్చి
దర్గా వెళ్ళటోమ్తా కూర్చున్నాడు బిస్మిల్తాజాన్‌ మీద సర్వాధికారాలు అతనికే
ఉన్నట్లు వన్నర్తిందాడు కొలుపు ఉంచుకోవడావ్ని గురించి మాటలు
సాగాయి

వాన్నూ చూడు బిస్మిల్లాజాన్‌, ఇక గపాబుమీద ఆశ పెట్టుకోకు
అన్నమాట జవదా సేవోణ్ణి కాను జఒవ్వుకున్నది ఇస్తాను మేద
వాళ్లు నవాబు ఇచ్చినంత ఇవ్వలేను నగంకూడా సొధ్యసడదు
కొది పీదోవిధంగా సంతోష పెడ్డాను

బిస్మిల్లా? పేదవాడివా ? నవాబు ధంవాంకా కొన్లిగొల్జి ఇంట్లో పోను
శున్నానవి చెవ్సువు | పేదరికం వల్లిప్తావూ ? ఇలాంటి "పేదవాళ్ళను
కోవే కనీనం నుణుగు కొవ్వు ఉంటుంది

68

బిస్మిల్లా = ఒహోహో బుదాఫర్షుందా, సవాబు సర్ఫరాజ్‌ అంత రంలోన
డాసీకా?,

కాస్తూ : (ఉలికివడ్సి అయితేనేం నాలుగు వేల జపహరి ఇచ్చి
పోయింది.

విస్మిల్లా: అది కాస్తా సంగ్రహించి స్‌ “బళ్ళాం ముండ నితో తచిపోయిం
దిగా ? నీకు మిగిలిందేదుటి ? నా ముందా మీసాలు మెరెయ్యదం ?

హస్నూ: మా నాన్నగారికేం తక్కువ":

ఖాన్‌ నక పెట్టలు పైవాడు.

బిస్మిల్లా: మీ నాన్నా! వవాణబు హన

గొ Pn

హన్నూ: కోళ్ళ పంజగాళ్ళలో.

విస్స్‌ఖ్లావ కోడ్‌ సండెగాడా:

హ SA పూరేళ్ళు భ్టుడాదు.

బిస్విలా : ఆయినా పిట్టలు జ్టేడాడేగా ౩

హనూ: హాస్యంగా చాడా డుభున్నారు.

బిస్సిబ్లా : కాదు. ఉస్న్నమాకే అంటున్నాను. ఆందుకే అందరీ: చెడ్డ

శాస్నయాను. నీ కొంచెపదనం చూచి ఎఎండిపోయాను. అప్పు
డప్పుడూ ఒస్తూనేజన్నాపు. చేను అడ్డుపెట్టానా ? ఈరోజే వా
బుక ఆ గడి పట్టింది. ఈరోజే, అదీ నా ముకావ కొలుపుంచు
కుంటానని వచ్చాపూ ః శాస్త ఆలిని తెచ్చుకో. నువ్వమం కొలు
వుంచుకోవడం ఏమి ? నెల రెండు నెలలు ఇఉంచుకుందామనుకుంటు
నావు. ఆంతేనా?

హాన్నూ: ఆరు నెలల డబ్బు ఆమకోష్టేస్తాయి.

[=]

స్యా ౩ నోటితోనా ణా

వ్‌

హన్నూ: ఇదిగో చూడు (బంగారపు కడియాలు చాక్షోంచి తీసి నరుకు
ఎంత ఖరీదు ఉంటుందంటారు ?

ఉయూబ్‌ జాన్‌ అదా 69

తే”” అని కడియాలు తీసి చేతులకు వేసుకొని,

ఛప్తామత్‌ కొడుక్కు_ చూపిస్తాను. ఎవరు చేళారోగాని మంచిగా
చేశారు. ఇక మీరు వపేంచేయండి. ఛట్టన్‌ ఆక్క పిలుస్తూంది.
ఉండలేను. రేపు ఇదే సమయానికి వచ్చేయండి.

విస్మిన్తా వ: “*“ఏద్‌ ఇలా

హస్తూ: కడియాలు?

బిస్కిళ్తావ యా అల్లా: మేమేం దొంగలమా? నలి -ఎ౨౦గేన్తామా 2
సాదా గాజాలున్నాయి చేతికి. లఅుష్యును కదియాం కాడాలని
అడుగుతాసు. ఎలాంటిసి? అంటుంది. ఇదిగో ఇబాంటిఐ అని

చూపిపాను.. రేపు నిసివెళు..

మవాస్త్నూ ఇచ్చెయండి. నాగి వెం నాచే ఆయితే ఒరు ఆవగిదమూ
చేను కాదసుడమూనా?
బిస్మిన్లా: అయివే ఏం చన్లగారిచేమో: ఆడగా కోయింతరవాళ కూదా
మీవి కాలేదా ?
హాస్తూ ; చూపంచాను. అంతే. సదుకు నాది కాదు.
బిస్మిన్లా: నాకు తెలియదన్నట్లు. ఆ రోజు తుచువి చెక్టుడానికి సడాబు
యా సే

ఇచ్చిన కడియాలు కాపూ ఇవి? నా ముందే కదా ఇచ్చింది :
హన్నూ: ఆం అం. అదెప్పుడు?

ఉసి బ్లా : “= ఉమావ్‌ అక్క కచేరి కాడాలన్నాడతు ఫండాటుం పూర్తి

సూ

వంద కాడాలంది ఆక్కా- సవాబుదగ్గిర డబ్బు లేకుందె. నా ముంచే
పె చరిచి ఈ కచయాలు విసిరాడు "*” అని, “ చూచావా అక్కా
ఇవ కాపూ ఆ కడియాలు ?” ఆని సన్ను అడిగింది.

నేను: సన్నెందుకు ఆడుగులోవు? సువ్వేం అబద్దాలు చెప్పతాచా ?

బిస్మిల్లా: ఇదిగో ఆడాలు తిన్నాడు. ఇవి సడాబువిని ఇతిసిపోయింది.
ఇక తిరిగి రావు.

హాన్నూ : చాగుంది. మేమిచ్చిన దబ్బు?

బిమ్యిల్లా: 'డచ్పెక్కట్ణుంచి నచ్చింది ? అదీ నవాబు 'సొమ్మేగా :

70 జ [మూవ్‌ బాన్‌ ఆదా

హన్నూ వావుంది సాటాకారుదగ్గవ మడ్చికి తచ్చింపైనూ

రిస్క్‌ల్లా అయితే నావాకారునే ం౦ఎంచండి ఒం కెందుకు (శమ
వారికీ ముట్ట్రచెంవాం. తాయు దయ కడేయవఐచ్చు

హమ్నా కడియాలు తీనుకోకుంా 3దలసు

బీప్మిల్లా విప్విను
హన్నూ ఆయితే చాస్టి కమా?

బిప్కల్లా దార్జన్యమే మెదలకుండా జారుకోండి
హన్నూ సరే ఉండనిఎ్వండి రేపే ఇప్వంచ

విష్కి డా కేవటి సంగతి చూతాం తీవ్రంగా ఆగెసింది వాన్నూూ

మెదలకుండా వెళ్ళిపోవాల్నివచ్చింది

నెవాదు చాదాయి ఛబ్బన్‌గారు వౌకర్షిజ్వారా అక్కలు సరిచూపిం
చారు సరుకులు ఎఐరెనరి మాకీఎతుని ఉన్నాయో ఆవి పదిఫించారు
కడియాంనుగురింద బాబూ ఎ అడిగితే అదె ఎ ,డ్వారా కుదు పట్టబడ
లేదని స్పష్టంగా చెప్పేశాడు అందుకే బాస్నూూ.-లహంకు బుగులు

బాచ్నూ వెళ్ళిపోయి తరవాత బిన్మిత్తా నాతో ఆంది నూచాదా
ఆకా! పితు -ట్రై తుద్భుడు వాయి ఇల్లంతా గుల్లడేభారు ఈ దొంగను
వబ్రడావికి ఆవకాళకంకోసం ఎదురుమూసున్నా ఇవ్వుడు దొరికాడు ఇంక
ఈ కడియాలు ఇస్తానా? ఏం చేస్తాడు? అసలే వాంగ ఫౌమ్ము

చేసు ఇవష్వైనే ఇ.పష్టై ఇ సే ఇనాటుకు ఇచ్యు మేలు చేపిసెట్లు
ఉఇవుతుంది

శువ్మ్‌బ్లా: నవాబుకుకూదా ఇవ్వను ఆరా! సగకొండువంద్‌ల జత
వెండునందల పొతికకు కొప్టేకాడు ఆ రెండువందల పాతిక పారే
సాము వాకుంపే వది, ఇదపై పెకీ అవుతుంది

నేను: సావహూకారు ఎంచుకొలా చేశాతు

చిష్మిల్లా: పాహుంకాది లేడు గీవుకారు లేడు వీలే డబ్బిచ్చాడ పెద్ద
జవాబు ఆడ్‌గతే బొంకాడుం మువేవున్నా ఆంసే కాజా చూస్తాకు

ఉ్యయాట్‌ జూన్‌ అదా 71

ఇంతతో పదాబు పచ్చారు. ఒంటరిగా వాలినడదకని. ముఖం ఉదా
సీసెంగా ఉంది. కళ్ళలో నీరు నిండిజందె. ఆ ఠీవి లేదు. ఆ తర్చం
స్య” గి గా = — వ

వాస్తవానికి నా కళ్ళకం వెళ్ళు ఇచ్చాయి. న్నిగహిందాను. వాతా
బిస్మిల్లా జోగంచంపే అభా ఉండాలి. రావడం రాఒడయేు తడియీఐ కథ
మొదలుపెట్రింది.

వీస్త్మిక్లా: సెవాజ్‌ ! చూడు ఆ
ఇచ్చిన కడియాల వాతూ ఇవ?

నవాబు: బప్పుసు. అదే. దాసు కుద పతదని సీలాడే *

సెవాబు: గుట్తురేమ. బహుశా రెండుబంచల బూఛై

సవాబు 2 తీసుకో.

విస్మిట్తా : మీరు ఊం అంటే హాస్ఫూ మియాయు తాణాకు పంపుతాను.

నవాబు: సద్దు. నాతోడు. అతడు ““సయ్యదు”” (మహమ్మదీయ
అలో ఒక తెగ

వీస్మిల్లాః వాడు సయ్యడా! చండి ఎండో తెలియధూ ?

శ్ర

సదాటుం వ మనా వాని. అవడు చెప్పుకునేది ఆది.

పెవాటు దై ర్వాన్ని దుుసుతోనే మెచ్చుకున్నాసు. వివ కౌొదార్యం ?

ఎండై నా సవాబుల సంయ్యపడాయం !

ఎంషశతిసురాలు బిస్మిల్లా ! చట్టన్‌ పిలున్తూందనే మిషతో సవాబును
త్వరగా వధిపధి చేసింది. ఎరికి మాట ఇచ్చిందో ఆ భగవ.ంకునికే
Beir.

72 ఉ(యౌావ్‌ జాన్‌ అదా

తరవార రెండు మూడు ోజులకి నను ఖాసుమ్‌దగ్గక కూర్చుని
ను. ౬క ముసలిది చ్చి :.0౧ భావమరు నలా చేసంది. భాను

వో్పో.. అసింఊని సంజ చెసింది. మార్చుందె.
శ

మునలిది: నస్ను జేగమగారు పంపారు. బి

ఖశావమ్‌ 2: ఆవును, సంగతేదుటి?

ముసలిది : బేగంగ్యారు ఇలా చెప్పారు * ఛబ్బన్‌ నాకు ఏర్రైకజ్మతుడు.
నాకు ఆతడం అ (పాణం. తండికూడా _పాణాలిచ్చేవాడు. డాడాయి
కూడా క్యతకువు కాడు. తన బిడ్డలా చూసుకుంటాడు. వారికి &క్కాతే
కూతురు. ఛబ్బన్‌తో (ప్రదాసం జగిగింది. ఛబ్బన్‌ పెండ చేసుళో
సన్నాడు. దాంతో మంతపోయారు. నేనూ జోక్యం కొలిగించుకో
లేదు. బెదిరెంచడానికే ఇదంతా చేసింది. మే అమ్మాయి జీనవాంటం
కొలుపుంటుంది. అబ్బాయి ఇచ్చే శీలంకంటే పది సరకు. ఇస్తాను.
అతల పెళ్లికి ఒప్పించండి. ఈ మాటిం మేలుచే-సై ఆన అంతా
ఆరనిదే అవుతుంది. ఈ ఇల్లు పొడువడకుండా మాంం చూదండి,
ఇందులో మీకూ మాకూ మేలు కలుగుతుంది. చవవాజ మీ ఇష్టం, “*

వాసము : బేగమిగారికి నా ఉరవువు సలాము చెప్పు ఇలా వన్నాసంచుం
“ఆటా తలచుకుంటే ఆంకా తాము .శలఏచ్చిసాస్తా అదుగుతుందిం
నేదు జీవితాంతం తమ దాసీని. ఏమా(లరం పెరుదంగా (వ. ర్రిం
చను. సమ్మండి.”"

త(మాబ్‌ జాన్‌ అదా 73

ముసలిది శశ ఎఎయం చఛచటబ్బవన్‌కు తెలియరాదని బెగంగారు అన్నారు
మంకు మనిష్‌ తెలిస్తే ఒప్పుకోడు

క కా ఐ ది కంచ ధైర్యం? (ఆసు చూచి ఎ లియంందూ పొక్కు
రాడు

తరవాతి ముసలిది థాఎహ్‌సు చేరుగూ తీసికెళ్ళి ఏదో గునగున
చెస్పిండి నెనె విఎభేడు కాని యుసలిడె వెళ్ళిపోయేవ్పుడు ఖాఎమ్‌
* మేము ఎంతో కాలంనుండి ము ఉప్పు తింటున్నాం దీని అఎనరిం
ఏమొచ్చింది అని చేగంగాదికి విన్నవించు” అండం విన్నాను

-వ్రమ్ర్‌రాలు వెళ్లి వోయింతరవాజ ఖాని బెష్ట్రాల్లాను పిలిఎంచిండి
చెవితో ఏడో భుంత్రం ఊడింది వందునటిసారి ఎనాబుగారు విచ్చేసి
నస్పుతు కొలువుకాలందోకూదా జదుగణంటటి గౌదె మర్యాదలు జరెగాయి
నవాబుకు

వవాలుగారు కూర్చున్నారు నేనూ ఆక్కడే ఉన్నాను నవాబు
గారు, తిస్మిల్లా సంభానణచోకి దిగాడు ఇంతలో విస్మీల్లా గడి గుమ్మం
దగ్గర నుంచొని భానమ్‌గారు మేము రావచ్చా? అని ఆడిగింది
బిస్మిల్లా ఇవాబుతో "కోంచెం జరిగి కూర్చోండి ఆమ్మ పస్తూంది” అని
బాస్‌తో “రాండి ' అన్నది

భానసి గదిలో _నవేశించి మూడుసార్లు సలాములు చేసింది ఇండ
వినయంగా ఖానమి సలాము చేయడం నేమ ఆంచకుముందు ఎస్నడూ
చూడలేదు

ఛానహ్‌ సర్కారు శరిరం ఎలా ఉండి ౯

నవాబము (తల _ంచ్చ్భి ఆత్హిమూలిక్లా

ఇనమ్‌ ఆబ్లా ఆనందంగా ఉంచుగాక ఎ నంవద' వేయిరెట్లు వెరగా
అని _పార్థించేవాళ్ళచే మేము ఎంతకంతే ఉంటాం మళ్లీ
ఘీ ముందు చేయి చాచబలసినవాళ్ళమే అల్లా తనును ఆమీరును
చేశాడు (దన్తుతం తముంద్దకు ఓక విన్నపంతో ఒచ్చాను జిల్లా
దయవల్ల విస్నిట్లా ముండ నదంవత్సరింనుంచి కెరావుచేస్తూంది
ఆంయనా ఎద్సుడూ తమకు (కను ఇవ్వలేదు హుజూర్‌ కు సలాము
జీయడావిక చ్చే ఆవకొశం ఏర్పశబీదు (నస్తుకం ఆలా9టి
ఆమనకల సిచ్చిచది వచ్చాను మన్నించాలి

74 త(మావ్‌ చాద్‌ అదా

భానమ్‌ మాట్లాడుతుంయే ఆర్టంకాక విన్మల్లా ఆవిడ ముఖం చూస్తూ
ఉండిపోయింది ఆ మాటల ఆంతర్యం కొంతపరకు నాకు ఆర్ధం ఆయింది
వవాబు పరిస్టితి ఆగమ్యంగా ఉంది ముఖంమీద కణావికి ఒక రంగు
మారుతూంది ఒకళ్ళు ఇమ్మగిల్లుతున్నాయి అయినా మౌనంగా కూర్చు
న్నారు
ఖానమ్‌ అయితే విన్ననించనా ?
నవాబు (కష్టంగా) చెవ్సండి
ఖానమ్‌ (నాతో కాస్త బువాహొంసేసీని పిలువు

నేను వెళ్ళి బువాహూసేనీవి పిలిచి వచ్చాను

కానమ్‌ (బువాహంసేపీతో) ఆ కాలువల జత తీసుకురా ఆవే విన్న
అమ్మకానికి వచ్చినవి

ఆమ్మకావికి నచ్చినవి ' ఆనే పదం పిడుగులా పడీంది నవాబు
మీద ఆయినా స్పర్యుంగా కార్చున్నారు చువాహుసేసి శాలువలు

తెచ్చింది జరీవని చేసిసెఏ అలాంటివి తరచుగా కనిపించవు

భానమ్‌ (శాలువలు నవాదుకు చూపి) ఇవి నిన్న అబ్బుకావీకి ఎచ్చాయి
వర్తకుడు రెండు వేలు అంటున్నాడు పదిహేను ందలంరకన
కొానేవాదృ సిద్దంగా ఉన్నారు ఆతడు ఇవ్వడంలేదు నా కంటికి
పదిహేడు వనైనిమిది రదలు చేస్తుందనిపనస్తూంది నర్హారు దయ
తలచినల్లయితే ఈ మునలితనంలో ఒక శాలు... కప్పుకుంటాను

నవాబు మౌసంగా కూర్చున్నారు వీస్మిల్లూ ఏడో చెప్పటోతుండ
గానే వానమ్‌ “ఆగు పల్లా నువ్వు నుధ్యన గాకు రోజూ కోరికలు
కోధుతూ నే ఉంటావు నాది అక్కే కోరిక

జానమ్‌ |పభువులు మాట్లాడ్డం లేదు శలవిన్యిండి మౌనంతో ఈ
దాసీకి కృ్‌ కలాగదు. కలవివ్వండి ఆవునది, కాళుంకు కాదని
వా మననసులోవి కోరిక దూరమన్నా అవుతుంది

ఆవ్నటికీ నవాబు వలుకబేడు

శాన్‌ నాంజూరల్‌ : ఆనావీన్వండది నే నెంతః నా ఆర స్తెంత ?
బణారుడాన్ని తమబాంట్‌ నాళ్ళు ఇచ్చిన గొరవనమే, ఈ పిల్లల
ముందు మువతిదాన్ని వంచించకంతీ.

ఉ(మౌాటవ్‌ జూన్‌ అదా 75

నవాబు కళ్ళు చెమ్మగిల్లాయి, ““భాసమ్‌గారు! శాలువ ఒక లెక్క_
కోడు. కొని నా పరిస్టితి మీకు తెలియనట్లుంది. బిస్మిల్లాజాన్‌ ఏమీ చెప్ప
లేదా? ఉ్యమావ్‌జాన్‌కూడా ఆ రోజు అక్కడే ఉంది!” అన్నారు.

వాసము: గాకు ఎంటా ఏరు చెప్పలేదు. ఏమ: కేమమేగా 1

దిస్కెన్లా మళ్ళీ ఏమో చెప్పబోతే థాసమ్‌ కనుసైగ చేసింది. అమె
మాట మంగ ఇటూ అటూ చూచింది.
నవాబు: సస్తువంం మేము ము కోరికథిత్నే సితిలో లేను.
భానుః “మ పగదాళ్ళు ఆ స్టితితో లేకపోవాలి ! రోజూ ఆడీ ఇదీ కావా

అనే తుచ్చుకాచిని కాను, కావాలన్నా వద్దన్నా విస్కిబ్తాకు తగు :
శీను సుసతిముండసు. నా కోరిక ఎంత నే నెంత?” ఆని ఒక
నిట్టూర్పు ఏడిచి, “నా రాత ఇలా ఉంది. పె

గుక్షపీలికకోసం ముఖం చాటుచేస్తున్నారు."”

ద్రపెన్ద అమ్‌ర్లు కాస్త

థాను మానా డుతుస్న ఒక్లాక్‌్కా మాట నవాబు గుండెలో ఒద్హాక్క.
బాణంలా గుద్చుకుంటూండడం నేను గదువిస్తూగేఉన్నాసు.

నవాబు: మ అర్హత వషయం కాడు ము కోరిక తీర్చడానికి నిజానికి
నా పరిస్తితి చాప్పెండబేదు.

తకదాట తాను ఆ స్థితికి రాపిడానికి గల వారణం సం(గహంగా
చెప్పారు,

ఖాను: ఈ వెధం కోరిక తీర్చే ఆర్హళలేబస్ప్కడు ఈ దాసీదాని కొంపకు
ధామలపీన అపినరం ఏముంది ? సొంజూర్‌ : గాపుకుకూడా నాలుగు
పైసలు కొవాలి. బోగంది ఎవరి పెళ్లాం? ఆనే సామెత వినలేదా
నర్కార్‌. మొహామాబానికి బోతే నూ కడుసెలా నిండాలి? ఆ౬ం
ఆలా వస్తానంటారా మీ ఇల్లు కాదనను. కాని సె మానమత్యాదల
విషయం గర్పుండాలిం

ఆ మాట లని వెంటనే గడరోంచి వెళ్ళిపోయింది.

వనాబఖుర “వాన్తవంగానే కన్వుచేశాను. ఇకముందు దాసు" ఆని
లేస్తుండగాపే విష్మిళ్లా చేణినట్టి ఊూర్చోబెట్టింది.

76 జ(యమాబ్‌ జార్‌ అదా

బిస్మిల్లా వలి ఈ కడియాల జత విషయం ఏమంటారు?
నవాబు (కాస్త పరుషంగా నాకు తెరీతు ఆన్నారు
విష్కిల్లా. అదేవాహ్‌ కోపమే వచ్చిందే వెళ్ళే దెక్కడిక్‌? ఉండండి.

నవాబు కాడు ఏస్మిల్లాజాన్‌ వెళ్ళనీ ఆవకు రావడం నాదే తప్పు.
మంచిరోజులు వస్తే చూద్దాం ఆయినా ఇంక మంచిరోజు లేమొస్తా
యిలే

బిస్మిల్లా ఊహం€6 వెళ్ళనివ్వను
ఎవాణు మీ అమ్మతో చెవ్పుదెబ్బలా తినిసించాలని ఉందా?

విన్మిల్లా. నిజమే ఉృమావ్‌ అక్కా-: నీమైందీ మునలిధాని కీవ్వోళ?
ఎన్నో సంవిత్సరాలనుంచి నా గదిలోకి తొంగ్రైనాచూడలేదు ఇన్వాశే
వచ్చింది 1పళీయం తెచ్చింది అమ్మకు కోపం రానీ ఏమైనా
కానీ నేను నవాబును విడువనబ్బా & ఇవ్వాళ వారికేం బేదు రేఖ
వస్తుంది మడి ఏం చేస్తున్నామా? ఎంతైనా నవాబు కదా. చేల
ఈరూపాయీలు వచ్చాయి వారిదగ్గరినుం చి ఇప్పుడు గడ్తుకా లం వచ్చిం
దనుకో అంతమ్యాతంతో ఇంటినుంచి వెళ్ళగొట్టిటమేనా ? వీల్లేదు
అక్కా! అమ్మ మరీ బలవంతం చేసిందనుకో (నవాబు చేయివట్టు
కావి లేచిపోతా విన్నావా? మనసుతో మాట జప్పేశాను

నాకు బిస్మిల్లా దోరణి తెలును ఆవిడ ఆన్నడానికల్లా బొనంటూ
విన్నాను

విస్మిల్త్లా అబ్బా నబాబ్‌, సీ మకాం ఎక్కడ ?
చవాణు ఎక్టొడవి చెన్పను *
బిస్మిల్లా ఎక్కదో ఉండాలిగా =

వసాలు తహాపీన్‌ గంజ్‌లో--సుక్షూమ్‌బక్ష్‌ ఇంట్లో ఉంటున్నాను.
మళ్టూమ్‌ ఆంత వఏశ్వానం గదిదాడని కెలునుకో లేక పోంయినంరుకు
విదారస్తున్నాము, పిగ్గుగాకూడా ఈంది

జయాబ్‌ జాన్‌ అదా 77

నేను: మీ తండిగారిఐ

త ద్ద కొాయిప్పున్నవాచేగా. మరే కదూ అతణి

కొలుబుచోంచి రీసిడేసింది ? స్‌

వవాబు: అవును ఆ మష్టకామబశ్షే. అతడే పనికివచ్చాడు ! ఆనా తలచు
కుంమే.... ౬... అని ఆగిపోయాడు.

నవాబు కళ్ళనుండి టపటప 3న్నేరు రాలింది. తరవాత నవాబు
బిస్మిల్లాను విడిపించుకొని గడినుండి వెళ్ళిపోయారు. వెళ్ళిహోయేప్పుడు
నవాబుతో మాట్లాడుదామనుకొని లేచాను. కాని వేగంగా మెట్లుడిగి వెళ్ళి
పోయారు. భఖాసమి మాటలు సవాబు మనసును తీవంగా గాయపరచాయి.
ఆవిడ మాటలు దేనికి ఉపోద్దాతమో గహాంచాను, నాకుమ్మాతం ఎందుకో
కలవరం కలిగింది. విషం గిషం ఏమైనా........ ఇంకేమన్నా ఉందా:

సాయంకాలం నేనూ. బిస్మిల్లా దోలీ ఎక్కి తహాసీన్‌ గంజుకు
వెళ్ళాం, మర్రూమ్‌బక్ష్‌ ఇల్లు దొరక్టడం కష్టమెంది. డోలీ మనుషులు
గున్ముం ముందు నుంచుని కేకడేశారు. ఒక చిన్న అమ్మాయి బయటికి
వచ్చింది. మనరామిబక్ష్‌ ఇంట్లో లేడని తెలిసింది. నవాబును గురించి
తెలుసుకుంటే ఉదయం వెళ్లి ఇంకా రాలేదని చెప్పారు. రెండు గంటలు
ఎదురుచూచాం. ఇద్దరిలో ఎవరూ రాలేదు. నిరాకచెంది ఇంటిక్‌ తిరిగి
జచ్చాం.

రెండవరోజు సవాబును ఇెయుకుతూ మ త్రూమబక్ష్‌ వచ్చాడు. రాత్రికి
కూడా ఇంటికి రాలేదని చెప్పాడు. నవాబు తన్లిదగ్గరీనుంచి ముసలిది
, ఏడుస్తూ మొత్తుకుంటూ వచ్చింది. బేగంగారు ఏడ్చీఏన్నీ పిచ్చిడావిలా
ఆయిపోయారు. పెద్ద నవాబు అదోలా అయిపోయారని తెలిసింది.

తరవాత నవాబు ఛబ్బన్‌ గారి జాడ తెలియలేదు. ఆది జరిగిన నాలు.
గదు రోజులతరవాత నవాబు ఉంగరం బజారులో ఎవరో ఆమ్ముతూాంకే
పట్టుబడింది. ఆమ్మేవాలి ఆలీ కశాబేగ్‌ కొత్వాల్‌ (పోలీసు అధికార్సి
దగ్గరికి తీసికెళ్ళారు. ఆతడు ఇమాడుబక్ష్‌ సాఖీ కొడుకు అమ్మవలసిందని
తనకు ఇచ్చాడన్నాడు. ఆతళణ్తి పిలిసి స్తే దొరకలేదు. ఇమాముబక్ష్‌ సాఫీని
పట్టేతెన్సించారు. ముందు శనశేమీ తెలియదని టొంకాడు. కొత్వాల్‌
ఆదిరెంచి, బిదిరించింతరవాత ఒస్సుకున్నాడు.

ఇమామ్‌నిక్ష్‌ ! సహొూజార్‌ ! ఏటి ఇనువషంతెనదగ్గర హూక్కా అమ్ము
తాను, ఏటికి ఈతకు వచ్చేవాళ్ళు బట్టలు నాదగ్గర షెట్టి నదిలో
చూకతుతారు. జయిదు రోజులక్రితం సంగతి. ఒక గొప్పవంకం

78 ఉమావ్‌ జాన్‌ అదా

వాది విజి వచ్చాడు వయసు ఇరవై ఇరవై రెందేబృంటుంది
ఎ్యరగా అందంగా ఉంటాడు సాయంకాలం వచ్చి బజ్జీలు నాధగ్గర
ఉంచి లాండీ తీసుకొని నదిలో దూకాడు కొంత పే ౩2 శఈగినట్టు
కవిపించాడు తరవాత కంటికి కవిపీందబలేదు చఊంకు ఇచ్చిన
వాళ్ళంతా నదినుండి బయటికి ఇచ్చి బట్టలు కట్టుకొని వెళ్ళిటోయాయ
జ దొది రాలేదు ఈదుతూ ఎటో వెళ్ళిపోయిఉంటాడవి ఆతనికేనం
చూస్తూకూద్చున్నాను జాయురాతివరకూ ఆక్కడే ఉన్నాను
మువిగిపోయిఉంటాడని విక్నయాంచుకున్నాను ఈ విషయం తెలియ
జేస్తే జగడాన్లో ఇరుక్కుంటాను అనుకొని మెదలకుండా బట్టలా
తీనుకొని ఇంటికి ఒచ్చేకాను జేబులో ఈ ఊంగరిం కొనిఎంచింది.
ఇంకే ఉంగరంకూడా ఉంది దానిమీద ఏడో (వాసిఉంది భయంలో
దాన్ని ఎవరికీ చూపలేదు. ఈ ఉంగరాన్నికూడా ఆమ్మేవాజ్టి కాదు
చా కొరుకు దుడుకుత ఎం ఎక్తుకొచ్చాడు

మిర్జా రజా ఆలీబేగ్‌ కోత్వాలీ (పోలీసు స్టేషను లాంటిది, నుండి
ఇర్డరు ఇవానులను వెంట పంపి మడొక ఉంగరమూ, బఐట్లలూ తెప్పించారు
లవ ముద ఉంగరం దర్జా రతా ఆలీబేగ్‌ పెద్ద సిదాబుకు ఈ వార్త
వంపి బట్టలు, ఉంగరాలు పంపించాడు ఇమామ్‌బక్షీను శిక్షించాడు

దప్మిల్లా: సో! హో: వాదు చఛచద్చిన్‌ మునిగపోయాదు: ఈ హత్య
ఆమ్మాశాన్‌ చేతులమీదుగా జరిగిపోయింది |

చేమ ఆరోజే నేను వసికట్టాను డచ్చచెవుదామని బేదామ. ఆంత
తోనే మెట్లుడిగ పోయారు

విమ్మీబ్లా చావు నెశ్తిమీదిక్‌ వచ్చింది "పేద్ద వవాబు జుప్తిమంది తౌలగిం
చకటోతే డచ్చేవాడు వాడు

చేను, ఆ శరై స్థితి ఎలాఉందో భగవంతువితే తెలియాలి,
బిస్మిల్లా: పానం విచ్చిదైహోయిందటం

నేమ। కాక ఏమౌతుంది? ఒక్కడే కొడుకు మొదలే విధవ పైగా
ఇది చెత్తినవడింది ఇక ఆ ఇంట్లో దీవం వెలగదు!

రుస్వాః అయితే వవాబు భబ్బచ్‌ను ముంచి చంపాడు నదే ఒక
విషయం ఆడగనా ₹

తమాబ్‌ జాన్‌ అదా 79

ఆడగొండి

రుస్వా నవాబుగారికి ఈత వచ్చా?

ఏమో తెరియడు ఆయినా ఎందుకు ఆ విషయం ?

రుస్వా ఏం లేదు ఈత వచ్చినవాడు తనంతతాను మునగలేడు

రుస్వా

9

నా వలప్పుతోతవ లెరుగుట వానివంతు కాదు
ఆబలను బాధించి తృ _ప్రిచెందు అతవి వని:

రుస్వాగారూ 1 మీరు ఎవరివైనా _పేమిండారా ?

జీ నమా ఆల్లా క్షమించుగాక తాము ఐందలమండివి వల
పించిఉంటారు ఆ విషయాలు చెప్పండి ఆవి వినాలనే మా ఆతృత
కాని మీరు చెప్పరు

ఉమావ్‌ మాది వేశ్యావృత్తి మాకది ఉగుతో పెట్టిన విద్య ఎంరిని

వలలో చేయాలనుకుంటే వాడిమీద వడి చస్తాం చావడంలో
మాకన్న్న నివృణులు ఉండరు విళ్టూర్చులు వదలడం, మాట
మాటకు ఏడవడం రెందు రోజులు తిండి మానేయడం కాటు
నూతిలో వేపే కూద్చోవెిడం విషంలాంటిది తినడం_ఇవి మా
విద్యలు ఎంత రాతిగుండెవారైనా మా ఉచ్చులో వడాల్చిందే
కొవి మీతో సత్యం చెపుకున్నాము.-నేసు వలచటంగా ని, వలపించడం
గావి చేయలేదు ఈ విషయంలో నుహోరాజ్ఞి విస్కిల్లాడాన్‌.
మామూలు నమునుమణ సంగతి నరేగాని మహామహూలు _వెకం ఆమె
వలను నలనుండి శవ్చించుకోలేకహోయేనారు అమెకు _మేమికులు
వేలమంది ఆమె వేలమండిక్‌ ప్రియురాలా అనటు (వియుల్లో
ఒక నౌల్వీగారు ఉందేవారు నూమూలా పండితుఢు కారు గొప్పు
గొన్న జరు ఒగంణాలా ఇవగాహవ చేనువన్నవాదు వారిదగ్గ
రికీ దూరధూరాఖనుంచి చదువుకోవడానికి వచ్చేవారు. జ్ఞానవిషయా
బాలో కార్తఖి మించినవారు లేరు ఆప్పటికి వారికి డెబ్బయిక్‌
తక్కు ఉండను 'కేజోవంతమైన వదనము తెల్లని గడ్డము,

50 కూబ్‌ జాన్‌ అదా

నున్నని తల, తలగుడ్డ కోగుల జువ్చా, బెత్తము వారివి చూస్తే
ఒక సాగనులాక్‌ మొగసాలలో ఆలా పడిఉంటారనీ అనుకోవ
డానికి వీలుండదు

ఒకనాటి నంగతి విన్నివిస్తాను ఇందులో ఏమ్మాతం ఆతిశయోక్తి
లేదు ఉన్నరున్నట్లు చెఎతున్నాను మీ మిత్రులు కీర్తిశేమలు మీర్‌
గారుకూడా అక్కడే ఉన్నారు వారికి దిల్‌ రుదాజాన్‌తో సంబందం
ఉండేది స్వయంగా కది మంచి కవిత ఆంమే (పాణ్నాల్థిచ్చేవారుం
ఆ సందర్భంలోనే అందాన్ని ఆరాధించే ఆసక్త్‌ కలిగింది నగదంచో
చ్నీకుగల వేశ్యతో వారు మారని వేళ్ళ ఇట్లా లేదు

రుస్వా అవును జాగా ఇెలును చెప్పండి

ఉ్యమావ్‌ మీకు గుర్తుండవచ్చు బిస్మిల్లా తల్లితో పోట్లాడి కొన్నాళ్ళు
బట్టలకొట్ల వెనుకభాగంలో మకాం పెట్టింది

రుస్వా నేమ ఆ ఇంటికి ఎన్నుడూ వెళ్ళలేదు

ఉ(యమావ్‌ వరి విస్మిన్తాను చూడ్డానికీ, తల్లీ కూతుళ్ళకు రాజీ కుదిరించ
చానికి నేను తరచు వెళ్ళుతుండేడాన్ని ఒకనాటి సాయంకొలం
ఆవరణలో బల్లిపీటమేర బాలీసుకు ఆనుకొని కూర్చునితంది మీర్‌
గారు దగ్గర కూర్చున్నారు మౌల్వీ మహాశయుడు దూరంగా
కూర్చున్నారు అవ్బటి వారిముఖం మరువబేసు సాసం ఎంత
నిరాళ। ఎంత ఉదాసీనత | జసమాల మాతం మౌనంగా తిప్పు
కూనేఉన్నారు. నేను వెళాను ిన్మబ్లా నా చేయిపట్టుకొని
కూర్చోబెట్టింది. మీర్‌గారికీ భూర్వీగాదికీ నలాముచేన్‌ కూర్చు
న్నాను విస్మిన్లా చెవిలో ఊదింది “తమాషా చూస్తావా ** ఆని.
నేయు ఆశ్చర్యంగా తమాషా ఏమిటి 7” ఆని ఆడిగాను

కివ్మిల్లా “ చూడు” ఆని ముంగిలిలో ఉన్న పాత వేవవెట్టు ఎక్క
విలపీంవని మౌల్వీగారివి ఆజ్ఞాపించింది

చౌార్వీగారు ఫిన్నుడ్లైనారు. గడగడ వజకాధు నాకు నిప్పు
నచ్చింది మీర్‌ గారు ముఖం తిప్పుకోని కూర్చున్నారు పాపం వలీ
గారు ఒకసారి అకాళాస్ని మరొకసారి విస్మర్లాను చూస్తున్నారు.
“ వెంటనే ” రెండన ఉత్తరవు “ఎక్టమంటున్నాను *' మూడవ ఆవేశం.

తయూం వార అనా 51

మౌర్వీగారు బిస్విఖ్లా అవి లేచారు వీణ్మల్లావైపు చూచారు.
ఆమె తనంగా * ఊ౯ అన్నది

మౌర్వీగారు మైశామా పైకెక్కించి చెట్టు ఎక్కసాగారు కొంత
చూరం వక బిప్యిల్లావైపు దూవారు చాలా ఇంకా ఎక్కాలొ ఆమ
ఆఅడతుగుతూందడి ఆ మాపు

న్న 44 77
దిస్మిఖా “ఇంకా” అన్నది

మొల్వీగారు మరికొంత ఎక్కి మళ్ళీ మాచారు “ఇంకా”
అన్నది విస్మిళ్లా చివరిదాకా ఏక్కీ మళ్ళీ చూవారు తరవాత లేత
కొమ్మలు మాత్రమే దిస్మిళా “* ఇంకొ అంయే మౌల్వీగారు (కింవ
పడడం అఫ్లాకు ఆతిధివాపడం జరిగిపోయేది చేను బిస్మిల్లా కాబృ
పట్టుకున్నాను మీర్‌గారు (ఐతి౨ింాడి సిఫారను చేశారు అప్పుడు
దిగు అనే కాసంం వెలువడింది హౌల్వీగారు ఎక్కాడానీకి ఎక్కాడు
గాని దిగడం మాచెత్డ కస్తం అయింది. ఎప్పుడు పడిపోరారో జనీప్‌ం
చింది నాకు కాని భగవంతుని దయవల్ల క్షేమంగా దిగివచ్చారు. ఒడలంతా
ఇమటవట్రీంది. క్వాన వేగంగా సాగింది వడిపోయేవాదే కాని సంబా
ఇందుకొని పాంకోళ్ళు తొడుక్కొని బల్లదగ్గరికి ఇచ్చారు జార్చొవి జవం
సౌగిండారు కూర్చోవడం కూర్చున్నారుగాని పెచామాలో వీమలు
చూరడం.ఖ్ల చిరాకునతుతున్నారు

రుసా; వాహ్‌ । బిప్మివా దాల చతుర వెళ్ళులా ఉంది
వ్‌ తేన టి

ఊ్యమామ్‌ ఆదా చతురత్వం ? ఆ పాషాణం మెదలకుండా కూర్చుంది.
కసీనం పెదవులమీధ చిరునవ్వు లేడు మీర్‌గారికీ, నాకూ హొ
చెక్కులు ఆపుతూదడి

(దయనీ కడోరొవరీకేల (కాగి వేగినాను
నింక ఇడుముల “పిర్కొ_న నేల ఆదేమి లెక్క. ?

రుఫ్వా ఈ ఓక్క. వాక్యం చాలు జీవికాంతం నవ్వడానికి అయితే
భానన కావాలి మీరు చెపుతున్నపుడు నా కళ్ళముందు బిస్మిల్లాం
మౌఖ్విగాశి సవిత వదనం, మీర్‌ గాదు. మీదు, వేపచెట్టు అన్నీ
జొన్నుగిననట్లు కనిసించాయా. ఇధి వెంటనే నవ్వు వచ్చే వృత్తాం
తూ కాదు. కాస్త యోదించండి, నవ్వువారు సాకు నవ్వు కాదు
వాన్విగాకి మూర్గత్వం చూచి పీడుప్పవన్తూంది. విస్మిల్లా, ఆబ్బ

82 తయూావ్‌ జాక్‌ ఆదా

ఏంత అసాధ్యురాలు : డెట్బయి ఏండ్ల ముసలివాజ్లీ చెప్టెక్ట్రమన్నది
అతడు ఎక్కాడు ఆంతా అయోమయం చిక్కు సమస్య

ఊమావ్‌ మీకెలా అరం ఆపుకుంది ? దానివెనుక ఒక రహన్యం దాగి
ఉంది

చుప్వా. అయితే చెన్నండి ఇంకేమైనా అవమానం జరిగిందా ?
ఉ(మాద్‌ జఆరిగిండా ? జరిగిందంతా ముండే ఉంది వినండి

మౌర్వీగారు వెళ్ళిపోయినతరవాత దిస్మిల్లాను అడిగాను “ఏమైంది
పీక” అనీ

శిస్మిల్లా ఏం?
నేను. డెబ్బయి వళ్ళు ముసలివాడు చెట్టుమీదినుంచి వడితే ఊరికే చచ్చే
వాడుగా

విష్మిల్లు చస్తే పీడాటోయేది ఈ వెధవ ముసలివాడంకు నాకు వళ్ళు
నుండుతూండి నా ““ధన్నూ” ను నడేస్తే డాని వెన్నెముక కాస్తా
విరిగింది

విషోయమేమంపే బిస్పిల్లాజాన్‌ ఒక కోతిని పెంచింది ఆ కోతి
శిప్మిల్లాకు పాణం డాని జుడంబరం వినండి ఆశ్రమ చొక్కా. వచ్చిది
ఓత్‌ వెండి మురుగులు మెడలో గొలుసు, చెవులకు బింగారు దుద్దులు.
తినడానికి జిలేవీలూ, అన్బుతకేశీలు కొన్నప్పుడు వెధవ, చిన్నగానే
ఉంది రెండు మూడేండ్లలో బాగా తివి దున్నలా వలిఫిపోయింది తెలి
పినవారీ సంగతి సరేగానీ కొ_క్తవాళ్ళమీద పడిందో (పాణాలు లేచిపోయేవి.
మాంచి మగవాడి చేతిని పట్టుకుంయే దాన్ని విడీపిందుకోలేక పోయేవాడు
దాని దండక బలం అలాంటిది

మౌల్వీగారిని చెాధ్టాక్కింంచిన రోజుకు (కిఠందోజు విషయం
ఆ పుహాకయుడు విచ్చేసి బల్లమీద కూర్చున్నాడు బిష్మిల్లా కొంకెవది
జభేయాలనుకుంది. ధమ్నాకు నంజ్లచేపింది ఆది మెళ్లిగా వెనకనుంచి
వచ్చి ఎగిరి మౌల్వీ భుజంమీద కూర్చుంది మౌల్వీ తిరిగిచూచి బెదిరి
పోయారు. గట్టీగా విదిలించాడు కోతి కింద కూలింది. వావంత ఆడే
వెళ్ళిపోయినా వెళ్ళిపోయిఆండనచ్చు. నౌర్వీగారిఏ చూచ “సర్‌ గుర్‌ *

ఉ్యయావ్‌ జాబ్‌ అదా తొ

ఆన్నదడి వాదు కర చూపించారు భయనడి వష్మిల్లా ఒడిలోకి దూకింది,
విష్మిన్లా డానికి కొంగు కప్పి మౌల్వీని ఇష్టంవచ్చినట్లు తిట్టింది ఆవ్నటికీ
కోపం చల్లారలెడు రెండవ రోజా ఆ శక

రుస్వా తగిన శికే
ఊ్యమావ్‌ కావచ్చు బిస్మిల్లా మౌల్విని కొండముచ్చుమ చేవింది

రుస్వా మౌల్వీగారు విజంగా శికార్గులే మజ్లూూ వైలాను _పేమించి
వడిలో కూర్చుండబెట్టుకుంకు మౌల్వీ దిస్మిల్లాకు ఇష్ట్య్వమేన కోతివి
విదిలిస్తాడూ కర చూపుతాడూ। అన్యాయం (ప్రేమకే అది
తీరని (దోహాం

ఉూవ్‌ తిరిగి మొదలెట్టింది

ఒకనాటి చాతి ఎనిమిది గంటలవ్నుడు బిస్మిల్లా గదిలో ఉన్నాను.
విష్కిల్బ్లా పాడుతూంచి నేను తంబురా మీటుతున్నాను ఖలీఫాగారు
తబలా వాయిస్తున్నారు ఇంతలో మౌల్వీ మవోళయులు వేంచేశారు

చిప్మిల్లా (చూడగానే) వారం రోజులమంది వక్తాలేరే ?

మౌల్వీ ఏం చెప్పను! ఈ తడవ జ్వరం తీవ్రంగా వచ్చింది (బతికే
బయటనడ్రా నసుకోలేదు కాని విన్ను చూడాలని సాణాలు వింవు
కొవి వచ్చాను

బిప్మిల్లా ఆల్లాను చేరుకునేవారే
ఆ మూట సన్నూ ఇఫీఫాను చాధపెట్టిండి
మౌొచ్వీ వేను చే సీశేం లాభం?

విస్మిల్లా నుబోనుభావా! (నకి సంవక్సరం మ్‌ ఉరుసు (నమాధివద్దే
జరుగు దంవత్సరీకం కు వెళ్తాం ఆడి, పాడి పజలను రొంజంబ్‌
జేస్తాం మీ కీర్తి ధిగంకాలకు వ్యావించజేపాం.

అటా కొన్ని మాటలతరవాత మళ్ళే పాట మొదలైంది. నంచత్చాను
సారంగా ఈ పాట సౌొగించిండి

గుర్తులేదు మరణనవేళ ను et ge teal
గుక్తుకొచ్చె వదేదచే ఆ

చ్‌ ఉ(యావ్‌ జాక్‌ అదా

చౌొవ్వీగారు ఆ వేశంలో మునిగిపోయారు కన్నీరు కాలాన కట్టింది
గరడ్డంపోనుంచి బాష్పదించువులు రాలుతున్నాయి ఇంతరో ఎదురుగా ఉన్న
తలుపు తెరుచుకుంది ఒక చామఎచాయ పనిషి (ప్రవేశించాడు కోల
ముఖం నల్లని గడ్డం కసరత్తు శరీరం విగుతుగా ఉన్న ఆంగరఖా.
వదులు పైజామా మఖ్మిల్‌ బూట్లు ఎూల కండవా అతణ్ణీ చూడగానే
బిస్మిల్లా “ అయ్యా: సడి దోజులకరవాత ఇప్పుడా దర్శనం ? చాలా,

ఇక వెళ్ళండి ఇలాంటి (పేను నాకు నయించదు ఆ ఎరుపురాళ్ళ గొలా
సీకి? అందుకే ముఖం తప్పిందారు గాయాలు”

అతను _ (ముఖస్తుతి దోరణిరో కాదు మహారాణీ | ఆ రోజునుంచీ
తీరికలేదు తల్లిగారికి చాల జబ్బుచేసింది ఆక్కడే ఉండిపోయాం

బిస్మిల్లా ఆవును మహారాజా! ఇంకేం చెపుతారు? జేయిన్‌ కూతురు
మీద కన్ను పడించవి చెపుకారా 1 ఆవిడ దర్చారులో నేగా రాశులు

గడుస్తున్నాయి ? మాకూ నార్తలు ఇందుకుంటాయి మాకు చెస్స
డానికి తల్లిగారి జబ్బు సాకు

ఈ మాటలు వీసి మౌల్వీగారు వెనక్కు శీరిగిచూచారు వారిద్దరి
చూపుడు కలిశాయి మౌల్వీగారు ముఖం తిప్పుకున్నారు రెందో ఆకని
ముఖంమీద నెత్తటిచుక్క. లేదు కాళ్ళుచేతులు వణికాయి తతుణుం తలాపు
తేనుకొని మెట్లుదిగి వెళ్లిపోయాడు. బిష్మిల్లా విలుస్తూనేఉంది అతడు
కసీనం జవాబు చెప్పలేదు వెళ్ళిపోయాడు

బిస్మిల్లా కొంత సేపు మౌనంగా ఉండిపోయింది తరవాత జొమలం

ముడిపెట్టి తభవాత చూద్దాం" అనుకొని పాటలో మగ్గం ఆయా
బోయింది

నుళ్ళీ అ వచ్చినతను బిస్మిల్లా దగ్గరికి రాలేదు మౌొల్వీగారు మాకం
వస్తూనే ఉన్నారు

రుప్వా పూర్వకాలం మనుషులంకా ఆదతే వట్టుడల కలిచారు

ఉయావ్‌ పాట సాగుతూనేతంది నేను ఇక్కడ ఉన్నావని తెలిసీ
నట్లుందే గోహార్‌దిర్దా వచ్చాడు విస్మిల్లాకూ ఆతవికీ నవ్వులూ,
నరివాోసాలూ అరిగేస్‌ కిట్లనుంచి పోట్టాబవరమవా బోయేది.
నాలో జి కహ్వాదవు జేయు

ఉ(మాబవ్‌ జూన్‌ అదా 85

గోహర్‌మిర్షా వచ్చి మా ఇద్రరిమధ్యన కూర్చున్నాడు. చప్పున
రెండుచేతులూ బిస్మిల్లా మెడలో వేసి “ఓహ్‌: ఏం పాడుతున్నావే:
నిన్ను చూస్తే వచనాల ”” అన్నాడు.

అది చూచి మౌల్వీగారి ముడుతల ముఖము వణకసాగింది. అమాం
తంగా గోహర్‌ మిర్జా దృష్టి మౌల్వీగారిమీద పడింది. బాగా చూచాడు.
విస్మిల్లా మెడ వదిలి తన చెవులు పట్టుకున్నాడు. తుళ్ళిపడి వెనక్కు-
జరిగి భయపడినట్లు నటించాడు. అది చూచి బిస్మిల్లా విరగబడి నవ్వింది.
ఖలీఫా చిరునవ్వు నవ్వాడు. నేను నోటికి గుడ్డ అడ్డు పెట్టుకున్నాను .
మౌల్వీగారు తత్తరవడి లేవటోయారు కాస వీస్మిల్లా “కూర్చో” అంకే
కూర్చుండిపోయారు. బిస్మిల్లా ఎంత కొంటది? గోవార్‌మిర్దా తన.
పేమికుల్లో ఒకడని చూపి మౌల్వీని మండించదలచుకుంది. గోహర్‌
మిర్జా పెద్దగా సవ్వసాగాడు. చాలసేపు వంచించింది మౌల్వీని. నిప్పుల్లో
పొర్గాడినట్లుంది పాపం వారిస్థితి. సవ్వీ నవ్వీ నా పొట్ట చెక్కలు అవు
తూంది. చివరకు మౌల్వీగారి స్థితిని చూచి నాకు దయకలిగింది. విషయం
చెప్పేశాను. దాంతో విస్మిల్లాకు నామీద కోపం వచ్చింది. నేను గోహర్‌
మిర్దాతో * అనుకున్న పని అయిందిగా. ఇక వెబ్ళి”” అన్నాను. గోహార్‌
మిద్దాకు నాతో సంబంధం ఉందిగాని బిస్మిల్లాతో కాదని తెలిసి మొల్వీగారు.
తృ_పిచెందారు. ముఖం చాటంత అయింది.

రుప్వా: మౌల్విగారిది పవిత్ర _పేమకదా !

ఉ(మాద్‌ : కాఖచ్చు. పవిత్ర (పీమే.

రుస్వా: అయితేమ్మాతం ? ఎందయకంత కోపం ?

ఉషనావ్‌ : వాహ్‌: పవిత్ర (ైెపేముకు ఈన్ష్య ఊండదనా ? ఉంటుంది.
తుప్వా: ఉంటే ఆది పవిత్ర _పేమ రానేకాదు.

ఉ(మావ్‌ : ఆది వాది మనసుకే తెలియాలి, నేను ఆర్డం చేసుకున్నది
ఆధి.

10

థానమ్‌దగ్గదున్న వేళ్ళర్లో నేనుతస్ప మిగిలినవారంకా అందక త్తెటీ
ఆయినా ఖుర్షీదును మించినవారు మాకం లేరు ఆమె ఆప్పర సనప్‌డి
దాయ (బహ్మ స్వయంగా తీర్చిదిస్టినట్టున్న ముక్కూ ముఖమూ విశాల
న్నేశాలు కాలు సేకులు వెలుగు మూనలోంచి తీఎనల్లుంటాయి
గుండ్రని ముంజేతులు చక్కొ_ని భుజాలు ఆకనంనుంచి దిగివచ్చిన
ఆప్పరలా ఉంటుండి పీ దిట్ట కట్టినా అద్రినసట్లుంటుంది ఆ ఆందం
ఆ ఆకర్షణ ఆ మాగ్గత్వం ఒక్కు_చూవుతో ఆజన్మాంతం దానులై పోవాట
సిందే నభలో కార్బుంతే కొన్వత్తి వెలిగనృబ్లుంటుంది కండణమండి
వేళ్ళలున్నా దృష్ట అమెమీదనే పడుకుంది కాని ఆందానికి తగన గక
చేదు ఆద్భ్బషైన్ని నిందించడం ఎందుకు 7 స్వయంగా జీవితం నాశనం
చేముకుంది వాస్తవానికి ఆమె వేశ్యకాదగింది కాదు “ బేస్వాగ జమీం
దారు కూతురు ముఖం చూర్చేోనే తెరిఎపోతుంది జమీందారు కూతురని
ఉత్సమురాలు ఆందానికి ఆటపట్టు కనను ఎవడూ (పేయించడనుకుం
టుంది ఆడి ఆమె ఎచ్చి ఎచ్చికాకకంకే ఆమెను చూచి (పేమించవి
వాచేన్వడు? డాసానుదానుడు కావనా డెవ్వడు ? ముందు ప్యారేసాషహాబ్‌తో
వలపు కలిగింది వేల రూపాయాలు వెచ్చించాడు అవిథఎంకే పాజా
లిచ్చేవాడు ఖఇుక్షీద్‌ కూడా బాగానే వదిలించింది తనను ,(పేమిన్తున్నా
శని తెచిపంతరనాత తానూ (_పేమించింది ఒక్కరోజూ దావడం ఆబన్యం
అయితే తిండి మానేపేడి ఏగుుమ్తూ కూర్చునేది మేనుంకా చెప్పాం
“ ఇఖంక్షీక్‌ 1 ఏమిటి పచ్చి? మగవానికి విశ్వాసం ఉండదు నువ్వు ఆళట్ని
(సేమించావు ఆంతే సెండ్లీగంక్షీ కాలేదుగా ఇలాగే చేశావో చెడి
పోకావు తరవాత విదాకించి (వయోజనంబేదు” ఆవ ప్యాలేపాసాబ్‌కూ
కెలిషవోయింది ఖుర్షీడ్‌ (కే మిస్తాలదవి వడిపంచపాగాడు వస్తే రాతం
వనజ ఉండిఫోదేచాడు రాకుంటే రావడమే మానే చేవారు ఖుర్తీద్‌
వచ్చేది మోత్తునేత తండి తివేదికాదు విచిత్రంగా ఉంచేది ఆమె

శానద్‌ బుర్చీదాను అనవ్యాంచుకంంది. రావడం మా వేసింది తెండ్‌
ఆసేపింది వవిచాళ్ళకు జీతాలు వివిెపేవ్‌ండి

ఉ(మాబ్‌ జార్‌ అదా 87

అ అందంతోపాబటు గుండెలో వలపు ఎవడు నింపాడో కార్టేంకాలేడు
ఎవరికో ఒకనికి పెళ్ళామయితే బావుండేది వాడు రోజూ ఆవిడ కాళ్ళు
కడిగి నెత్తిన పోసుకునేవాడు ఖుక్షీద్‌ కాలి కౌనగోటికి చాలదు బిస్మిల్లా
హైగా ఆ కక్కు ఆవిక్కు_ ఆ గర్వం అల్లాశే తెలియాలి మౌర్వీగారి
విషయం విశ్చారుగా ! మిగతా విటులతోకూడా ఆమె వ్యవవోరం ఆంతే
అనరా సంగతి ఆవడకు తాను ధనవంతురాలనని గర్వం వ్వాస్తవావికీ డబ్బు
కాడా అపారంగా ఉండేడి ఎవరినీ లెక్క.చేసేది కాదు ఖున్షీద్‌మీద
అనేక ఆకబు పెట్టుకు ఇది థానమ్‌ ఆవిడలో వేశ్యత్వం ఉంటే వా స్తనం
గానే లతలు గడించాలిసింది ఆ అందానికి తగిన గొంతు లేదు.
నాట్యంలో వట్టి మొద. ముందు ముందు చాల కచేరీలు వచ్చాయి ఆట
పాటతో ఆప్టే ఎంజ్ఞానంలేదని తెనిసి ఎవరూ పిలువలేదు వచ్చేవాడల్లా
ఆవిడ అందానికి మురిసి వచ్చేవాడు వచ్చినవాడల్లా ఆవిడంళకే పడిచచ్చే
వాడు ఈ మహారాణి ముడుచుకళ్కా.ర్చునేది ఆమెను వలప్పదేవత
ఆవహించింది. ఎవరితోనూ ఉన్లాసంగా ఉందేదికాదు ఆనం తాబడం
మానేశారు ఎగిరింది క్క ప్యారేసాహబ్‌ మాత్రమే విచిత్రం
చూడండి ప్యారేసాహబ్‌ తండి రాజ్యాగహోనీకి గురియెగాడు ఇల్లా
జశ్చ ఆయింది చాగీరు బాక్టోబడింది పావం చితికిపోయాడు ఆచినా
బుద్దీద్‌ (_పేమమాాతెం తగ్గలేదు ఇంట్లో ఉంచుకొమ్మని వట్రునటైండి
తండ్రీ కోస్పడకాడవి ప్యారేసాహద్‌ అందుకు ఆంగికరించలేదు ఖుర్లీద్‌
ఆశరా ఆడియానలై సాయి

భుర్గీట్‌ మెత్రని మనిషి మోసగించి వందలు కాజే పేవారు జనం.
కీళ్లు, పాథుపులు ఆంటే ఆమెకు చాల భక్‌ ఒకఖాదు ఒక స్వాముల
వారు విచ్చేశారు. వారిదగ్గర ఒకటిని రెండు చేసే మహిమ ఉందేది
శార్టీద్‌ తన గాజులు, సోన్ములా తీసి ఇచ్చింది వకీదు మహాశయుడు
వచ్చికుండ తెబ్బంచాడు దానిలో సల్ల నసావ్వులా నింపించి ఆభరణాలస్నీ
ఆందులో పెట్టించాడు మూతవేస పట్టుబట్ట మూతికి కట్టి వెళ్ళిభోయాడు.
వెశ్ళేన్నుడు ఈరోజు విస్పవద్లనీ, తెల్లవారి నిప్పాలవీ చెప్పిటోయాడు-
ఉదయం మూత తీస్తే నల్ల మన్వులు మాశతమే మిగిలాయి

ఒక గోపాయి. నోట్లోంచి వల్లి నాగు వదగతీవి ఎల్లుండి ఇది విష్ను
కానువేస్తుండి అప్నాకు. ఇాన్షీడ్‌ దుద్దులు తసిఇచ్చేసింది ఆమెక కోసం
జచ్చేదేశాడు అబాంటి ఉత్తనువ్రీ సంషారుల్లోకూడా ఉండడం కష్టం
శాన ఒకరోజు పోవటం కచ్చెంది ఆ రోజూ ప్యారేపాహాబ్‌ పెండ్లీబట్లలు
ముకు క కున చెఎచేసంది కండు రోజులా ఫీడ్నిందె ఎంత

వతి శ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా

మంది చెప్పినా వినలేదు జ్వరం వచ్చింది రెండు నెలలు మంచం
పట్టింది ఎముకలగూడు అయిపోయింది వైద్యులు కయ ఆస్నారు
ఆల్లా దయవన్ల రెండు నెలల్లో బాగర్చైపోయింది స్యారేసాపాట్‌తో బంధం
తెగిపోయింది తరవాక చాలమండితో వరిచయం కతిగిండి కాని ఎవరి
తోనూ మనను కలువజేదు అన్నీ లాంఛనంగా జరిగేవి మననులు
కలువబేదు

11

శావణమానఎ సాయంకాలం _ర్షం కురిసి వెలిసింది చౌకులోని
మిద్దెలమీడా ఎత్తైన గోడలమీద అక్కడక్కడ ఎండ ఫొడనూపింది
నక్చిమదిశన సంధ్యారాగం పరుచుకుంది తెల్లబట్టలవారు చాకులో కళూడం
తున్నారు ఈరోజు _వ్రల్యేకంగా జనసందోహం ఏక్కువ ఉండడానికి
కారణాం ్ఞు[క్‌వారిం అయిస్‌బాగ్‌ జాశరక సాగిపోతున్నారు జనులు.
తార్షీద్‌ ఆమీర్‌డాన్‌ బిప్మిల్లా, నేనూ శాశరకు వెళ్ళడానిక్‌ అలంకరించు
కుంటున్నాచు అప్పుడే ఆడిన కాస్యఎరంగు ఓణీలు ఇచ్చిపోయాడు
రంగు లవాదుు ఎంపిక జరుగుచూంది తలలు దువ్వుకుంటున్నారు.
కొవ్నుణు దిద్దుతున్నారు విలువైన సొమ్ములు తీయబడు.తున్నాయి
గానమ్‌ ఎదురుగా బల్లమీద వాదిచుకు ఆనుకొని కూర్చునిఉంది బువా
పహొపేసీ వచ్చి 1పేహ్ట్వాన్‌ పెట్టి వెళ్ళిపోయింది థానమ్‌ ముండు మీర్‌గాదు
కూర్చొవిఢిన్నారు జాతరకు వెళకావింటున్నారు తనకు న్తుస్తీగా ఉందనే,
శాసు రానని అంటున్నారామె ఆమె రాకుండాలని మేమూ మసనుళ్లో
కోరుకుంటున్నాం థానస్‌ జేకుంటేనే జాతర నంబరం

ఆనాట్‌ ఖుర్లీద్‌ అందం చూడాలి ధాశ్యవురోంగు మల్కలు "దుపట్టా.
నీతికంగు సెతామా బిగుతైన చొక్కా. చేతులకు నవని బంగారు.
గాజాలా రాళ్ళ ముక్కుపుడక చెవులకు బంగారు దుద్దులు, మెడలో
ముత్యాల హారము అందం విరుచుకువడనజ్లాంది గదిలో పలువ్నబద్దంలో
వా ముఖం చూసుకుంటుంటే ఆ సొండర్యరాకి కపిపంచింది చాగ
ఆ అందం ఉంటేనా వా (వతవింబాన్ని నేనే _పేమిఉలేదాన్ని, అవిడ

వ్యధ ఫఏముంయే కనను వలచేవాతు భేగని పాళ్టవేసొదాబట్‌ వికిపోనడలత్తో

క మెదకల గోన్టుంగల పొంహ్క వ్యాక
౨ నుముగన వేనుకునే ఓణీలాంచేది.

ఉ్యమావ్‌ జావ్‌ ఆదా 89

ముఖం ఉడాపీనం ఆయింది ఆ కౌదాసీన్యంలోకకాడా అందం ఉంది
అందమైనవారు ఎలాఉన్నా సౌగసే! ఆ ఆస్సరనను చూస్తే మనసులో
గిలిగింతలు పెట్టినట్లు ఆవుతూంది నురొక ఉనమానం గోచరించడం
లేదు సుకవి కవిత విన్నప్పటి ఆసెందంలా ఉంది

బీప్మిల్లా వికారం అయింది కాదు. చామిసెచాయ వెడల్పు ముఖం
పొట్టిమక్ము_ విశాల నేశాలు, మవీషి కురచ ఆత్తికవు వవిచేసివె (కేఎ
దుపట్టా చేనుకుంది ఆకువచ్చచి వెజామా తొడిగి సెఖిశిభివర్యంతం విలు
వైన ఆభరణాలు ధరించింది పైగా జడపూలు పెళ్ళికూతురులా ఉంది
హాన్యం కొంచెవనం ఉండనేఉన్నాయి జాతరలో ఒకరిని వెక్కి
రెస్తుండి ఒకనిమీద చూపుతూబులు వఏనరుతుంది ఆతడు మళ్ళీ చూస్తే
ముఖం తీవ్పుకుంటుంది మరచాను మేము అలంకరించుకొని మేనాలలో
ఎకీ్మీ_ జాతర చేరాం

జాతదలో ఇసుకనేసప్రే రాలప జ౪ం బొమ్మలమ్మేవారు మిఠాయి
చుకాణాలు పండ్ల్షనాజ్భ పూలమాలలు ఆమ్మేవాళ్ళు 'శాంబూలీలు,
"సాఫినులు జాతదల్లో ఉండేవనవ్న్‌ ఉన్నాయి నా కవేమీ ఆ_నరంలెదు
మనుమల ముఖాలా చూడ్డం నాకు నరిదా ముఖ్యంగా సంతల్లోనూ జాతర
ల్లోనూ ఆనేక రకాల ముఖాలు కనిపిస్తాయి సంతోషులు అనంతోచులు
దరిద్రులు, ధనవంతులు బద్రీ హీనులు బుద్రిమంతులు, ఉత్తములు, ఆధ
ములు ఉదారుబా కృనణులు అంతా కనిపిస్తారు ఒకతను పదలు ఆంగ
రధా పౌడపై” సీలిమదడత చోపీ బూల్లమీదికి జారిన షెజోమాతో నడు
స్తున్నాడు ఒకతను చందనపురంగు తలగుడ్డ చుట్టుకొని బోగంవాళ్ళను
చూస్తూ తిరుగుతున్నాడు ఇంకొకతను వచ్చింది శాతర చూశడావితే
ఇందన వదాకు చిత్త గిస్తున్నాడు పెళ్ళాంతో పోట్లాడుకాన పిచ్చి అప్పటి
వక్నంకు ఇప్పుడు జవాణులా తోగినట్లుగా గొతాగుకుంటూ పోతున్నాడు
సరొకతను ఓక చన్నిపిల్లి (వేణువేట్టుకొది సెడుస్తున్నాడు మాటకు
అమ్మ ఆనే చడం వాడుకున్నారు ఆమ్మ అన్నం పండుతుండవిచ్చు
బామ్మ వినుక్కుంటుండవచ్చా ఆమ్మ వడుకువిఉండవఐచ్చు ఇవృుడు
మేలుకుందేమో ? ఎక్కు కోరికలు కోరకు అన్ను వైద్యునిదగ్గరికి
చెణకోండి ఒకతను ఎరుండుమ్మల ఎనిమిటేళ్ళ ఆమ్మాయిని భుజంమీద
ఎక్కు చకా న్నాయు- ఇఆమ్మ్యాయి ముక్కుకు చిన్న నత్తు ఉంది ఎత్పో
కొన్చు. మనని ఓణి చేతికి వెండి మురుగులున్నాయి. ఆ నసిధానీ రెండు

wy »OESTERREN
* గంజాం, సారాయి మాన్నగు మక్తువదార్ధాలు అమ్మేచారం

30 ఉ(మాబ్‌ బాన్‌ అదా

చేతులు గట్టిగా వట్టుకున్నాడు ముదుగులు లాక్కుంటారేమోనని పట్టు
కున్నట్లున్నాడు పావం | అమ్మాయి చేతులు నొవ్వులు ఏదుప్పముథఖం
పెట్టింది ఆలాంటవ్నుడు మురుగులా పెట్టి ఉసుకొానిరానిడం ఎందుకు
ఇెస్పండి *

ఇదిగొ ఇంకో మహాశయుడు మిఆఅజ్బృందం సహితంగా కోరిం__
తిట్లు ఆమ్మా: ఆ తిసెమ్మా కేలుతాంచె పెసా తీసి తాంబూచి దుకాణం
లోకి విపిరాడు ధనికుడని ఉలిసింది పెన రెండ పెసలు ఒక లెరాం!
వెంటనే హుక్కా సాఫీవి పిలిచాడు “ఏయ్‌! సాథి! ఇలారా హాక్టా
వెలుగులుందా ౩ ఈలోగా ఇంకొక మృతుడు ఇక్చాతు సలాయి కర
కాలము చేమం అడగడం జరిగాయి అరే! రాంబూలమైనా తిని
పెంచరా వెధవ కాంటూలి పాన్‌ అందించగా" లాక్కున్నాడు జుడిఢ్రు
డబ్బు ఇవ్వందే. చీరాకువది రోంటినుంచి డబ్పుతీపి మూకూ్కూడా రెండు
పాన్లు ఇవ్వు యాలక్కాయ వెయ్యి నున్నం ఎక్కువ బయ్యొద్డు' ఆని
ఆకే భాయి చిలమ్‌ అయినా (తాగించు” ఆడిగాడు కొట్టుమీదినుంచి
చిలమ్‌ తీసేవరకు సాఫీ గుక్తెతచేసి చూసింది వెంటనే జేబులోంచి
శబ్బుశీసి ఆందించాల్సివచ్చిండి

గోహర్‌మిర్దా మోతీ నరన్సు ఒడ్డున తివాచీ పరిపించాడు ఆక్కడే
చెల్లినో అటూ ఇటూ తిరిగాం సాయంతంనుంచి రెండు గడియల
ర్యాథిదాకా జాతరలో తిరిగాం ఇంటికి వెళ్ళడానికి మేనాలలో ఎక్కాం
చూస్తే శుక్షీద్‌ మేనా కాళీగా కనిపించింది ఎంత వెదికినా కనిపించలేదు
చివరకు నిరాశచెంది ఇంటికి వచ్చాం వినగానే భానమ్‌ నెత్తీ నోరూ
వాడుకుంది ఇన్లంకా విచారంలో మునిగిటోందింది నేను రాత్రంతా
ఏడిచాను స్యారేసాహాబ్‌ ఇంటికి మనిషి వెళ్లాడు పాపం పరిగెత్తుకొది
వద్నాథు, తనకు పేమ్యూతం తెలియదనీ, శాను చాతరకుమైకం వెళ్ళతే
దవీ, బేగమ్‌ ళరీరం బాగాలేదపీ వెలబాట్లు విని అనుమానం కాస్తా తీరింది
కారణం ఏీమం షే పెళ్లి తరవాత భార్యవు నిడిదెితంగరంలేదు చౌక
వైపు రావడంకూడా మానేకాడు దాత ఆయితే ఇంటిమంచి వెశ్లేవాలే
కాడు ఖార్టీడ్‌ కవిఎంచలేదోనే వార్త వివి వూర్వంపేను గుర్తుకువచ్చి
నట్లుంది వచ్చేశారు

టుర్షీడ్‌' తప్పి బోయినతకవాత నెల వదిహేచు రోజుంకు ఓక మావో
కయుడు వా గదిలో అడుగుపెట్టాడు నక్షతి నట్టణఆస్న సొగమగాపలా
ఉంది, చామువచాయ ఒక కాలవ నరం మరొకటి తలకూ కట్టా

జ మూవ్‌ జాన్‌ ఆడా a1

కున్నాడు వచ్చి దత్నకంబశిమీద కూర్చున్నాడు ఆతవిలో కాస్త
అల్బత్వం కపపించిండి వేశ్యల ఇండ్లకు ఎక్కువగా వెళ్ళినవానిలా
బేడు గదిలో నేను ఒక్క-ర్తెనే ఉన్నాను బువాహుసేవీని పిలిచావా
ఆవిడ వచ్చింది ఆవిడను చూచి ఆతడు లేచినుంచున్నాడు సిగ్గు
పడుతూ బువాహుసేసీ చేయిపట్టుకొని వేరుగా వెళ్ళి ఏడో మాట్లాడాడు
ఆ మాటల్లో కొన్ని వివిసించాయి కొన్ని వినిపించలేదు తరనాత బువా
హుసేసీ భాణమ్‌దగ్గరికి వళ్ళింది మళ్ళీ మాటలు జరిగాయి చిషరకు
శేలిందేమంటే నెల డబ్బు ముందుగా ఇవ్వాలి ఆతను నడుముకు కట్టే
ఉన్న రూపాయీల సంచీ తీశాడు బువాహంసేనీ కొంగు వాచింది గల
గలమనీ రూపాయిలు కొంగులో మోశాడు

బువావం పేస్‌ ఎన్న ఉన్నాయి?

ఆతను తెలియదు. లెక్కించండి

జువాహొసేసీ నాకేం కెలుస్తుంది బక్కా?

ఆతను డెద్రై(ఆయిదు ఉండవచ్చు-౬కటి రెందు ఎక్కువా తక్క్టూవా
బువాహాషేసీ అయ్యా: డెణై్సఆయిదంే ఎన్ని?

ఆతను మూడు ఇరడైలు హైం వదిహేను.-పాతిక తక్కువ నూరు
బునాహంసేసే పాతిక తక్కువ నూరు ఆంటే ఇడి ఎన్ని రోజులకు!

అతను పదిహేను రోజాలకు మిగతా సదిహేను రోజులది రేపిస్తాను
పెదుత్తం నూబయాబై, విళ్ళటు మీకు చేవ ఆందుతాయి

“వళ్ళు "” ఆనే మాట నాకు బోగనిఫించలేడు దాంతో ఆతను
నలాంటివాడో తెలిపిబోయింది కాని చేళ్యాషృ_తి సరాఢీఎవు (బతుకు
ఏం చేయగలను ?

బువాహపేనీ డబ్బు తీసుకొని థాసిమ్‌దగ్గరికి వళ్ళింది ఎలా ఆంగీ
శరించిందో తెలియదు కానన్‌ షెర్తసిద్ద ఆమీర్లదగ్లడణాడా డద్బావిన
యంలో ఒక్క. విమానం ఆఅద్యం కానిచ్చేకికాదు. ఒకరోజంతా వేచీఉండ
బానిక్‌ అంగీక రెంచిశాది,

తరబాక నారు వా గదిళో సిళాబానునై పోయారు. ఎన్నడో తాము

92 ఉ[యాట్‌ జాబ్‌ అదా

రాత్ర తరవాత తలుపు కట్టినట్లు వివిపించింది ఆతను వెంటనే లేచి
కూర్చున్నాడు వెళ్తాను ** మళ్ళీ కేసు రాత్రికి అని అయిదు ౧వ
రులు మూడు ఉంగరాలు ఇచ్చివెళ్ళాడు వాటిల్లో ఒకటి రత్నపుది
"రెండవది వైడూర్యపుది “ఇది నీకోసం బానమ్‌కు ఇవ్వవద్దు * అవి
ఇప్పి ఇచ్చాడు వేళ్ళకు పెట్టుకొవిచూచాను చాల ఆందంగా ఉన్నాయి
సాా కరచి నవర్పులను ఉంగరాలను 'చోర్‌భానాలో వేపి మూసేకాను

రండవరోజా రాత్రికి చచ్చాడు నేను విద్యాభ్యాసంలో ఉన్నాను
వచ్చి పక్కాన కూర్చున్నాడు వాద్యపునాళ్ళకు అయిదు దూపాయీలిచ్చాడు
ఉపాడ్‌ జీ సారంగివారూ పొగడ్త సాగించారు అతని పడుమునకు ఉన్న
ఇనప కాట్టియ్యాలనీ ఉస్తాద్‌ జీ చయత్నం వోరు తెరిచి ఆడీగాడు
కాని రాశీ అతను ఇవ్వలేదు

అతను ఉస్తాద్‌ జీవ; డబ్బు గిబ్బూ ఏది కావాలన్నా ఉండి కొని
ఆ కాలువ ఇప్వెలేను అది ఒక మ్మికుని గుర్తు

ఉస్తాద్‌ జీ ముఖం మాద్బుకున్చ్నారు

తరవాతి చదుప్తు ముగిసింది బువాహుసపేనీకి మిగతా డెచ్హైజుయిదు
రూఫాయీలిచ్చి తవ ఉరపున ఆవిడకు ఆయిదు రూపాయీలా ఇచ్చాడు
ఆవిడ వెళ్ళిపోయింది. గదితో మేమిద్దరమే ఉన్నాం

జతను రెండు నెలల్మకితం ఆయిష్‌జాగ్‌ జాలంభో

నేను ఆయి రెండునెలల త-వాతనో ౯

ఆశను లక్నోలో లేను బయట వెళ్ళాను మళ్ళీ వెళ్లాలి
చేదు టోగపుటక్కుుల సాగించాను

నేను ఆయితే ఎన్ను ఐదిలి వెళ్ళి పోతాం్నమాట

ఆతను వామి త్వరలోనే ఐచ్చేన్తాను

నేను మీ ఇట్లెక్కయ :

ఆలను ఇల్లు ఫపరుఖాభాదులో. లక్నోలో చాల వవితంటుంవీ ఇక్కడే
ఉంటాను అప్పుడవ్వుడు అయబ వెళ్ళ్‌షస్తుంటాము

ఎ మాలో దాటాగా చనువుల అనే భల. = = :

తశమాబవ్‌ జాన్‌ అదా

93
నెను ఊ రాయివి నెవిరి గుర్తు?
ఆజను ఎహారీది కాదు
చేను వాహొ

ఆర్థమెంది ఆది మి (ప్రీయురాలి గుర్తు
అతను వాది నీతోడు నాకెవరూ లేరు అన్నీ నువ్వే
నను అయితే ఇచ్చేయండి

అవను... ఇ్వులేను

నేను భరించలేకపోయాను ఇంతలో మరకతాలు గల పెద్దపెద్ద
చుత్వ్యాలహారము స్మజ్రాలుతాపిస మురుగుల జత చెండు బంగారపు
ఉఎగరొలు నాముందు ఉంచాడు వాటన్నింటిని తీసుకొని పె్టెలో పెట్టి
మూపేశాను వేలం రూపాయీలు ఇలా ఇచ్చేన్తున్నాడు కాని ఆ కొలావ
ఎందుకు ఇవ్వడు? మహాలయితే అది అయిదునందల ఇరీదుచేస్తుంది
వట్రువటి సాధించా లినెంతగా కవిపించలేదు

ఆతని పేరు ఫెజలీ జాము శానున్నిర రాతికి ఒక్టైక్కువ్వుడు
అర్ధర్యాతికి వచ్చేవాడు. శాముద్యాతి ఉండగా లేచివెళ్ళిపోయేవాతు తర
చుగా తలుపుతెట్టిసె కబ్దింగాని ఈబగాని వినిపించేది ఆది ఏనిపించగానే
వైజలీ వెళ్ళిపోయేవారు నెలా సదిహేను రోజులా గడిచాయి నా పెపై
ఆభరణాలతో నిండిపోయింది. నవర్పులు రూపాయీలు భెక్కూలేవు

ఖానమ్‌, యనా హూ సేనీలకు తెలియని పది వన్నెండువేల సొమ్ము నాదగ్గర
కూడింది.

మైజలీ విషయంలో నాకు ఇష్టంగానీ లలాష్టంగానీ లేదు అయిష్టత
కలగాల్సిన అవమనరచ ఏమీ ? అతడేవమంత అనాకారి కొడు. దెండవది
డబ్బు విద్యతం అయింది వారు వచ్చేవకకూ తలాబృవై పే నా చూస్పం
"తేది ఇస్పాడు గోపార్‌ మీర్జా సగటివూట మాడం వస్తున్నాడు రాతి
ఇచ్చేవాశ్ళకుకూడా నేను ఒకరికి కట్టులడిపోయానవి ఎర్ధం అయింది

కాబట్టి త్వరగానే వెళ్ళిపోయేవారు. తిస్టనేసుకున కూర్పునేవారిని ఏదో
ఒక చెనంకో సంపెంచేదాన్ని

ఖుర్షీడ్‌ కోసం గాలించడం ఇరిగింది కాని జాడ తెతియలేధా
ఈలోగా “bs తోమీడ (పేమ కలిగింది అతడు దాన్ని ఆనేకవిడాబ

94 ఉ(మాబ్‌ జార్‌ అదా

న్యక్షంచేకాడు తొలుల గోహర్‌మిర్రామ _బచిఉండకపోయిన సైయితే
పైజలీవి _పేమించేదాన్నే ఎతవికే హృదయం అఆద్చించేదాన్ని
ఆయినా ఆతనిని వంజింపచేయడంలో కొరత రాసీయశేదు _పేమి
స్తున్నానని సైజలీనీ మోసగించాను పాపం నమ్మాడు వలలో చిక్టాతు
ఆతడు రహాన్యంగా నాకు ఇచ్చింది ఇతరులకు తెలియదు శానమ్‌ బువా
హుసేసీల ఎదేశం ప్రకారం కొన్ని కోరవలసివచ్చేది ఆది తీర్చడం
కాడా త విధిగా భాఏంచేవాడు అతనికి డబ్బంకే లెక్కలేదు
రాకుమాదుబలోగాని అమిరక్తలో ఆలాంటి మనిషి కనిపించలేదు

రుస్వా ఎక్కె--ల సొమ్యుతు వెనకా ముంచేమి ౩ ఆటాంటి గుండె
ఇంకొకనకి ఎలా ..బులది ?

ఉఊృమాన్‌ ఎకె పెమ్మేం2

రుస్వా కౌకుంటే తల్లి మెడలోంచి తెచ్చిప్తాడా ?

ఉఊ్య్‌ఘౌవ్‌ ఏమో? ఎుకేం తెలుసు?

12

ర్మాతిన వచ్చేవాళ్ళలో వన్నానుల్‌ చౌదరీ ఒకడు రెండు గంటలా
కూడ్చొవి వెళ్ళిపోయేవారు నలుగురిలో కూర్చోడమే వారికి నరదా
మర్యాధ సరిగా ఆరుగుతూతండిన వకుంలో _ చ్చేబోయేనారి విషయంలో
వట్టింపులేదు నెలకు రొక్కం రెండువంద లిచ్చేవారు. సెజలీతో వరి
చయం కొతిగినతరవాతక వారి దాకహోకలు తెగ్గాయి (వతిరోజా వచ్చే
వారల్లా రండు మూడు డోజాఐకు దాపాగారు ఒక్కొక్కసారి వదిపామ
తోజులనరకు పత్తాఉం డేవారు కారు నచ్చినా చిన్నబుచ్చుకొని కూర్చునే
వారు

వన్నామల్‌ + వీదాకా తాలేడా :
వేను". సీమి

ఉమాబ్‌ జాన్‌ అదా 95

సన్నామల్‌ : ఇంట్రో దొంగతొనం జరిగింది. ఎన్నోతరాల జర్టన
డ్పుకుపోయింది.
చేను: (ఉలికివడె ఏమీ ? చొంగతనమే £ ఎంత సౌమ్ము పోయింది?
వన్నామల్‌ : ఆంతా పోయింది. మిగిలిందేమి? రెండు లక్షల జవ హారీ
మాయమైంది.
మననులో నవ్వుకున్నాను. నవ్వెందుకంయు ఆతని తండి చన్నా

కోటీశ్వరుడని (వతీతి. రెండు లక్షలు పెద్దమొ త్తమేకాని ఆయన
యంలో కాదు. ఒకరకంగా ముఖం పెట్టి విచారం వ్యక్రపరచాను.

లల్ల
స్ట్‌

మల్‌ = ఇవ్వాళ రేపు పట్నంలో దొంగతనాలు ఎక్క్టాపవి ఆయి
నాయి. నవాబు “మలికె ఆలమ్‌" ఇంట్లో దొంగతనం జరిగింది.
గుసష్టే దర్చారుగా ఉందె. బయటినుంచి దొంగలు వచ్చారని ఒనికి 3.

వం మీర్జా ఆరీబేగ్‌ ఆశ్చర్యపడుతున్నాడు. పట్టణంలో దొంగ
అందరినీ పెలిచారు. ఆయినా చాద్‌ తెలియలేదు, డాకొంతా చెప్పులు
పట్టుకొని ఇడి మా జని కాదని చెప్పా రు.

క

y*

పన్నామరొ వచ్చిన తెండవ రోజు గదిలో కూర్చొనిఉన్నాను.
చొకులో గొడ= జరిగింది. నేనూ 1చిల్నను దగ్గరికి వచ్చి చూప గందర
గోళంగా ఉందె. జమసమ్ము రిం ఎక్కువగా ఉండి.

ఒకడు: చివరకు పట్టుపడ్దాడుగా :
చెండోణాదః : కొర్వాల్‌ ఆంకే ఇలా ఉండాలి.

మూదోవాడు: అన్నా: ఏమున్నా సొమ్ము కారికిందా?

వాలుగోవాడు : .చాల దొరికింది. ఆయినా దొవకాట్సింది బాలా ఉంది.
ఆయిదోవాడు : మియాంపిజూకూడా సట్టుజడ్డట్లున్నా డే ?

ఆరోవాడు: ఓవో 1 ఏమి విస్తున్నాడయ్యా 1

మయా జూను (వ్రాడుకట్టి తీసుకొవిరాపడం నా కళ్ళతో చూచాను.
వెంట సిపాయీ లున్నారు. జఆసపు తొక్కిడికి దుమ్ము లేడూంది. మియా?
1 వెదురులడ్డలతో చేసిన తెర.

96 ఉ(యూబ్‌ జాన్‌ అదా

హసెజా ముఖంమీద కండుడా వేసుకున్నాడు. ముఖం కనిపెంచలేదు. ఇది
మధ్యాహ్న వృతాంతం.

మామూలుగా నే జాముర్యాత్రికి ఫైజల్‌ వచ్చాడు. రావడం రావడము
బయట చెచ్తున్నామని. ఎల్లుండి వస్తావా సని రైెపుడ్తు. “చూడు ఉయావ్‌
జాన్‌ 1 నేను పేకిచ్చినదానివిగురించి ఎవరికీ వెల్లడించవద్దు. బువాహా సే
నీకిగాని. థానమికుగాని చూపవిద్దుం నీచే వాడుకో. ఎప్లుండి టొప్పక
వప్తా. నరేగాని కొద్దిరోజులు మావెంట వస్తావా? ఆడిగాడు.

మన్వావా

చేను: నేను పరాదినునని మీకు తెరిసిండేగా = థానమ్‌గారి అదీసంలోని
దాన్ని. ఆవిడను అడగండి. ఆవిడ ఇష్టపడితే నాకేమీ అభ్యంకదం
లేదు,

పైజతీ: మీకు వళ్వానం ఉండదనే మాట నిజం, నేను నీఐంటే ప్రాణా
లిస్తాను. నీషమో ఇలాంటి నీరస జవాబు చెబుతావా ఇ మంచిది.
బువాహు సేనీని పిలువుం

బువాహాంసేసీని పిలిచాను. ఆమె వచ్చింది.
సెజలీ: ఈవిడ కొధిరోజులు మావెంట రావడానికి వీలుంటుందా ౩
హంసేసీ: ఎక్కడికి?

చెజలీ: ఫరుఖాబజాదు. చేసు మామూలు నునిషి నేమీ కాదు. అక్కడ
నా జాగీరు ఉంది.

వస్తుకానికి రెండు నెలలు అక్కడ ఉంటాను. కౌసిమ్‌గారు అంగీ
కరిస్తే రెండు నెలల డబ్బు ముందుగానే ఇస్తాను. కొంత ఎక్కువుగా
ఇవ్వవున్నా ఇస్తాను.

హాపేసీ్‌: ఖానమ్‌ ఒప్పుకుంటుందని నాకు సమ్మ కొంలేదు.
హెజలీ: అయినా ఆడుగు.
బువా హంసేసీ థానమనగ్గరికి వెళ్ళింది.

నాపరకు బువాహంచనేనీని ఖాసమ్‌ఐద్దకు సంపడంవలవ (వయోజసం
లేదని తెలుసు. ఆవిడ అంగీకరించదు. ఈమ్యిక్త్‌ ఇక్కడే ఇంతగా
అదరిస్తున్నాడు. వాళ్ళ ఉరికి వెళ్లే ఎంత ఆదరించాలి: నేవిలా ఆను

ఈఉ(మౌొబ్‌ దావ్‌ ఊదా g7

కుంటూఉండగానే బువాసాసేసి వచ్చి బయబవెళ్ళగం ఏమాత్రం పాధ్య
పడదని చెప్పింది

దెజరీ రెండింతలు డద్బిస్తాను

వాపేసే నాలుగింతలు ఇచ్చినా సాధ్యపగడు అని ెప్పింది
వెజలీ: సోనీ ఏం శేస్తాం

బువాహుం"సేనీ వెళ్ళిపోయింది _పైజవీ కళ్ళల్లోంచి టం టవ కస్నీరు
చాలింది. ఆతని స్థితిచూచి జాలి ౩లిగింది (_పేమీకుల కపిళ్నాసాన్న
గురించి కథన్లో గాథల్లో చదివినవ్వుడు నాకు విచావం కలిగేది ఇతని
వెంట వెళ్ళభంకే నేనూ విశ్వానంలేనిదానఎసి కృతఘ్నురాలసనీ ఆన
డంలో నందేహాంలేడు ఆవనివెంట వెళ్ళిపోవాల్సిందే చని నిశ్చయించు
కున్నాను
చేను నేనూ వస్తాను
పెజతీ సానా?
నేను. ఎననేమన్నా వచ్చేదే!

సెజల్‌ ఎలా?

తార

చేను రహన్యంగా

నెర ఆయికే విన్ను తీసుకెళ్ళడావిక్‌ ఎల్లుండి కాముర్యాతి ఉండగా
ఇస్తాను మోనగించపవడ్డు సుమా

చేను నా బ్బంతో వప్తాఎనన్నాము మాట ఇచ్చాను చూడండీ నా
మాటకికారా

చైజరీ మంచిది చూకాం

ఆర్నాథి సెబనీ జాముస్నెరో రాతి ఉండగా వెళ్ళిపోయాడు. ఆడకు
వెళ్లిపోయివకరవాత ఆలోచించాను చాట ఇచ్చామగాని. వెళ్ళడమా
మానడనూ అని. సైజలీ పేమ, నా వాస్తానం జ్ఞాపకం ఏద్నాయి. వేళ్లా
ఎమకున్నానము ఇంళత్లో ఎవరో అన్హపడంతు న్నల్లనిషిందచింది సమో
సీను ఖనతోండో 1 ఎలా తెరువు 1

98 ఉ(యాబ్‌' జాన్‌ అదా

ఆలోళవలకో నే తెల్లవారింది ఏ విశ్చాయావికి రాలేదు వగలబకా
ఇజే ఆలోచవలు నుసమతో మనలాయి. అదృష్టవశాత్తు ఆ ర్యాత్‌ ఎవరూ
రాలేడు గదితో ఒంటరికపం ఆలోచనలు చివరకు కన్ను మలి%ండి
పొఫైక్కేాదాకా విదతలోనే ఉన్నాను గోహర్‌మిర్దా వచ్చి లేపాడు
నా కది బాగనిపించలేదు శగలంతా ఏడో చిరాకు ఏమాటటుదనో బువా
బాసేసీకో తగాదా జరిగింది ఆం క్ఞావకం వచ్చింది కచేకీకి ఎక్కు.
క్షుంచో ఎలుఐ వచ్చింది “వెళ్తావా? అని బుదాహుసేఏ అదిగింది
ఆప్పుడు నాకు తలకౌప్పిగా ఉండింది వెళ్ళం కచ్చితంగా చఇెప్పెశాను-
బాగుంది ఆవహ్య్వోాసిం ఐచ్చిసబ్బడు నిరాకరిస్తే ఎలా? ఈ వృత్తిలో
ఉండి ఇంకేం చేసావు: అన్నది బువాహుసేనీ * వెళ్లను. వెళ్లను
ఇళ్లను వాళ్ళు (“శ్యేకంగా నీ పాట కోరి ఇవ్బారు ఖాసమ్‌ మాట
ఇచ్చింది. కల్చుకకూంా తీసుకుంది తరహెఆ ఎ ఇవేం అప్పుడది
నేను వెళ్ళను. డబ్బు వాపసు చెయండి అన్నాను

బువాహుసేని నీచే తెలియనిదానవా? థాంమగాదు గబ్బుతీసుకున్న
తరవాత వాపసు ఇడం ఆంటూ ఉంటుందా?

నేను ఎవరు ఎలా చస్తేనేం! వానమగారు డల్బివ్వకోంయే నేను
ఇస్తాను

హూసనీ ఒహో 1 దబ్బుగలడావివి అయిపోయాను. తే ఇచ్చేస్తాను
నేను ఎంత ?
హుసేన్‌ =ంవ
నేను పంది తీగుకుంటాదా ? సాణం తీ ఎకుంటావా ?

ఎండుకోగావి ఆ రోజు బువాహంనేనీకూడా మొండి కెత్తింది
హాువేనీ ఆంతే ఉన్నెదానివి అయితే ఇచ్చే
నేను సాయంతాలం ఇస్తాను

వాంసనేనీ క్కడ చారు వచ్చి కూర్చొనితన్నారు సశౌయంకాటం_రకూ
ఎందు కొగుతారు ?

ఈవిడదగ్గరి డబ్బెక్క్‌_డిది ? ఈ నెజంతో బలవంతం చేర్వే ఓద్చు
కుంటుంది బనుకంన్నదె. నా మెస్టెలో ఆప్పటికి ఎంత లేదన్నా వేంయి ఫది

ఉ(యావ్‌ జాన్‌ అదా 99

హేను ఐందలకు సవరోను అన్నాయి ణవహారీ విషయం చెప్పాల్సిన
ఆవనరంచేడు. కాని ఎవావాఎసేఏ ఎందు పై తెంఐడం నేం వాదు
నేను అయితే వెళ్ళి గంట కరకాల వచ్చి తీఎకెళ్ళు

వసే గంటలో (గా వాకులు వచ్చి ఇస్తారా =

నేను అవును ఇస్తారు నాపాణం రీయకు నా £విం0౦ డాపుండ
లేదు

హుేసే ఏమి? ఏమైంది?
నేను ఏడైందడా ? జ్వరం వచ్చిాజ్రుండి అఅ నొప్పి

బువాహంసేసీ నొనభామీర చేయివేఎ “వేడిగా ఎమీలేది కచేరి
ఎల్లాండి అల్లా దయచ అస్ఫటికి రాగైపోతాపు అబ్నిది

ఆ మాటకు నేను బదులుచెస్పకవుందే బువా హుసేసీ ఇళ్ళిపోయిండి
ఆమె వ్యవహారం నా కేమీ బాగనఎంచలేడు కోపంకూడా ఒచ్చింది. వీళ్లకు
నున రోగాలనుగురించీ కౌవ్సులనుగురించి ఆలోచని లేనిపుడు వీళ్లతో
ఈండడద వెందుకు ? ఆనుకున్నాను

రుస్వా ఆంతోకుసిందు ఆలాంటి ఆలోచన ఎక్కడైనా _చ్చిండా?
ఉ్యమావ్‌ ఎప్పుడూ రాలేదు ఏం? ఎందుకిలా ఆదిగారు?

ఠరుస్వా ప్రైజలీ ఆధారంగా నిలివాడు వాబట్టి ఈ ఆలోచన ఒచ్చి
ఉంజాంది

ఉ(మావ్‌ ఆందులో రవాన్యం ఏముంది ?
రుస్యా రపాన్వం లేదు నూత్ముం ఉంది
ఉయావ్‌ : ఏమీటా మాక్కుం? త్వరగా చెవ్పండి

శుప్వ్యా వైజలీకి మాట ఇవ్వకముందే వెళ్ళిపోవాలనే నంకల్పం మీ
కబంధి ఎలూ వెళ్టిపోవాతి ఆవి నెపంకోనం మను వెతుకుతూంది

ఉమానో , ఆధికౌడు వెళ్లాలా? వద్దా? అని సతమతం ఆవుతున్నాను
,శోనాలిమిడ్దా నమయంకాని సమయంలో ఒచ్చి కొంశెతనం

100 ఉ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా

చేయడం బువా హూం పిసి లలనదితర నా నంకత్వాన్ని గట్రివరిచా యా
ఆయినా అప్పటికీ పూర్తిగా సిళ్చయించుకోలేదు రాతికి ఎలీవి
ఆతని స్రితిన్‌ తూచి సైరవకచుకున్నాను

చుసా తాచు ముండే మీరు ఒక నిశ్న్వాయా నికి వచ్చేశారు అందుకే
గోవార్‌మిర్దా కొంచెతబమూ బుూవూహాసేనీ బఐలవండమూ కు
బాగవిఎ౨చలేదు కాకుంటే ఆది మామూలే అయిఊందాలి బుక
సాధారణంగా ఇలాంటివి ఆగుగుతుంటాయ

ఉ(మాచ్‌ నదే ఒవ్పుకున్నాన. అయినా సన్ను అరేదారెజ్యురు ?
నిజం చెపుతున్నాను వెన్షేపుతు ఎవరో ఉమాన్‌ | వెళ్ళకు
నామాట విను జని చెవిలో చెప్పినట్లు ఆవిఎంచింది. రెండు
మూడు మెట్లు దిగిఎతరవాత ఎవరో లాక్కొానపోతుస్నట్లూ ఒకరు
వెళ్ళవడని చెప్పేవట్లూ ఆనిపించింది కావి ఏనకేదు వళ్ళి
పోయాను

వషసా్యా ఆపిన బలవండు డెవదో? ఆతన మాట మీరు విఎభేకు శతు
ఆమభవించాగు

తృమావ్‌ , అర్థమైంది ఆది ఒక ళక్తీ దుష్కార్యోములు చేయబట్డని
మహెచ్చవించేదీ నక్కార్యములు వేయవలసిందని _పోతృమాంచేడి

కుప్వా కాదండీ జది మీరన్న క్షక్తికాదు ఖానమ్‌ ఇంత్లో ఉండడం
వ్‌ముంళక నుంచి వది? చెడు మంచిది కానని తాగు దావిందిసట్లు
మీ మాటభనుదట్టి జెలుస్తూండది బహుశః సచిస్టిచుట వ త్తిద్‌వర్తి
మధు ఆలా చేపీసంటారూ కాచి వానమ్‌ ఇంటో ఉబ్నుదానికంసే
ఒక మనిషిని కట్టుకొవిఉండడం చేయిలెట్లు మేలు వోసవం
పీమం పే పేజలి ఉచారోచ్వభాంమ్ము ఇతని టపేమభావిఃం మిమ్ములను
ఆతఏసెంట వెళ్ళషమిలషిలదని (_పోత్సమాందొయి ముఖాలు చూచి
మమమలమ కవిమెట్టదండో మీకున్న జవక్త విన్ను అలా చేన్‌
ఉంటుంది ముఖపామ్యూడికంలో (వక్షావంచులు అయిపోయారు

ఆయిమ్‌లాన్‌ జాతరలో మనుదుల ముఠాలు సరిశీతిలిదన మృతం
గరగ విన్నాను ఫైబర్‌ చర్యలా మీవిషయంలో (సకటికం కాలేజ
అయినా ఆరని ముఖే, మాట. నడవడీకో అళవివెంట వెళ్తే కవల

ఉయూాబ్‌ జాన్‌ అదా 101

ఏదో _పమావం వాటిల్లుతుందని (హిం చేశంటారు. కాని ఆతని తీపి
మాటలు, ధసెబు ఆశ మీ కళ్ళముందు ఉక తెన దించాయి. మేరు మానసిక
శాట్రం చదుపలేదు. ఆ శాస్త్రం చదిదఉండే ఆతని ఇలలో పడెఉందేవారు
కారు.

ఉగాది : ఏడౌెస పృ స్తకం సూచించండి. చదువుతాను.

ణాసమ్‌ ఇల్లు చౌకులో సురక్షిత పదేశంలో ఉండి. వశళ్చిమాన
బజారు. ఉత్తర, దకీణదిశత్లో ఎత్తైస్‌ వేశ్యల ఇండ్లూ ఉన్నాయి. ఓక
వక్క బీదాజాన్‌ ఇల్లు, రెండోపక్క_ హుసేసీ దాసిఇల్లూ ఉండేవి. వెనుక
మీర్‌హుసేన్‌ అఆలీగారి దివాణం. ఎటునుంచీ దెంగ చూరే ఆవకాశం
లేదు. ముగ్గురు మనుషులు రా(తిజ్ళ కావలా కాసేవారు. మైజలీ రాక
బోకలు మొదలైన గనాటినుండి ఒకడు పెప్తదర్వాజావద్ర (ప్రత్యేకంగా
కాఖుండేవాడు. ' ఎంచేతంచే డైజలీ చాల రాతికి వచ్చేవాడు. రాతి
ఉండగానే వెళ్లి పోయేవాడు. తలుపు తీయడానికీ, బుళ్ళీ మూసి డాళం
చేయడానికీ ట్రత్మేకంగా ఒకక్‌ నియమించడం జరెగెంది.

దాగ్హావుం కా కం “పెజరీ ర్యాతికి. పచ్చాడు. కొంత సేపు ఎలా
వెళ్ళాలా అని ఆవోచ సాగింది. ఇంతలో వావలివాడు ఆవు లిందాదు.
వాడు మెలకునతో ఉన్నాడని (గహించి పైజరీ చాజ్చి చోపలికి పిలిచాడు.
“ ఇదిగో రూపాయి, బహుమాసం ఎప్పుడూ ఇన్వలేదు సీకు. తలుపు దగ్గ
'డేసి ఉందు. చేయు మేలుకునే ఉన్నాం. భయం లేదు" అన్నాడు.

కాఒలి* వువ్కా- ” సలాము చేసి వెళ్ళిచటోయాడు. “పద పోదాం"

అన్నాడు జరీ. సొమ్ముల సెస్ప మొదలే తెప్పించేకాసు. రెండు జతల
బట్టలు మూట కట్రించాసు. అది చంకన పెటుకొని అక్పురి చదర్వాజచై:2న
నడిచాను, డావిసల సంతదగ్గథ ఎద్దులబండ్‌ సిర్రంగా ఉంది. ఇద్దరమూ
ఆందుతో కూర్చున్నాం * హిండోలాకేనాకా దాట్‌ కొంజాదూరం వెళ్ళ
గానే పెజనీ గురాన్ని తీసుకొని మైసుడాడు కలిశాడు. అతడూ మా ఐండి
వెంట పడ్చాడు. ఊఉదయావికి మోహన్‌లాల్‌ గంజ్‌ చేరాం. అక్కడ
నృతంలో మధ్యాస్నాంఒరతు మకాం. పూటకూక్ల అప్వుతో పంద్‌ంచుకు
తిన్నాం.

ఉప్పులేనిదె మెసప్పవ్చు చప్పన

సుంత సైతం లేదు నేతివానన

102 ఉయమావ్‌ జార్‌ ఆదా

మూాూచేోరేోజా రాయుఎరేలి రాం. ద టయాణా ౧కి తగెం
ఐట్టలం కొన్నాడు అక్పోణంంచి ఆది ౪ టలు సబ్బు మూట కట్టాను

లకోనుంద చ్వాం చెజ్జులఎండి చాయఎచే5 ఎండకి తిరిగిపోయింది
క మరోక ఐండి కాటబుగకు రీఎటుకొని రాలొగంకై వాగాం అడి

రాయబరెర్‌కి తొద్చుది ది కోబులటావంలే ఆంది కాయంత అప్ప
తుండగా ఆ వూరి నేరాం ఆ రాశి నంలో వరాం. అంసఎంమైం
సాద్యుగి తేవగానికి సెజరీ బజారుకు వెళ్ళాడు మేడు "డిసిసి గడికి
దగ్గర్లో ఉన్ని వుతొక గదితో క నాటూరి దోగంది దిగండి వరు
నెసీబన్‌ ఎల ట్రయి దాగున్నాయి. కావడానికి పాదే అయినా థా,
బాగుంది పూటదిరు వేగందాళ్ళలా ఉంది ఎ ఆమెతో దాలాస్తా
మాబ్లాడాసు

వపీబన్‌ ఎక్కడినుంచి వస్తున్నారు ౩

చేశా: _ఫెజాభాదునుంచి

వేపీఐన్‌ _ఫజాబాదులో నా దెల్లెలుండి బహుశః మీకు తెలీసిఉదడో
వచ్చు,

శీను (నేనూ వేశ్య ఎని గుర్తు పప్టేసింద్రి నాకేం తెలుసు?

నసీఐన్‌ .ఫజాబాదులో మమ్ములను ఎరుగనివాదు లేరు

వేను చాలా కాలంనుంచి వీరి ఇంట్రోనే ఉంటున్నాను వీరు లక్నోలో
ఉంటాడు నేనుకూడా ఎక్కువగా అక్కదే ఉంటున్నాను

నసీఐన్‌ పుట్టిల్లు మెజాదాదేనా?
(ఈవిడ చెప్పేది నిజం కావి జవాబు ఏం చెప్పాలి

నేమ జుపును పుట్టడం సైజాదాదులో నే చిన్నతంంనుంచి బయటనే
ఉంటున్నాను

వపీఐన్‌ అయికే పెజాబాదులో ఎవరిసీ ఎరుగపు 1
నేను ఎరుగను
వసీఐన్‌ ఇటు ఎందుకు వచ్చినట్లు ౯

ఇఊఉయావ్‌ జార్‌ అదా 103

నేను పేరివెంట

నపీబన్‌ చెక్ళడం ఎక్కడికి 2

నేను ఉనాద్‌

ఎస్‌అన్‌ అక్నోోమిదినుంచి వచ్చారా ?
శేను అప్ప ఎ

నపీబన్‌ చక్కని తో ఐదిలి ఇయెందుకు వడ్చావు? సృపకొగంజ్‌
నుంచి ఉనాహ్‌ బెళ్ళాల్సింది

చేను వీరికి తాయ్‌టరేరీలో వని ఉండి

సెసీబన్‌ ఇటు తోవలేమీ దాగాలేవు గొంగల భయానికి ౯ కపోకలు
నిలిచిఫోయాయి. ఇలా అడవిలో వందలమందిని దోచుకున్నాడు
ఉనావ్‌కు ఆటునుంచే వెళ్లాలి ఉచ్నది ముగ్గురు అందులో ఒక

ఆడది. మెగలో సగలుకూడా ఉన్నాయి. ఆక్కడ పెళ్లివాళ్ళస
దోచేస్తారు

నేను నొసటి (వాళ ఏం చేస్తాం?
నసీబన్‌ గట్టి గుందెదానిచ
నేను మరేం చేయసు?
తరవాత ఆ మోట ఈ మాట మాట్లాడదాం అవి ఆంల ముఖ్యం
ఆయిసెవి కొవు సాకు జ్ఞావకయూ లేదు “ఆల నువ్వెక్కూడికి? ఆని
అడిగాను
నసీబన్‌ మేం యాచన (గదాయీ) కు బయదుదేరాం
నేను ఆర్థంరాలేయు
వపీబన్‌ ఏమీ గదాయీ తెలియధూ ? ఎంతె వత్మిప్రతవు

వేను సాశేం తెలును ఆకా? “*గదాయా ” విచ్చమెత్తిడాన్సి
అంటాళు

వపీబన్‌ : మా వగవాళ్ళు విచ్చహక్తుకోస్‌

104 ఉయాబ్‌ జాన్‌ అదా

చేను నాక తేలియదు గదాయీ "” చేన్నంటారో?

వసీఐన్‌ ఏడాది కొకసారి ఇల్లా విడిచి మేము పల్లి పల్లి తిరుగుతాం.
అమ్‌ర్దు ఎవాఎల ఇండ్లలో దిగుతాం వారు మా అదృష్టాన్నిబట్టి
ఏదోఒకటి ఇస్తారు. ఒకచోట కచేరి జరుగుళుంది. ఒకచోట
జరుగదు

నేను ఆయితే దాన్ని *“గదాయూ ఆంటారు
వపీబన్‌ ఆ ఇప్పుడు అర్ధమైందా ౩
నేను ఇక్కడ ఎ.రైనా ఆమీరుదగ్గరికి చ్చారా?

నసీబన్‌ ఇక్కడికి దగ్గరో రాజుళశంభూధ్వాన్‌సింగ్‌ కోట ఉంది
ఆక్క_డికి వెళ్ళాను వారికీ మహారాజు ఫర్మానా అందింది ఇంది
పోటు విషయంలో బందోబస్తు చేయవలపిందని వారు ఆ పనిలో
వెళ్లిపోయారు చాలరోజాలు ఉన్నాను తుదకు వివగి _ చేశాను
ఇక్కదీకి రెండుకోసుల్లో * నమర్‌ొయవా" ఆనే ఊగుంది. అక్టడ
మా సిన్ని ఉంటుండి ఆవిడదగ్గరికీ వెళ్తాను

వేము అఆక్మజ్ఞుంచి ౩

వసీలగ్‌ అక్కడనే ఉంటాను రాజాగారు పెచ్చనతరవాలి కోటకు
వెళ్తాను ఇంకా చాలమంది వారికోవం ఆక్కడే మకొంచేనీ
ఉన్నారు

చేను రాజాగారికి ఆటపాటల్లో ఆధీరుచి తందా ?
పపీబన్‌ ఉండేది
చేను ఏమి? ఇప్పుతేయమైంది 7

నపీబన్‌ ఇక్నోనుంచి ఒక చేళ్యను పెచ్చిపెట్టుకున్నారు ఆవ్పటే
నుంచి మమ్ములను జెక్కేచేయడంలేదు

చేను ఆ వేశ్య పీడేమి

వపీంన్‌ గుర్తులేదు. ముఖం చూకాను ఎరగా ఉంటుంది. ముళ్ళూ
ముఖం రాగా నే ఉంటాయి,

వేళకు? దాగా సొరుతుందా ౯

ఉమోబ్‌ డౌవ్‌ అదా 105

నపీఐన్‌ - వమ సాటగీటా రాదు ఏదో కొద్దిగా ఆడుతుంది. రాజా
గారు ఆవిడ చేతి టౌంగరం

నేను జాసీడ్‌ నచ్చి ఎంతకాలం అయింది 3
నపీఐన్‌ ఆరు నెలలు అయిత౦ంటుంది

రాశతకి సెజలీతో దోవ బాగులేడనే వషయం చెప్పాను.
“= దైర్యంగా ఉండు కట్టుదిట్రాలు చేశాం” అన్నాడు.

13

రెండనరోజూ వేకవన దియలుడదేరాం. నసీదిన్‌ దిండి మా వెనక
ఉంది నసీఐన్‌, నేనూ మాట్లాడుకుంటున్నాం కొంతదూరం వెళ్ళినతర
వాత పమరయవో వచ్చింది. నషీబన్‌ మాకు దూదంనుంచి ఆ ఊరు
చూపింది బాటపక్ళ_న పొలొలున్నాయి కొందరు కన్యలు నీరు పెడ్తు
న్నారు కొందరు పొలంలో వధీచేసున్నారు నీరకట్టిన బలిష్టమైన ఒక
శీ దున్నుతూంద్‌ వసీఐన్‌ వాళ్ళమ చూవి ఆంతా వేశ్యలని చెప్పుండి.
మంచి బృ_శ్తే అనుకున్నాను మగవాళ్ళకంకే ఎక్కువ కష్టపడుతున్నారు
'వేశ్యులిందుకు కావలసివచ్చిందో అర్థంకాలేదు వీళ్ళ ముఖాలుమ్మానం
త్టపునములళు తగిఉన్నాయి లక్నోలో తిరిగిఆమ్మే పడకలివాళ్ళలామా,
పాలు "పిడుగు అమ్మేవాళ్ళలానూ ఉన్నారు వపీఐనే ఇక్క_డిమంచి విడి
జబోంబంది

రెండు కోనేలా పోలినతర్వాక ఒక సల్లం నచ్చింది. ఆక్కడ క్కడ
ఇడివి, మెద్దపెద్ద గుపాలు, ఎదురుగా సీటిఒడ్డు కనిపించాయి. రెండు
వైపుల రూరంచరకు చట్టమైన చెల్లదారులా అక్కడికీ చేరేవరకు బాగా
భార్టెక్మంంచి ఈ బాటన మేమాతన్న చెనలూ కనిసించలేడు వేలు
క కావల. పేళ్ణట్టలం సిటినడక్‌ వచ్చాం. నేము వారిస్తున్నా పైజలీ
వాన్ని మంటను పఊగచతోాతు. చూస్తూ చూన్తూందగా నే చాఐదూలేం

అ జ్య తరమా స్నురం కోవివండలేదో.

106 త[యమాట్‌ జాన్‌ అదా

మా బండి సాగుతూంది హైెనువారు గుం వెనక వరిగేత్తాడు
మిగిలించి వేమ, బండి మనిషి ఇంతలో వది పదిహేనుమంది వల్లీ
ఎయులు బండివై సు వదిగెత్తుకొని వన్తున్నట్లు కవిపించింది రశీించనుని
మనమలో భగవంతుని వేడుకొన్నామ కణంలో పల్లీయులు వచ్చి ఇండి
చేశారు అందరి చేతుల్లోనూ కత్తులూ కటార్తు ఉన్నాయి భుజాలకు
తుపాకులు (వేలాడుతున్నాయి

వల్లీయుడు ((బండివానితోో ఆవు బండిసీ ఎవరున్నారు బండ్లో ?
దిండి మనిషి రావడం బరేతీనుంచి ఉనావొదాకొౌ చాడుగచేసుకున్నారు
వల్లీ యుడు ఆపు బండివి

బిండి మనిషి ఎందు కాషపాతి? శాన్‌ సాహాబ్‌ జవానా ఉండి
పన్లీయుతు వెంట మగవాఠెవరూ లేరా ?

బండి మనిష ముందుకు సాగిపోయారు వన్తూఉండపచ్చూ
సల్లీయుడు దిగు వీబీ బఐండ్లోనుంచి

ఇకడం సరదా తీసి లాగండి దోగందేగా పరదా ఏమిటి?

ఒళ నథ్లెవాడు ముందుకు వచ్చి తెరతీసి నన్ను దింపాడు ముగ్గుడ
మనుషులు వన్ను చుస్పేారు ఇంతలో నదివైపు దుమ్ములేచిండి
గురాల డిక్కా,ల ధ్వని వినిపించింది. గురాణు దగ్గరికీ నచ్చాయి ముందో
మెజలీ గురం కవపించింది వెనుక మరో పదిహేనుముంది గ్యురాల
నొళ్లువ్నారు, గుురాలను చూడగానే పల్గెవాళ్ళు తుపాకులు పేల్చారు,
ఇద్దరు గురాలవాళ్ళు సగిభోయారు గ్యురాలవాళ్ళ నెక్తమీదికీ వచ్చే
శారు ఒరోల్లోంచి కత్తులు బయటికి పద్చాలా వీచ్ళుకూడా కొత్ఫులా
భాగోరు ఒకటి రెంతు దాడులలో నే సనల్లినాణ్ళ ముగురు గాయవడి. పడి
పోయారు ఆక్వికురుకూడా ఒకడు పడిపోయాడు వన్లెవాళ్ళు సాది
షోయారు

నేను మళ్ళీ బండి ఎక్కాను గాయవదిన ఆశ్వికుపకి కట్లు కట్టే
బండి ఎక్కించారు. అంజి పాగింది. అశ్వికుము ఐండిక్‌ దెండువై పళ
ఇద్దరు. వెనుక కొందర, ముదు కొందర నడీదారః.

శయూాన్‌ జాన్‌ అదా 107

మెజలీ. (వవాదరునితోో భాయీ ; అక్నోనుంచి బయటపర్షం కదరవే
చేదు కష్టంగా ప్రాణాలతో వచ్చేళానా ఎలాగో

వణలలీ విలాసాళ్లో వడిపోయాననవు
చైజలీ అవును నువ్వు ఆంతకన్నో ఏమంటావు 2

భజలలీ ఆనడమేమి ? వెంటనే ఉందిగా : వదిసగారిని మేము తూడ
శాదా?

సైజరీ మీముందు తెర ఏమి? చూడండి
వజలలీ గుడారం చేరింతరవాత చూస్తాను

ఇంతలో బండి ఎటిఒడ్డుకు చేరింది ఒడ్డు చాల మిట్టగా ఉంది.
చేను దిగి నడవాల్పివచ్చింది కష్టంగా బండి గ్యాకిందె బండీ కుదుపు
నకు గాయపడిన ఆశ్వికుని గాయాలు విచ్చుకున్నాయి బంజినిండా రక్తం

బండి ఒడ్డుకు చేరింతరవాత మళ్ళీ కట్లు కట్టారు బండి కడిగారు.
నేను మళ్ళీ ఐండి ఎక్కా.మ అప్పటికి రెండు జానురైంది నాకు బాగా
బాకలివేస్తూంది బండి మెల్లగా నడుస్తూంది గుడారం ఎక్కడా కంటిక్‌
కనిపించలేదు నాలుగు కోనులతరవాత ఒక ఊరిబయటి తోట వచ్చింది
ఆక్ళ_డ చిన్నచిన్న డేరాలు చేవిఉన్నాయి కట్టివేసిన గురారాన్నాయి
మనుమలు ఇటూ ఆటూ తిరుగుతున్నారు కొందరు వంటలు చేస్తున్నాడు
మా ఐండి ఇకగ్టాడికి వచ్చి ఆగిపోయింది మా వెంటఉన్న ఆశ్వకులను
చూచి ఒకడు ఎదురుగా వచ్చాడు భజలలీ చెవిలో ఏడో చెప్పాడు
మెజలీదగ్గరికి గుర్రాన్ని నడిపించాడు వారిద్దరూ ఏడో మాట్లాడుకున్నారు

పెజరీ “మంచిది చూశాం. థభోజనాలా కానివ్వండి అవ్నాడు
సభజలలీ ఇన్నాలా తినే వ్వవధిలేదు కదలాలి

మెజలీ నుంచిది డేరాలు "సిరికి గురాలకు జీనులు కట్టండీ.
ఇంతలో మనం భోజనాలు చేకాం

చేను బండీ దెగాను మామిడిడెట్టుకీంద గుడ్డ పరచబడిందెి కూర
గిన్నెలు తెచ్చిపెట్టారు రొప్టల మడతభున్న చళ్ళాలు వచ్చాయి చేను,
వైజ్‌, ఫజలలీ ముగ్గుకం కలవి బోజనాలు చేశాం భోజవాలపమయంలో
ముఖాలమీద ఆతురత ఆకతాలా కనివమందినో హోన్యంగానే గడిచింది

i008 ఉ(యయాబ్‌ జూన్‌ అదా

థోజనారా పూర్తిఆయే్మ్యవరకు గుడారాలు పెరికి గ్యర్రాలమీడ
వేశారు జీమలు కృట్టదిడి నాయి

బిడారు కదిలింది

ఇండు మూడు కోసులు వెళ్ళిఉంటాం ఆశ్వికేలు. వడాతులు చుసే
శారు. కొటుకూడా సిద్దంగా ఉన్నారు. రేండువై వైపులనుంచి తుపాకులు
(పేరాయి ఆ నంగ్రామంలో ఫైజలీనా బండ్‌ చుట్టుపట్లలోనే ఉన్నాడు.
పండో కూర్చొని నేమ భగవంతుని (పాక్టిస్తున్నాను ఎడద చేతితో
ఎగురుతోంది కళ్లోలం అప్పుడప్పుడు తెర జరిపి చూస్తున్నాను
అదిగో వాడు చచ్చె ఇదిగో వీడు కూలె ఉభయపకార్లో చాలమందికి
గాయాలు తగిలాలయు మావెంట యాబై ఆరవైమంది ఉంటే రాజా
ధ్యాన్‌పింగ్‌ మనుషులు అనేకులు ఉన్నారు ఒక్కాక్కూనిమీద పది వేడి
మంది వడ్డారు సజలలీ _పైజలీ ఆదను కవిసెట్టి తన్పుకున్నారు వడి
వన్నెండునుంది పట్టుబడ్డారు. వారిలో నేనుకూడా ఉన్నామ

14

అండివాడు కాళ్ళువేళ్ళు వబ్టుకొస విడుదల అయినాడు. గాయనడిన
ఆశ్వకులను శవాలలో వదిలేసి షాణాలు రక్కి_ంచుకొవి విరేలీక్‌ వెళ్ళి
పోయాడు కోట అక్క-కికి నాలుగైదు కోసులులటుంది కొంకదూరం
పాగువకరవాత రాజావారి మనుకులు మరికొందరు కలిళారు రాజావారు
గరంకీడ ఉన్నారు. సేయు వారిముందుకు వెళ్ళాం

దాబా అన్నో తండ కళ్ళకు కక్‌ ఈ మీనా ₹
నేమ హుజూర్‌: వేరత్తురాభనే.' కాత చలము ప్ల నాలం
టీ

తెలియవు ఇదంతా నాకేం పెతియ

తాకా ఇవ్వుడు తను విర్త్లోషక్నాన్ని ఏికూపించోడాముకి ' క్రయత్నలేపే
తండి. వేరం రుజూవైంది అఆడ్‌గన (ప్రళ్ళలకు ఇవాఖిష్యండి

వేను: ఆజ్ఞ

ఉ్యయాబ్‌ జాన్‌ అదా 109

తాకా లఅక్నోతో ఇల్లెక్కడ ?
నేను టక్సాల్‌ లో.

రాజా. (మనుషులకు సంజ్ఞచేస్సి వక్క. వల్లెమంచి బండి తేండి వళ్ల
బోగంవాళ్ళు కారు రాతంశా ఎగిరి పది సది కోనులు ఊరేగింపు
వెంట తిరగడానికి ఈమె లక్నో వేళ్ళ

వేను సర్కారును లుల్లా రజించుగాక

మనుషులు బండి తెచ్చారు అండి ఎక్కాను వట్లువిడ్‌ కట్టివేయ
బడిస మిగతావారు మావెంట నడిదారు =

కోటకు చేరాం వాళశ్ళమ ఎక్కడికి పంపారో తెలియదు నన్ను
కోటలోకి పిలిచారు ఉండడానికి మంచి వసతి కల్పించారు ఇల్లా
శ్నథంగా ఉండి ఇద్దరు సేవకులు నియమించబడినారు చక్కని
బోజనం పచ్చింది పూరీలు కచోరీలా మిఠాయీలు, రకరకాల ఊర
గాయలు లక్నోనుంచి బయలుదేరినతరవాత ఇవ్వాశ మంచి బోజనం
అభించింది మర్నాడు ఉదయం క్షైదీఐను లక్నో పంపారవి తెలిపింది.
తాము పొ క్రైక్కినతరవాళ రాజావారు కోణురంపారు

రాశా మీరు విముర్తులైనారు జూ ఫజలలీ ఇద్దరూ దుర్మాగ్గులని
రుణావయింది పట్టుబడినవాళ్ళను లక్నో పంపాం ఆక్కడ వారు
శత ఆనుభవిప్తాధు వానశ్రసంగా మీ దోషం ఏమీలేదు కాని ఇక
ముందు ఇలాంటివాళ్ళతో స్నేహం చేయకండి ఇష్టమైతే మూడు,
నాలుగురోజులు ఇక్కడే ఉండండి మీరు (కావ్యంగా పాడుతారని
విన్నాం

రాజావారిడగ్గర లక్నో వేళ్య ఉందనే నపీఐన్‌ మాట గుర్తుకు నచ్చి
** వథువులకు ఎలా తెలిపింది 7” ఆని ఆడిగామ

లక్నోనుంచి వచ్చిన వేళ్యను పిలిపించారు లక్నో వేళ్ళ ఎవరు?
ఖుర్షీద్‌జాన్‌ | ఖుక్షీడ్‌ జాన్‌ పదిగెత్తి వచ్చి నన్ను చుస్టేపంది. ఇద్దరమూ
ఏడిదాం రాజావారి భయంతో వెంటనే పడిపోయి. వారిముందు
కాద్వువ్నాం వాద్యగాళ్ళు పీలువఐడినారు విముక్తి కలిగిందని గహొంచి
ఒకో గజల్‌ చెప్పాము చాల చరణాలు చేస్సాను. అన్నే గుర్తులేవు.
డ్రనకం ఉన్నపి వినిసప్తాను రాజావారు. నధికులు (ప్రతిచరణాన్ని
మెద్చునున్నారు ఆవండంతో మువిశబోయాోడు గజల్‌ ఇదే

110 శ[యాట్‌ చాన్‌ అదా

వలపు వేళకాని చెకనుండి విముక్తి కలుగు
పొటలరాణ్‌ బుల్చులికీ విముక్తి కలుగు

సీవు వీడిన సీ కురులా వీడటోవు

వలపు వంతల దిక్కేన విముక్తుడగునే ౩
పఠప్పుబంది మ వ్యాఢుడు కను లెరజేసె
ఇచ్చలేకున్నను మాకు విముక్తి కలిగె
వేటగావికి నాజూకు ఇడద పడదు

ఎట్లో బాధలు ఐందికి విముక్తి కలిగె
ఇహాపు వ్యధలే కావు చేలధ్కుఖాభు కరవు
(కుకు చెరనుండి ఎవనికి విముక్తి కలుగు?
మాత్న పవధువులన్న కన్ను కుట్టదేల
[(ఎయువి బం ఢమ్ము నుండి విమూక్తి కలుగ
ఐలవు వంళకలనుండి విముక్త ఏడ? ఆధా
ఎవడు బాధల బంధవపిముక్తుడయ్యె ?

మకుంం చవెని రాజాగారు * అణా” ఎవరి కలంపేదు అవి
అడిగారు “వీరిదే” ఆని ఇు ర్షీద్‌- ఇప్పగా రాజావారు చాల సంతో
షీంచారు

శాశా ఈ విషయం తెలుస్తే విడుదలచేసేవాళ్ళం కాయము

చేను: గజల్‌ విని (వభుఖులు (గహాంచిఉండాలి మాకూ ఆ ఎషయమయు
విధారంగా ఊందపి కావి(ఎతువుల ఫర్మానా వెలువడింది ఈ రాన
విమ కురా ఉద
నభ ముగపింది రాశాదారు ఛౌజిని గృవోవికి 2ళిటోయాదు

బుగ్షీడ్‌. శేనూ బాలా యకపన్నాం

థాక్టీద్‌ చూడ అకా: ఇందులో నా ఉప్పేమీ బేడు దాజావాదికి
ఖానమకు వాలరోజులు వండవాలు సాగాయి వీరు చా బసొర్లు
శిలిపిలదారు. ఖానమీ సిరాకరించెంది చివరకు అణుప్‌ నాగ్‌
తాతరతో మభుమ్మమలవా "స్ట్రేశారు. ఎలపంతచంిగా ఎన్ను దట్టి
ఇద్భారుం , కన్నది ద ఇక్కదే ఉన్నాను నాకిక్కడ నవ్వ
iy Ca

ప్రజా న
వేమ? ఈ వరితో హాము చో గదక్తుున ?
ఇక్షీర్‌ ఆది నాయం కావా నక హోటపర్పుక్లు పెలుసు. రోజా శక

అయూబ్‌ జార్‌ అదా 1ll

కొ తవా నిడగ్గరికి వెళ్ళడమంత నీవం ఏదీలేదు ఆక్కడ అదే చేయ
విలసీవచ్చేది ఖానమ్‌ సంగతి తెలిసిందేగా ! ఇక్కు_డంటావా ఒక
చాజావారితోనే నరిచయం ఇక్కడ అంతా నా ఆకజ్ఞాణిడ్డులే
రెండఐది ఇడి నా జస్మభూమి ఇక్కడ ప్రతిదీ నాకు మంచిగా
కనిపిస్తుంది

చేను అయితే లక్నో వెళ్ళే ఉదేశ్యం చలేదంచావు ?

జుక్షీద్‌ కమించు ఇక్కడ హాయిగా ఉన్నాను నువ్వుకూడా ఇక్ష_డే

ఊఈండిపటోయాడమూ ?
నేను ఇరు డమ్నాతొం ఆండను చరే కారకాలు ఉన్నాయి
బుర్షీట్‌ అలో వళ్తావా?
నేను బశ్ళయి
ఖుర్తీద్‌ మంక్కడికి =
నేను విధి తీసికెళ్ళి చోటుకు
ఇర్టీద్‌ కొన్ని రోజులు ఉంటావుగా 1
నేను ఉన్నానుగా

వదిహిను ఇరవై రోజులవరకూ కోటలో ఉన్నాను రోజూ
ఖుర్లీడ్‌ కలిసేది ఆవిడ మనను ఆక్కడే లగ్నమెండి నాకు భయంగా
ఉంటూంది చివదకు దాజావారికి విన్నవించాను

నేను ఏముక్తీకి ఆజ్ఞ ఆయిన స్లేనా:
చావా ఆయినమ్లే వెళ్ళాలని ఉందా ?
నేను చిత్తం దాసీక్‌ శలవిప్పించండ్‌ మక్సీ దర్శనం చేముకుంటామం

రాశా ఎటు వెళ్తారు 7
చేసు: కామ్నాడ
కాశా: సీం? లక్నో వెళ్ళరా?

క ఉయమాట్‌ జావ్‌ అదా

నేను: హాజూద్‌ : ఏ ముఖం సెట్టుకొని లక్నో వెళ్లను: థావమ్‌కం
ముబం ఏలా చూపించను ? తోటివారు నవ్వరా ?

ముందు లక్నో వెళ్ళాలనే అమకున్నా లక్నో వెళ్తానంపే రాజా
వారు విడుదల చేయక పోవచ్చున వి రెండవ ఆలోచన వచ్చింది నెందాళంే
బుర్జీద్‌ వినయం వెల్లడిఅయితే ఖానమ్‌ గొడవచేయవచ్చు

నా విశ్చళుం రాజావారిని సంతోషపరచింది
రాజా అయితే లక్నో ఇంకెప్పుడూ వెళ్ళరా ౯

చేను లక్నోలో ఎవరున్నారు? ఆటపాటల వృత్తి ఎక్కడున్నా
ఎవరో ఒకరు ఆదరించేవారు లభిస్తారు ? వానము చెంలో ఉండడం
ఇస్తం లేదు అందుకే గదా సర్కార్‌ ! బయటసడీంది

అక్నో వెళ్ళనవి రాజావారికి హామీ ఇవ్చాను

నమురునటి రోజు రాజావారు శలవిచ్చారు వడి బజరిణులు ఒకో
శారువ, మూడు ఎద్దులనపాతంగా రథము బహంమా -౦గా ఇచ్చారు
ఇండి నునిషికాక ఇద్దదు మనుమలను చెంట పంపారు ఎాన్‌ఉం బయణఖా
'జిరామ అక్కడ సలార్‌ -ఛాటకూక్ళ ఇంట్లో దిగాము రాకావారి మను
మలను పంపేశాను బండి మనీషిమ్యాాతం ఉండిపోయాడు

సాయంకాలం నా గడిముందు కూర్చున్నాను బాటసారులు ఇస్తు
ఇ్నారు పోతున్నారు పూటనూళ్ళవారు ఆరుస్తున్నారు “ చాటసారులా
ఇటు ఇటు ఇల్లా ఊడ్చి క్యలంగా చంది హాొక్కా సీడు తయార
బోబన భాజనాలకు నుంచి పత్పాట్లు గుధాలత వేవదెబ్బ్టు సీడ ల

ఇంతలో సైఆరీవైను కనిపించాడు. గేల్లోమంచే వమ్ను దూదాగు
జగ్గరికి నచ్చి మాత్లాతాతు నా వినయం అడిగాడు ఇప్పాను నేను
శైజరి విషయం జడీగాను నేను ఉనావ్‌కు బయచాదేరిని వార్త ఆతవక్‌
అంచింగవీ. ఈ రాత్‌ జామున్నరకు తనక వప్తాడవీ చెప్పాడు

ఆది వివి సా గుండె వేగంగా కొట్టుకుంది తోటలో జరిగవ సంభ
టవతరవాత అతడంటే నాకు ఆయిస్టక ఫర్పడీంది. ఉనాన్‌లో పెజల
(పొాంమీద తాడ్చున్నాడు మామూలు మాటలు ఆజరగాయి శరవాళ
ఉవావ్‌మంచి బయబానకే టభమైానత నద్చంది. నంభానణ దాలపేను

పాగిందు.. బండెబొటు వంవందనేయాలపీ, మైరునాతు ఇండి తోలికాతరీ,

ఉమాబవ్‌ జాశ్‌ అదా 113

ఆతను స్వయంగా గురాన్ని చూచుకుంటాడనీ నిర్ణయం ఆరేగింది అండి
సూ అకూళ్ళవావిడగ్గర వదిలేయాలని ర్యాతే గంగదాటి వెళ్ళిపోవాలని
విశ్సయించాడు ఏం చేయనా? _పైజలీ అధీనంలో =న్నాను తరు
చెప్పినట్లు వీనాద్సివచ్చిందడి నలార్‌ను పీలిచాడు వక్కకు తీసికెళ్ళి
చాలకేపు మాట్లాడాడు సుమారు అర్రర్యాతికి తనతోపాటు నన్ను గరం
మీద్‌ కూర్చుండబెస్టైుకున్నాడు సకం వదిలి వెళ్ళిపోయాం అయిదారు
కోనుల నడక నడుముదు విరిగిపోయాయి ఎలాగో అలా గంగానది
జడ్డుకు చేరాం కష్టంగా పడవ దొరికింది నదిడాటాం ఉదయానికి
కాన్ఫూరు చేరాం సన్ను లారీ మకహాలులబో దింపి జెజరీ ఇల్లా చూడ
గావికి వెళ్లాడు కొద్దిసేపబ్లో తిరిగి పచ్చి “ఇక్కడ ఉండడం కేమం
కాదు ఇన్లా కుదిరించాను అక్కడికి ఏడుఖు అని డోలీ మాట్లాడాడు

కొడ్రిసేవల్లో ఒక ఇంటికి వచ్చేశాం ఒక ఎసారా ఉంది రెండు
మంచాలు పడిదన్నాయి. చాప పరచిఉండి దానీమీద ఒక వబారక్చా గొట్టం
వడిఉంది దాన్ని చూడగానే అసహ్యం కలిగింది ఇంటి స్థతిచూస్తే
భయం భయంగాఉండి క్‌ ంతసేపుండి ““బశారుకు వెళ్ళి తినేందుకు
ఏమెనా తెస్తాను” అన్నాడు _పైజలీ మంచిది త్వరగా రావారి*"
ఆన్నాను నేను మైజలీ బశాదుకు వెళ్ళిపోయాడు ఒంటరిగా కూర్చు
న్నాను

బితారుకు వెళ్ళిన _ఫెజలీ ఇద్వాళ రాడు రేవు రాడు గడియ రెండు
గడియలు జాను రెండు తాములు ఎంతని చెప్పను! వగలు గడిచింది.
సాయంకాలం కావచ్చింది ఉనాన్‌లో సాయంకాలం ఎప్పుడో తన్న
శాండీ రాతి గురపుస్వారి సదమబ్బు ఉదయంనుంచి మొకాన
చారెడు సీళ్ళి పడలేదు ఆకలితో _పాణంపోతూంది నూర్యుడు ఆ న్తమిం
చాడు సీకటి వడింది చాతి అయింది. భగవాన్‌: పమిచేయాలి!
జంత పెద్రణల్లా అవుతావురంటూండి ఆ గదలోంచి ఎవడో నిచ్చినట్లూ,
ముందటి నపారాలో ఎవరో తిరుగుతున్నట్లూ ఆనిపిన్తూండి ఏదో ధన ధన
చవ్చుడు ఎవరో మెట్లుదిగి వెళ్ళిపోతున్నారు చెండు జాములర్మాతి
అయింది గోడలమీద, కప్పుమీద కవపించిన వెన్నెల మాయం అయింది
చీకత్లు చుట్టుకున్నాయి దుప్పటి ముఖంమీద కహ్సుకొపి వడుకున్నాను

తెల్లవారి పరిస్టితి వరీ ఆధ్వాన్నంగా ఉంది అప్పూడు లక్నో
విలువ తెలిసింది భగవంతుడా ॥ ఏలాంటి కష్టాలు తెచ్చిపెట్టాపురా ఆను

114 ఉయూాబ్‌ జాన్‌ అదా

కున్నాను లక్నో పొఖ్యం వి్విశ్రాంతి ఆ గడి గుర్తుకు వచ్చాయి కను
వైగఅనుబట్ట మసుములు హుక్కా తాంబూలం అన్నం నీరు అన్నీ
తెచ్చేవారు ముఖం తిప్పినవై పునకు ఆందించేవారు సారాంశం ఏనం సే
ఇనాళ రెండు జాములవరకు పెఆలీ రాలేదు ఈ దకలో శీలంగల ఆడడి
ఉండిఉంచే ఉక్కిరివిక్కిరిఆఅయి చచ్చేది నేచేమీ పొడిచివచ్చానని కాదు
అయినా వందల పురుషుల్లో కూర్చున్నదాన్ని కాన్పూరులో కాకున్నా
అక్నోతో ఆనేక గొందులు ఎరుగుదును ఇక్కడకూడా బకారు చూచాను.
కోశీకొంసలో కూర్చుండలేక లేచి గొశ్ళెంతీసి బయటపడ్డాను వది,
ఇరవై అడుగులు వేశానో లేడో సర్కారు దుస్తులుగల ఒకవ్యక్తి గుర్రం
మీడ కనీపించాడు ఆతవివెంట నది పదిహేనుమంది జవాను లున్నారు
జేడీలు వేయబడిన పైజలీ వారిమధ్య నడుస్తున్నాడు ఆ దృశ్యం చూచి
స్వరారివై పోయాను నిలిచిపోయాను గరుకు గొంది కనిపించింది
అందులోనే ఒక మసీదు ఉంది దేవుని ఇల్లే ఉత్తమం అనుకున్నాను
ఆక్కడే కొంతసేపు గడపడం మంచిదనుకన్నాను తలుపు తెరచి
ఉంది లోనికి వెళ్లాను ఒక మౌవ్వీగారు ఎదురైనారు తల నుస్నగా
ఉంది పీలిరంగు దిట్టకట్టుకొని ఎండలో వచారు చేస్తున్నారు ముందు
నేమ కానుక వేయడానికి వచ్చాననుశున్నారు నంతోషందారు. నేను
మెళ్లి ముంగిలిలో కాణ్ళదాచి కూర్చున్నాను దగ్గరకు వచ్చి “ అన్మూంయా 1
ఇక్కడేం నవి?” అవి అడిగారు

చేను భగవంకుని ఇల్లవి వచ్చాను కొర్దిచేపు కూర్చుంటాను. మీకు
అంతగా నమాంచకుం కే ఇస్పుడే వెళ్ళిపోతాను

వా కబాపుగోబుతనమా మనోరంజకమైన ఉవన్యావం గారడిలా
సనిచేశాయ ఇంక జవాలేం వెవకార విక్కూముఖం వేస్‌ ఆటూ, ఇత
చూదారు ఉచ్చులో వడ్డారవి అర్హంచేనుకున్నాసు

మౌల్వీ; అయితే ఎక్క-ట్ణుంది తను రాక్‌?

నేను ఎక్కాళ్లుంందైనా (వమ్తకం ఇక్కడే ఉండాలని ఉండి
మౌల్వీ: (జెదిర్స్‌ మసీదులోనా =

వేము కాదండీ మీ గదిలో

త(యాబ్‌ జాన్‌ అదా 115

మౌల్వీ లాహల్‌వలాథావతా (పాదము శమించుగాక
నేను ఆయ్యో ! వౌల్వీసాచాబ్‌ ॥ మీరుతవ్చ ఎవరున్నారు నౌకు ౪

మౌల్వీ. నేను ఒంటరిని అందుకే “ మసీదులో మీకేం సవి= అవి
అడిగాను

నేను బాగుంది భలే! మీరుంకు మరొకడు ఉండకూడదా ఏం?
చుసీదులో మా శేమీ వవిలేదు కాని మీకేం వని?

మౌర్కీ పేల్లలకో చదువు చెపుతాను
చేమ నేను మీకు పాశాలు చెపుతాను
నౌల్వీ: లాహుల్‌వలాఖువకా

నేకు లాహుంల్‌ నలాఖువతా తేపా బాపాంర్‌ ఎందుకు చదువుతారు ౯
సెకామ మీ మెంటవడీందా £

మౌల్వీ సెఠాను మానవునికి కయువు దానికి భయపడాతి

చేను. భగవనంళునికి వెరవాలీ వెధవ సైతామకు ఎందుకు ధయవడడం ?
ఏమిటీ మీకన్నది ? మీరు మనుషులా ?
మౌవ్వ్యీ (కాస్త కోపంతో) ఆవును మదెవరిని

నేను నాకు భూడంలా కివిపిస్తున్నోరు, ఒంటరిగా ఈ మసీదులో
ఉంటుంటే ధభయంకావడంలేడూ ౩

మౌల్వీ మరేం చేయమంటారు? మాకు ఒంటరితనం అలవాటు

నే ఇఆందువణననే మీ ముఖం భయంకరంగా ఉంది “ఒంటరితనం
సగం విచ్చి" ఆనే సామెక వనభేచూ:

మౌార్వీ ఉన్నంతలో ఆనందంగా ఉన్నాం మీ వాచ్చద్యం (జతి
పాయం) చెప్పండి

చేను శాడ్నర్యం వుస్తకాలా చూస్తేగావి కెరియదు (పస్తుతావికి వట్టి
చక్చ కానివ్వండి

మౌల్వీ కీయ?

116 ఉ(యాబ్‌ జార్‌ అదా

నను థోజనం

మాల్వేసాహాబ్‌ను ఎంతో వరిహసిండాను కావి అప్పటికి అకరితో
1పాషఇం పోతూంది నోట మాట రావడంలేదు

రకుస్వా వారితో ఆంత పరిహాసాలు ఆడాల్సిన ఆవనకం ఏమొచ్చింది ౩

ఉృమావా ఓహో అదా ఆ మాట ఆకక్కందడి కొందరి ముగాలే
అలా ఉంటాయి. కారణం లేకుండా" నన్వాలనిపిస్తుంది

చుస్వా అపుంపును నున్నని గుండును చూస్త కొందరి చేతులు
ఉరిదిపెటాంద. నెత్తిమీద వేళ్ళు ఆడింవాలనిపిచ్వందీ

ఈఊఈమాన్‌ అంతే సనుకోండి
తుస్వా వారివద్ద పరిహసింవాలనిపించే విందుల ఏంది -

ఉ్యమావ్‌ ఎం చెప్పాలో ఊ్మ్యాంకాఎడింలేదు మవమష్‌ మయబులో
ఉన్నారు రూసంకూడా అంత వికారంగా లేడు ముఖంమీన
వర్చస్సుండి గడ్డం ఆల్పత్వం గొరిగించిన మీసాలు. ఎప్హైస
టోసి వింకగా మాట్లాడుతారు నోరు తెరిచి వెంటనే నూన్‌
స్తారు కింది పెదవి విచితంగా పైకిలేస్తుంది దాంతో కత్తిరించిన
గడ్డం తమాషాగా కనిపెస్తుంది ముక్కు ముందుకు సాగుతుంది
ఏదో చింటూ హాట్లాడుకున్నట్లనిపిసుంది కోకోది వడిసోళుం
దేమోశని వెంటే నోరు మూస్తారు

రుస్వా నిజంగానే ఇంటున్నారా ?
చ్యమావ్‌ తిండంభబెదు. నెమురువేస్తున్నారు

చుస్వా ముల్లాల ముఖం తరచుగా అలాగే ఉంటూంటుంది ఆ ముఖాలు
చూస్తే బుద్రిహీమవికి భయం కబుగుకుంది. యబుద్రివంంచువికి నవ్వు
" స్తుంది ఆత్రాంట్‌ ముఖాలు చూడడం నాకు నరదా

ఇమాన్‌ ఇంకా వినండి వారు మూల్తాడ్డంటో ఒక విశేషం ఉంది
తరచుగా ముఖం తిప్పేసుకుంటుంటారు

చుసా - ఆధి నుద్యాడ లకుకాం- మానా డేన్సుడు ఛఈంంనసర వదంటతుండ
నచ్చు

ఉ(యమాబ్‌ జాన్‌ అదా 117

సంభావన ఇనస్తున్నాసనుకాని భౌల్వ్‌గారు చన్నుస చేయిదాది
ఇదేమి అసనరం ఆన్నారు.
నే

సు. చికవప్పు సద్వి *““ అత్యవసరం నాకు ఆకలిగా ఉలడి, ఏనరీ
చైనా సంపి తిపడాని మొన తెప్పించండి ”” ఆన్నాసు,

మార్యీగాజు నిరాశెచెంచి మాట మార్చారు; “* ఆభమైంది ""
కు
ఆన్నారు. వము పస్టాంఆయించి. మట్టిం అన్హ్మమైతే తే రాయికావలసింది. అంటే

అన్నారు ఆజసపో మసెని. “= ఇక్కడి భోజనం పనికిరాదా ?* అడిగారు.
నేను: _పస్తుకకూ 2? ఇ్యప్రస్తుఃంచూ ? న్వవడార్హమా ? పరపదార్టమా ౩

ప
మౌొర్సీ : ఇప్పుడేమే లేదు. నా శమష్కుడు భోజనం తెస్తాడు నీరు భోం
చేయంద్‌.

వేను: (వస్తుతణు సాధ్యపడదు. స్వపదార్రఃల ఆశలేదు. అసుపు లావు
రావువనుచున్నవి. కావున బజారు భోజనము శరణ్యము. కావున
అదియే తెచ్చియిండు.

మౌల్వీ: కాస్త ఓపికపట్టండి. భోజసం వస్తుంటుంది.

నేమ: ఓసికకు ఓపిక చచ్చిసదడి. కెండవదేనునగా పెద్దలు చెప్పగా
విన్నాము *కిప్టైూను జరీఫ్‌గారు ఒక నూసము మాత్రము ప్రపంచ
మున విహరించు£ కేగి మిగిలిస సదునొకండు నూనసములు ఈ
మసీదుసనే .తిష్ట్రవేయుదురని.

మౌల్వీ: (పసుజం ఏమీలేదు. కాని నా శిన్యుడు భోజసం తెస్తూ నేఉండ
వచ్చుం

నేదు: పోనిండు. ఒప్పుకుందమెట్టులో భోజసము విచ్చుసని. ఆయ్యది
ఇ మతే జాలదన్న మాకేమి చక్కు? ఎటులో ఇరువురము
పొదుపుగా భుజింతమనిన నిరీక్షణ మృత్యువుజలె నున్నది. ఇరాఖు
నండి *తిద్యాఖు వచ్చువరకు.... ....

—— నాం జపం మాజా
* శిర్యాతా ఆమ్బశం వంటిది. ఆది ఇరాభ్‌లో లభిమ్తుంచని విశ్వానం.

118 జ(యాబ్‌ జాన్‌ ఆదా

మౌల్వీ. కామెంతో యోగ్యతగలవారుగా కనిపిస్తున్నారు

చేను నా అల్బిదబుద్దిక్‌ తాయ ఆయోన్య్యులుగా కవిపిస్తున్నారు

మౌత్‌? నిజమే కాని

చేను (మాటకు ఆద్దువచ్చి కాది ఇక్కడ పేగులు “ఆలా ఆకా”
ఆంటుశ్చాయి తోము ఉఎన్యాసం దందుతున్నారు

మౌసే అయితే ఇప్పుడే తెస్తా

చేను తరగా వెళ్ళండి

జక్బుకుంటూ దెళ్ళి మౌన్వీగారు గంట గంటన్నరకు నాలుగు వులి
దొస్టైలు ఒక మట్టిగిన్నెలో వెథ_ పులుసు తెచ్చాడు చూకగానే వళ్ళు
మండింద మౌల్విగారి ముఖం చూదాను అతడు ఆర్థంచేనుకున్నది
చేరు వెంటనే పద్నాలుగున్నర కకుచ్చాలు నా ముందుంచి * నాలుగు
పేనల కొట్టరా వైన కూర దద్మిడీ చిల్లర మార్చడంతో పోయింది
మెగిలింటి ఎ ముందుంది ముందు లెకీఫ_ంచుకోండి " అన్నారు మరొక
సౌరి వౌన్వీవి చూశాను కావి ఆకలి చెడ్డది మూడు నాలుగు ముక్క_బు
తిం మౌల్పీవి చూచి దొల్వీగారూ ! ఈ పాకుసర్త ఊళ్ళో ఇడేనా దొరి
శేది? * అడిగాను

మౌల్నీ. కాకుంతే లక్నో ఆనుకున్నారా మహమూద్‌ దుకాణం ఉండ
రానికి రేయింబనజ్భ వఠావు డొరకడానికీ ౩

చేను మికాయి దుకాణం అయినా ఊండవచ్చుగా |

మౌనలీ మిదాయి దుకాణమా 2 ఇదిగో ఈ మసీమకించనే ఉంది
గ

వేను: అయితే వాలుగు కోనలు వెళ్ళాంపగ ఆవనరమేం? దేలడు
జాములు వెళ్లి తెచ్చారు ఆదీ కుక్కలు తిశేది.

మౌల్వీ; ఆలా జువకండి నునుమలే తింటారు

వేను మీలాంటి నునుమలు తీంటుండదద్చు ఈ పాచీ వులిరొప్టిలుం
నల్లని సబును.

మౌల్వీ: నల్లగా ఉందా? లేదే నరే ఆదే తెప్తాను డబ్బు వృథా

అయింది నా డబ్బుతో కెచ్చిపాను
"వగు మైడచా లేకి కావల.

కయూవ్‌ జాన్‌ అదా 119

నేను బదులుచెప్పకముందే మౌల్విగారు వెళ్ళిపోయారు. ఎప్పటిదో
పాచి పులిసిపోయింది. తెచ్చి ముందుందారు హోతిమ్‌ను చంపి పట్టినట్లుం

ఏదోవిధంగా నాలుగు రొజ్టలు మింగి ముంతెడు నీళ్ళు తాగాను.
పులుసు అక్కడే వదిలేసి నుంచున్నాను. చిల్లర అక్కాడే సెడిఊంది.
చేను లేచింది చేయి కడుగుకోవడానికి. మౌల్వీగారు వెళ్ళిపోతున్నానను
కొని * ఈ డబ్బులు--చిల్లర తీసికెళ్ళండి “ అన్నారు.

జేను: గా తరపున మిసీదులో దీషం పెట్టండి.

మూతి, చేతులు కడుగుకొనివచ్చి ఆక్కడే కూర్చున్నాను. చౌల్వీ
గారెతో మాటలు సాగించాను. వారివల్ల నాకు కాస్పూరులో చాల సౌఖ్యం
అభించింది. వారిద్వారా ఒక గది అశైకు తీనుకున్నాను. నడాలు మంచం,
చాపలు, తెరలు, ఇత్తడి గిన్నెలు వగైరా ఆవసరం ఆయిన సామానంతా
కొన్నాను. ఒక దాసీని వంటకు. 'ఒకదాన్ని వె పై పనికి పెట్టుకున్నాను.
మరో ఇద్దరు నొకర్లను పెట్టుకొని హాయిగా ఉంటున్నాను. వాద్యగాళ్ళ
కోసం అన్వేషణ "సాగింది. రావడానికి చాలామంది వచ్చారు. లాని
పసందుకాబేదు. చివరకు ఒక తబలావాడు కనిపించాడు. ఆతడు ఖలిఫాజీ
వంశపు శిష్యుడు. అతనితో బాగా పరిచయం ఏర్పడింది. ఆతనిద్వారా
ఇద్దరు సారంగీ వాదకులు దొరికారు. జాడు * జాముస్నర ర్మాతివరకూ
పాటలు సాగాయి. లఅక్నోనుంచి వేశ్య వచ్చిందనే వా వార్త కాన్ఫూరంతటా
బ్యూహించింది. చాలసుంది పురుషుఐ రాక .సౌగెంది. “క్రవితకూడా. బాణా
రాజీంచింది. శభకు వెళ్ళనిరోజంటూ లేదు. కచేరిబు ఎక్టైవగా నచ్చాయి.
కొద్దిరోజుల్లో కాగా డబ్బు సంపాదించాను. వాన్వ్యూమ జనుల ఆదార్‌
వ్యవవోరాలు, మాటా మర్యాద సెచ్చక మాటిమాటికి లక్నో గుర్తుకు
ఇచ్చేది. అయినా స్వేచ్చతో ఏడో ఆనందం ఉంది. లక్నో వెళ్ల బుద్ధి
ఆచయ్య్యేడికాదు. లక్నో వే వాసన్‌ వాసిగా పదిఉండాల్ప్స్‌ందే. ఈ
ఇసష్పత్తిలో శాసమ్‌తో విడిపడితండడం సాధ్యపడదు. వేశ్యులంకా ఆమె
చాటుకు పతాగిమణగి ఉంటారు. మంచి వాద్యబ్బందం లథధీించడం కష్టం
వాద్యుంలేకండా సంగీత సభలు, నాటజ్యసభలూ ఎలా సాధ్యం? రాజుల
నవాబులంురరు నేను వెళ్ళొనంకు ఖానమ్‌' చలషే. నేను మంచి పొట
కత్తెనే. ఆయినా లక్నోలో దోలమంది మంచి పాటక త్రెలున్నారు. మంచి
ఇడు వచమషణ రసజ్జులకు. సాధారణ జసుత్లో అమ్ముడయ్యేది పేరు. "పెద్ద
నుమనుల చూపు పెద్ద వేళ్ళల పైనే ఉంటుంది. ఆభాంటప్పుడు నన్నెవరు

120 త(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

సు మందిన గొరమం అభించింది.

లు జయగువే సన్ను పిలువడం
గర్భంగా భావించేవారు. దూరంగా ఉంకుగాని ఐక్నో గోవృటణం తెలి
యదు. ఇక్కడ పొ పఖ్సొాతులు,. గారిని మించిన
చారు చేరని భావన, వారి శిమ్యలు ఎ
పేరు విన్నవాదే లేడు. ఒకనాడు ఏద జరిగిందో కనండి. ఒక మతో
శయుడు గదితోకి చేంచేశారు. మాటల సరదర్భంలో కవిత్వాన్నిగుకిం
చిస చర్చ వచ్చింది. “తమకు హ్మజతషాకథా తెలుసా?” అని అడి
గారు. * తలియడు- షారొథ్‌ ఎన్వరు**” అని ఆడిగాను. పీరు వారి

వారు: మేరు అక్నోకాసులని విన్నాను

చేసు చిష్తం. నకాసం అక్నోలోనే.

వాయ: అక్నోలో ఉంసడం. మా గపరువుగాకిని వరుగకహో3డం ?
నేను: పేరున్న లక్నో కవ్చలందరినీ ఎరుగుదును. ఇక గురువుల

విషయం చెప్పాలా? కాన్త పేరున్న శిష్యుల కవితలూ విన్నాను,
వారి పేడేమిటో చెప్పండి. కవినామంతో పరిచయంలేచు,

వారు: మేరు చెప్పి పసయోజసనం ఏమి? వారి కవినామం నలుదిశలా
(వక్యాతమే. మీకు తెలియకపోఒచ్చు. పోనిన్వండ్‌.

నేను: తమించంది. కవుల పరిచయం గలదాన్నే- తమ గురువుల
విషయంలో తామలా చెప్పుకోవడమూ నబబే. పేరు శలవిన్వండిం
గుద్దుపడ్తావే మో 3

వాళు: మీర్‌ సానమ్‌జులీసాహట్‌ షార్‌,

చేను: “పేరు వరిణయమైనదడావిబాగేఉంది”" ఆని ఆభోచిందాను.
తల్లా! ఈ మీర్‌ హషమ్‌ఆలీపావమాబ్‌ ఎవఠ ? చివరకు వారిమీద
కాల్రికభిగింది. “పీ గురువుగారు శోక కవితకూడా చదువుతారు
కయా 1" ఆడిగాను.

వారు: చిక్తం. శోకకవితలోకూడా వారిని మించిసవారు లేరు.

ఉ(చూట్‌ జాబ్‌ అదా 121

సన్‌ను చకా శలవిచ్చారు హీర్‌సావాద్‌ మిర్జాసాబ్‌సుకూడా

మొంచినమవారా *
వారు వారితో నరితూగేవారు
సను శోేకగ్‌కాలు ఎవరివి చదువుతారు?

వారు ఇళరులఏ చదవడమేం ఖర్మ ? స్వయంగా రచిన్తాప ఈమధ్య
ఇరవై పడవ రజ్ఞల్‌కు సరికొత్త ళోకగీఠం చదివారు. వాల (ప్రవ్వాళత
మైంది

ఎను తమక కావకం ఉండవచ్చు

వారు మెం గుర్తులేదు వగ్లాన్ని కీర్తిస్తూ ఒక చరణం రచించారు.
అది నాకేకాదు. సట్నంతో ఆందరి నోటికి వస్తుంది కలం విరిచేశా
రమకోంతి

చేను: దంపతో సాయించండి నేనూ ఆనవండిస్తామ
చెంగు ఒరనుండి వ్యజఎఖర్లం చెడలిండె

వారు: ఈ చరణ ఖ్యాతి చూరదూర[ పాంకా లకు వ్యాపించింది మిగతా
చచణాబు నేను చదువుతా వినండి ఎంత ఆందమన కవిత |

నేనా: (ఉబ్బిపోయి చితం శామీ కనిత లక్నోలో ఏవీఉంటారు

వాదు: ఆడే నేనన్నది అక్నోవాసులు పైగా కవిచాపరిచదయం గల
వారు హ్మజక్‌షారఖ్‌ పేరు వినకపోవడం ఏమిటి ౩ ఆక్పర్యం-
ఇప్పుడు ఆర్హ్యమైంది వోన్యమని

మీ గురువుగారు చచ్చి మరొకజన్య ఎత్తినా ఇలాంటిది వాయలేరు
ఇది యళశ్శర్‌ రులు మిర్జా డపీర్‌సాహట్‌ కవిత ఇందానువి నోటిడాకా
వచ్చింది కాని ఎందుకన పోనీ ఆని మింగేళాను

శాస్వా: శెరినిగా షవర్సిందారు. ఆది కాస్త ఇవ్పఉండే వాడి కూట్లో
మన్ను పడేది మీర్‌ హసషమ్‌ఆలీషారఖ్‌ న్యూకమేనా ఎందరో
మహాను ధాపులు ఉన్నారు ఇలాదటీవాళ్ళు ఇంకొకరి కవిత తము
సిర చదిచేస్తారు. కొద్దిరోజుల్ముకికపు విషయం ఒక పెద్టమనికు

222 ఉ|మాబ్‌ జాన్‌ అదా

నా మ్మకుని కవితల చిత్తుపతి దొంగిలించాడు ఆకీణు పాదా
బాదుటో ఐవిఎర్హూ ఉరొాడు గొవ్పగొప్పవారు క్లాఎంవారు వావ
కనిపెక్తేబాటి ఎనిపె్తేశారు అక్నోకు ఉత్తరాడా వచ్చాయి
అను కవికి తెలియవరచడం జరిగింది. వారు ఎన్ని ఊోంకున్నాలు
ఆలాంటి మోయు అక్నోను ఎంత ఆ(వత్విలషాలాబి శారం"కే
చిరుతో? కనిపేరతోానవని లక్నో అఏ (డాయుడోాదానిక్‌ ఎగ్గు
విలుజటూంది వదువ్ని ఎంధ్య్వలక నాలుగురోడజా-_ ఇక్నోలో ఆధిచై
లక్నవీలా అయిపోతారు. అంతటితో గాసుకు పదే” ౩ పంటలూ

జనం ఆబద్దాలతో ?
ఉఊ్నమావ్‌ ఆవును చాటఎంం౦ది తిమ లాభంకో ఎం అర్నోను గాడు
కుంటారు కాన్ఫూరులో నరిగ్గా నా వరికీ ఆడే
అ రోజాల్లో రైెణబ్భలేవు ంక్నోవాజ్భ బయటే ప్రాంతాలు వెశ్ళేవాన
కాదు ఎక్కాచెక్క.డినుంచొ ఆకులు ఇక్కడికే వచ్చి తెవు ఎద్బను (ఒం
ర్శించి అర్హంలనుబటి కీర్తిపొందేవాకు ఢిల్లి పాడు కి లక్నో యది
చెందింది >
కుస్వా సరిగ్గా ఇచే స్థతి నేటి దక్షనుది లక్నా పాడుండింది దక్తశు
ఒప్రద చెందింది నేను వెళ్ళలేదు విన్నాను లహ్మో వారి విధులకు
వీఢులే ఏర్పడ్తాయన్‌

ఈమౌవ్‌ వ్‌ లక్నోచాజ్డని వి వీగేవాడితో దెచ్పండి ముందు అన భా)
చాగుచేచుకామ్మని

చుస్వా: వాహ్‌ 1 వంతి లాగా చెప్పారు. షాట ఎలాగో ఎస్తుంది
కాని తీరు రాడు

15

అమమావము పెర్హ్తింన చెవదిటరము ?
గంయాగ వియోగము లిట ఒ జము!
ట్ల
నిడివోయిసకారు కలుస్తారు. ఆదీ ఎప్పుడో వితపోంబిఫుడారు.

యు

కలుత్తాం నే ఆకనహితం లేనివారుకూడా కలుస్తారు. ఒకనాటి సంగతి.
కాస్ఫూతుకు వచ్చి ఆరు నెలకై ఉంటుంది. నా క్సీర్షి భాగా వ్యాపించింది.
వీధుగో. గొంమల్లో నేను పాడిన పాటలే వినిపిస్తున్నాయి. దాత్రికృ
చాలమంది వస్తున్నాతు.. వేసవికాలం. పగలు రెండుగంటల సవుయం.
మంచంలో ఒడుకొనిఉన్నాను. దాసీది పంటింత్లో గుంరుపెడుతూంది.
పనివాడు గది ఆవతల కూద్చొని పంథా (త్రాడు లాగుతున్నాడు. వట్టి వేళ్ళ
తడి కలు ,ఫండిపోయాయి.. నీళ్ళు చల్లడానికి మనిషిని పిలుద్దామసుకుం
టుం2డగాల్‌' పీధిలో మాటలు వినిపించాయి. “లక్నోనుంచి ఒచ్చిన వేశ్య
గది ఇదేనా ఏ" ఆని అడీగింది. కోమటి దుర్గ “అవును అదే” అని
చెప్పింది. తదనవావ *గుబ్ముం ఎక్కడ "” అని అడిగితే చూపించింది.
కాద్ది సేవల్లో ఇద్చ్పైఏళ్లు ముసలిది గదిలో (ప్రవేశించింది. ఎదుప్పు రంగు,
యముడుతల సుఖం, ముగ్గుబుట్ట తల, వంగిన నడుము, తెల్లని మల్మలు
మునుగు, చారం ఒదులు మైజామా, చేతులకు మందడం వెండి కడి
యాలు, పెళ్ళికి ఉంగరాలు, చేతిలో కర, వణకుతూ ఇగఠుకూ వచ్చి
కూర్చుంది. బది తన్నెందు సంవత్సరాల సల్లని కురాధు ఎంటవచ్చాడు.
చాడు మం చిచన్నాయుం

మృృడ్తురా 2 : అక్‌ నుంచి మెచ్చింది సుష్వానా వి
నేను: చిత్తం.

ఈ మాట ఆని నుంచం దిగినచ్చి పాన్రాన్‌ ముందుకు నెట్టి హుక్కా.
శేసలసిందవి మనిషితో కేకవేపి చెప్పాను.

పెద్తురాలు : మా బేగమ్‌ నిన్ను శ్ఞాదకంచేసిండి. కొడుకు జన్మదినట,
జవానాలో గోష్టి. సీ కచేరి ఏర్పాటుచేశారు.

124 తయమాబ్‌ జాన్‌ ఆదా

చేను జేగంగారికి నేనెలా లెలును ?

సదురాణా వట్నంసండా పీ పాటలే (మోగాుతుంజబ రెండే రారణం
ఏమంటే బేగహుగారు లక్నోవారు

చేను మిరుకాడా అక్నోవారేకా ॥

పృృడ్డుదాలు వికెలా జెబుము?

నేను మీ మాటతీరు గదాగుతుందడా ౯

వృద్దురాలు ఆవును నేనూ ఆక్కాడిదాశ్నే కచేతక్తి ఏం తిసుకుం
టావో జెప్పు ఇంకా బాలా సనులున్నాయి

వేను నా వెల ఆందరికి తెలిసిందే యాభై దూపొయీాంు పుచ్చుకంా
టామ కాని దేగమగారు లక్నోవారు గౌ ఆదరంతో సను
పిలిదారు. వారినుండి ఏమీ తీసుకోను గోష్టి ఎప్పుడు?

పృడ్డురారా ఈ రోజు సాయంకాలం ఈ రూపాయోలా చిల్లర ఖధ్నుకు
తీనుకో మిగతావి అక్కడ లఖభిన్తాయి

నేమ. (డబ్బు తీనుకొన్సి ఇదిం అపనరం అయినా దగమ్‌గారు
వొచ్చుకుంటారేమోనవి తీనుకుంటున్నాను ఇనెకిండ 7” ఆడ్‌
గాము

వృద్ధురాలు ఇల్లు కాస్తమారం వవాబ్‌గంజ్‌లో ఈక్కురాడు సాయం
కాలం వస్తాడు ఆతవివేంట వచ్చేయి ఒక విషయం గుర్తుంచుకో
మెంటు మీ ఇంటికీ వచ్చే మగవాశ్లైవరూ ఉండకూడదు

చేను? వాచ్వుగాళ్లు?
వృద్ధురాలు? వాద్యగాబ్న సేవకులు రావచ్చు. మరేవరూ ఉండరాదు.

వేమ: వెంట తెచ్చేంత వరిచయంగలబా రెనరున్నా రెక్కుడ ? ఎవరూ
రారు

ఇంతలో సేనకుడు చంకా. తయాదుచేపీ తెచ్చాడు. వా నం
(వకారం మునబావీడ మాందుంచాడు. మోకా అనండంగా వీల్చెంది.
వేను ఒక్‌ శమంపాకకు నున్నం రాచి. కాజుచేపి బక్కులం శబ్నాలో వడి

ఉన్న వవ్నవి పొడి. యాలుకుగుంజ నవ వేపిచుట్లీ ముచలిన్వకు ఇచ్చాను.

ఉ(యమాజడ్‌ జాన్‌ ఆదా 125

వృద్రుతాలు వాయ్పో॥ దిర్చా ఎస్నెప్తాడున్నాయి పాన్‌ సిమిలడానికి.
నేను తిశంగి మకు తగిని తాంబూలమే సిద్దం చేశాను

ముణలవ్వు తాంబూలం వేనుకొని వాల నంతోషించింది ఇడి మా
నగు ఇ మర్యాద అని పొగడుతూ వెళ్ళిపోయింది ““కా్త పొద్దుండగా శే
వచ్చేయి గడియ పొస్పాండగానే ఉత్సవం మొదలు ఆపుకుంది

"సమ ఆని కచేరి ఆచారిం కాడు ఆయినా చేగమ్‌గాకు శలవివ్చారు
కాబట్టి ఎందలకడనే వచ్చి ఆభీనందన గీఅం పాడుతాను

జ ఎ్చైటూయి ఏలువ బయట ఆన్నప్పుడుగాస తెలియద కాన్పూ
రులో వందల కచేరీలు జరిగాయి కాని ఇంత ఉత్సాహాం కలాగలేదు.
సాయంకాలంగోణం విరీకి దూ కాలం గడిపాను వేనవివగలు కోండలా
ఉంబుంచి కష్టా గిచింది ఆంబదు గంటలకు కుర్రాడు వచ్చాదు-
మొదటినుంచే సిద్దంగా కూర్చున్నాను. వాద్యగాళ్ళమ కూడా పిఛివి ంచాను.
కరాడు ఇల్లు ఏక _డుందో చెప్పాడు _చయాణమె వెళ్ళాను

బేగమిగారి ఇంటికీ గంట దౌని కాలుఐపక్కం తోట ఉంది.
వాఠాగువ్నై శల గాగజయుదు, ఇతర ముళ్ళదట్లు ఎత్తుగా పెంచారు. ఆది
ఒక గోడలా తయారైంది తోట వార్తగా ఆంగ్లపద్రతివో ఇంది కాటి.
కొర్దూరచెట్లు వరుచలుగా ఉన్నాయి అంచులకు రోత్తిరించబడిన ఎరువు
చెల్లు నలువై ఎల పచ్చదనం అక్కడక్కడ రాళ్ళతో గుట్టుబ్లాంటీవి
చేశారు వాటిమీద ఆనేకదకాణ బిట్లు రాళ్ళలోంచి మొలిచినట్లున్నాయిం
తోటలో నరావ్నైపుల కాసారములా వీర్మించదిడినాయి వాటిలో ముత్యం
లాంటి కుథమెసి వీరుంది మాలీ గొట్టాలతోనూ, అలయం కాలతోనూ
నీరు పెడ్తున్నాడు. అకులనుండి వీటిలౌట్లు రాలుతున్నాయి పగలంకా
సీటికి తపించిన పూలకు వీరు చర్లిడంవల్ల (పాణం వచ్చింది ఎంత
సచ్చగొ, చలిగా అనందంగా ఉంది వాతావరణం!

జన్మదినోత్సవం జరిగింది శ్రీల పాటలు వినిపించాయి ఇవతల
నేను ఆలివందన గేయం పాడాను శ్యామకళ్యాణ్‌ పావంధిందాను వినే
వారు ఎవరూ లేడు నేవే పాడుకున్నామ వేగమ్‌గారు ఒక నవగనుం
ఆయిడు రూపాయలు బహుమానంగా నంపారు కొద్ది షేపట్‌చలో సాయం
తాలం అయింది చంల్బదుతు ఉదయించాడు. వెన్నెల పరుచుకుంది.
కాసారజలం చషదాకీరణా లతో కతన్‌ వింతశోభ సిన్తూండి

726 ఉ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా

తోటలో సుందర హర్మ్యం. తోటమధ్యను ఒక తటాకం ఉంది.
చానిచుక్రు విడేళవుు పూలమొక్కలు ఆందంగా అలంకరించబడినాయి.
ఈ చెరువువకు కలిపి ఒక ఉన్నత వేదిక నిర్మించబడింది. దానిమధ్యన
పుష్కలంగా గాలివచ్చే ఒక చిన్న బంగళా ఉండి. ఈ తటాకం కాలువ
నీటితో నిండుతుంది. ఆందు నీదుపడుధ్యనితో చల్లవనం వ్యాపిస్తూంది.
ఎంత ఆహ్లాదకరంగా ఉంది. సుందర నఎధ్యాసమయం- శుభమైన
గాలి. రంగురంగుల పూలపరిమళవు గుబాళింపు. అలాంటి వాతావరణం
ఎక్కడా చూడలేదు. వేదికమీద మల్లెలాంటి తెల్లనిగుడ్డ పరచబడిందిం
జక బాలీసు పెట్టదిడింది. దావిముందు మమ్ము కూర్చుండ బెట్టారు. ఈ
"వేదికనుండి సెధంవరకు గులాబిచెట్ల వరుసఉంది. ఆ మార్గానే బేగం
గారు విచ్చేస్తారని తెలిసింది. ఎదురుగా చిల్మనులు (వేలాడుతున్నాయి.
వేదికమీద వచ్చని దీపాలు వెలిగాయి... పాొడవ.ఐపిందని ఆజ్ఞ వచ్చింది.
చేను కేదారం (ప్రారంభించాను. చాలసేపు గానంచేశాను. ఇంతలో ఒక
డాసీది రెండు చేతులలో రెండు కమలల్ఞాంటి గాజుదీపాబు తీసుకొని
వచ్చింది. దీపాలు అక్కడ “పెట్టి వాద్యగాళ్ళను అతిథి గృహంలోక
వెళ్లాల్పిందనీ. అక్క_డికే భోజనాలు పంపదిడుకాయనీ చెప్పి పంపించింది.
ఇక అంతః395 గోష్ట జరుగుతుంది. వారు వెళ్ళగానే బేగమిగాలు విచ్చే
శారు. గొరవసూదకొంగా లేచి నుంచున్నాను. సన్ను దగ్గరికి పిలిచారు.
తము పరుపుమీద కూర్చొని జాలీసుకు ఆసుకున్నారు. సన్ను ఎదురుగా
కూర్చోపలసిందవి సంజ్ఞిచేకారు. సలాముదేసి కూర్చున్నాను. ఇజ్జకోవం
విరీకిస్తూ బేగమి పదనాన్ని ఛ్వానగా చూచాసు,

చిలిపి కసులు వెదజబ్లా రేఖాచిత్రాలు
ఎదురుదొదురు మారని చేయు సవాలు |

ఆ తోట. ఆ పరిసరాలు ఆమరవురి అనే ఆనువమూవం కితలీగింది.
ఎదుట బాలీసుకు ఆమికొవి కకార్పున్న ధొంభథభను చూచి ఆ ఆసుమాసం
చూరమయింది. ఇడ పకుదుల సంటుతూంది. చ్మితించిని ట్లన్ని నోము
బొమలు, గులావిరేకుకాంటి విభాబనేతాలు, అంధమైస ముక్కు, చిన్న
చుబుకము, నల్చని నాజూకు పెదవులు, మొత్తం రూపంలోనూ వంక కని
వంచనము. ఎత్తూ, లాపూతూడా నమాసంగా ఉన్నాయి. ఆమె అందాన్ని
మించిన అందం చూడలేదు. కొంళపరకు ఖుర్షీడ్‌తో ఫోబ్బవచ్పి. కావి
ఎక్కడ ఖుర్ష్తీదు ఎక్కడ ఈ దేవకన్య ॥ ఖర్షీద్‌ ముఖంలో బుబ్బత్వం
కవివిస్తుంది. ఈమె బుఖాప శీవి. ఖుక్సీడ్‌ ఈమ ముంచు కొంధ వికారంగా
కచిసిన్తుంది. శరీషకుముముంబాంటి ఈ రం ఆమెలో ఎక్కడిది 1

జాబ్‌ జాన్‌ అదా 127

రెండనది ఆమె ఎఎఖంఎెధ నవ్వుడూ ఉదాసీనత కనిపిసుండి చించిర
లాడుతుంది. బేగమిగారిలో _చసన్నుత ఉంచి మాట్లా డితే పూలు దాలు
శాయి నూటకు ఎస్వుకుంది రాని ఆమె నుందు మాట్లాడే ధైర్యం
ఎవదికి ౩ ఆందం, ఆనందం నిరాడంబరత నాదిటోనే చూచాను. ధనికు
లను అంతా చబ్వుతినాంం నిన్వార్థంగా అమీరుల ముఖస్తుతి చేవనా దోషం
చేదంచాను బటల. ఆభథీం జాలాకూడా రూపానికి తగిని ఫ్లై ఉన్నాయి
లేత ఎరువు మునుగు భుజాలమీద పడుతూంది దిగుతైన చొక్కా
ఎరదు౪ పైజామా చెవులకు వచ్చల దుద్దులు సృజన ముకంగ్రాపుడక
మెడలో సాధారణ గొలును చేతులకు దింగారు గాజులు. జకం.
అందానికి తగిన నిరాడంబరత అందుక తగన దుస్తులూ, ఆభరోశాలుం
ఆళ్ళర్యంతో చశ్తరువునై చూస్తున్నాను. నా రూక ఎలాఉందో మీదు
చూద్రానేఉన్నారు కాని నమ్మండి అవిడ దృష్ట్‌కకాడా నాపైనే ఉందే.
ఎన్వ్నే చూస్తూంది ఇరువైపుల చూపులు కలాస్తున్నాలు. అఆతేకషాల్లు
నునసువో ఒక అలోచన వచ్చింది కానీ ఎలా వ్యక్తవర్యడం ? ఏమవి
చెప్పడం ? ఒక దాసీడి వెనుక నిలిచి సంథా వీచుతూంది. ఇ్యక్టరు ముందు
సుంచున్నారు ఒకోధాసి డేతితో వెండి డద్నా, నురొకదాసిచేతలో పౌవ్‌డాన్‌
ఉన్నాయి. చాలసేపు బేగమ్‌ మాట్లాడలేదు నేనూ మాట్లా డలేకపో యామ.
చినరకు ఆమె సారంనించింది

బేగమ్‌ నీ ఫేకేమి?
నేను (చేతులు కట్టుకొని ఊ్యమావ్‌డాన్‌-
జేగఘు స్వంఅంా లకోయేనా ?

ఆ (సశ్నించిన పద్దతికి బదురాచెస్పడం కష్టం అయింది ముఖ్యంగా
ఈ నమయంలో స్వంత ఊరు లక్నో ఆవి చెపితే నా నుననులో ఉన్న
భాఎఐ నశిస్తుంద ఫెజాబాదు ఆవి చెసితే ఆవనరంగా ధరహన్యం వియటు
నడుతుండి కాగా ఆలోచించి చెప్పాము

నేణు చిత్తం అక్నోోలోనే చెరిగి సెద్దడాన్నయాను.

వెప్పనైతే తెప్పానుగాఐ మళ్ళీ వచ్చే _వశ్న ఇబ్బంది కలెగిస్తుంచవి.
తరవాత గదహొండాను ఆఅనుజున్న స్తే అయింది, వెంటనే బేగమ్‌ ఆడి.
గారు

128 ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

జేగహ్‌ ఆయితే ఎట్టంది లక్నోలో వాడా?

బదులు చెప్పడానికి ఆరోచిండాసు కొం= సిఎ టౌ-ంగా ఉండి
వశ్న పిగే విణంట్లు ఎట్‌ంచి కీశషిగారీ రాం ౪౦ రక్నోలోనే
ఇందా?" అని ఆడిగా యు
చేగమ్‌ ఒకప్పుడు (ప్రస్తుతం కాన్బూనే న్వ్యగామం అయింది
నేను చేనూ ఆశే నిశ్నయిందాను
బేగమ్‌ ఏమీ?

ఈ (పశ్ళ్నాకు ఆవాలు చెప్పడం మరీ కష్టనునిపెంచింది కథంతా
ఏనుని వెన్నను? నిశ్నవిస్తే ఆవనరంగా కాధపెట్టినల్లు ఆనుతుంది
* వరిస్టితులు అలా విచ్చాయి అక్నోో వెళ్ళగాని) డ్రిఎట్టడంచేదు ””
ఆన్నాను

బేగమ్‌ మంచిది కావి ఆమ్ముడవ్పుడు మాదగ్గరికి మస్తుందు

వేము. దావడం ఏమిటి ? వెళ్ళడానిశే నుససాన్నశంలేదు ఒకటి తవ
దయ రెరిడనరి ఈ తోట, సరినరాబు ఒకపారి చూచినవాడు విడ
వాలని అనుకుంటాడా? ముఖ్యంగా నారాంటి మావవికదోగప్ప
చులక ఈ నాకొవదణం ఎంతో హోయిగా ఉంటుండి

జేగన్‌ అయితే ఈ ఆడివి బాగవిపించించన్నమూాఓట మవిషి అలికిడి
ఉందోదు సట్నావికి కోనుఐదూదం బాలాగు “పెసల సరుకుకు
వంపితే ఉదయం వెళ్ళిన మవిషి సాయంరాలావికి గాన తిరిగిరాడు
కీచురాళ్ళ రొచకు చెవులా చిల్లుతాపడ్తాయి రోగంవస్తే ఊకో
వుండి వైద్యుడు వచ్చేవరకు (_పాణమే పోతుంది

చేదు? వవరి మతము వారిది నాముమాతం నవందుగా ఉందీ ఇక్కడ
ఉండు సుధేరీ ఆపడం ఉండదవిపిమ్తాండి ఆంజదా ఇక్కొ.డుం కే
రోగా లెందుకు వస్తాయి ?

ఖేగమ్‌ , వచ్చివ కొత్తలో వేమా ఇలాగే ఆమణవేదాద్ని కొన్నిరోజుల
తరవాత వట్టుణార్లో ఉంచేవారు ఇక్కడ ఉండలేరవీ అం
చాంఅంచ్‌. వట్ట హాల్లో అనేకరకాల వొకర్యలు ఉంటాయి. అన్నీ
పెమోగాని ననాలంగారు శంక వెళ్లి నద్చటినమంది రాతిళ్ళు సేద
వట్టతంలేడు. భయం భయంగా ఉంటూంది. చేవురిచ్చిన వపా

ఉ(మాౌాట్‌ జాన్‌ అదా 129

యూీలు సేవకులు అంతా ఉన్నారు ఇప్పుడుకూడా వది సన్నెండు
మంది మగ నౌకరులు ఉన్నారు దాసీలకు ఐెక్కలేదు అయినా
భయంగా ఉంటూంది మూడు నాలుగురోజులు చూస్తాను అప్పు
టికీ నవాణు రాకుంటే ఊళ్లో ఏదైనా ఇల్లుతీసుకొని ఉంటాను

చేను తమించండి మీ న్వభావంలో భయం ఉబ్నుట్లుండి ఇలాంటి
ఆలోచనలు రానీయకండి ఊళ్ళో పరిస్థితి చెన్పకండి ఎండకు
పాణాలు పోతున్నాయి ఇక రోగాల సంగతి అడక్కండి.
ఆ దేవునికే తెలియాలి

ఇంతలో దాది సాపసు ఎత్తుకొచ్చింది మూడేళ్ళ నవీవాడు ఎంత
ఆందంగా ఉన్నాడు! చిలక పలుకులు: బేగమ్‌ దాదినుంచి తీసుకొని
ఒడిలో కూర్చోబెట్టుకుంది కొద్దిసేప్పు తరవాత దాడికి ఇన్తుంకే నేను
శీసుకున్నాను ముద్దులు పెట్టుకున్నాను చాలసేపు ఆడిందాను దాడికి
ఇచ్చేశాను.

చేను వాబుకోనం తప్పక వస్తాను
జేగమ్‌ (ఉరుసవ్వు నవ్వి * ఏదోవిధంగా రావడం కొవాలి” ఆన్నాడు.
నేమ వస్తాను వస్తాను వస్తాను మీకు ఏసుగుకలిగేదాకొ వస్తాను.

తరవాత ఆమాట ఈమాట మాట్లాడుకున్నాం బేగమ్‌ నా పాటను
మెచ్చుకున్నారు ఇంతలో వంటమనిషి వచ్చి భోజనం ఫిద్దంగా ఉందవి
నివేదించింది

జేగమ్‌ భోజనానికి వదండ్‌
నేను; మంచిది

బేగమ్‌ లేచినుంచున్నారు. నేనూ లేచాను ఇమె నా చేయి నట్లు
కంది, దాసీలతో “మీరు ఇక్తడే ఉండండి భోజనం చేపివచ్చి ఇళ్టుడే
శఈూార్ముంటాం "”” అన్నది
వేను: మనోరంజకమైన ఈ వాతాసరణం వదిలివెళ ఎధికావడంలేదు-
కావి తవ అజ్ఞ

తగమ్‌ : కక్యడి కే పేస్పించుకుండామా =

130 ఉయాట్‌ జార్‌ అదా

నే ఎవనకంలేదు వోజ-ం వెసి ఇక్కదే -చ్హాం

రు (ఒక డాగెతో పీరివెంట వచ్చి.ఎవారిక్‌ ధోంనాలు _లునాయా -
దాసి (చేతులు కట్టుకొని “అయినాయి వావసాసి అల్నడి

దెగమ్‌ ఆయితే వారిని వంపించేయండి పండ చేవ వింయలాం

ఉమావ్‌ చాన్‌ భోజ ఎంచేనీ ఐళ్తారు

తరవాత మేంంద్రింం భవనెంవై ఇ అఆడిదాం. ఒక డాని దీపం తి
కొని ముండి నడిచింది. వేగమ్‌ నా చెవితో ఇతో చాల మాట్ర్తావావ్చి
ఉంది కాని ఈరోజు కుడిరిదు. రేల నాకిం తీరికలేయు ఎభ్యాండి ఉదయం
వచ్చేయి భోజంం ఇక్క_జే ఆన్నారు

నేఎ నేనుకూడా కొండ ఒస్పువించుకోచాలి

చజేగమ్‌ ఈరోజు కాడు వడ భోజుణం చేతాం తరవాత సీ పాట
వినాలి

వేకు నాధ్యగాళ్ళను పంఎంద

జగము మగవాళ్ళముందు పాట ఏడం మాకు ,+చ్చదు చూ డాసెల్లో
ఒకతె మంచి తబలాకళ. ఆమె వాద్యానికి పాఠం;

చేను చిత్తం

భవనానికి చేదాం విశాలంగా ఉంది ఆందంగా అఆలంకకించ
దిడింది. రాజభవనాల తరవాత ఇం సౌగసుగా ఆలంకతిం-లవీన సననం
మరొకటి చూడతేదు మొదట ఇరండా కనిపించింది తిరసొఠ అనేక
గదుబు దాటిపటోయాం ఆన్నిగదులూ రకరకాలుగా ఆబంకదించబడివాయి
చివరకు ద్తర్‌ఖాన్‌ వరాదిత ర్న గదిలో _పవేశిందాం నురో ఇధరు మీలా
నూకోనం వేచితిన్నారు ఇర్టరూ చెలికత్తెలు జరీబట్టలు ధదిందారు
ఆందంగా ఉన్నారు

ధస్పర్‌ ఖాన్‌టీంద వలావు, విర్యాపి నుజజఆావల్‌, వతంజన్‌ నఫేదా.
మీరిబరంల్‌ కాఖల్‌ ఖావియా. రకరకాల కూరలు కబోబుణు, ఊర
గాయలు మురోబ్బాలు, మితాయీాఖు పెరుగు మీగడ వివిధపదాద్డాలు
ఉన్నాయి లక్నో మదలినతరవాత నుఖమైన ఫోజవం ఇన్వాశే, (వతి

ఉఊ(మౌావ్‌ జాన్‌ అదా 131

వస్తువు బేగమ్‌ నాముందుంచేది నేను కాస్త వెనుకా ముందాడినా ఆమె
బిరిఎంఉంనరల్ల ఎక్కువే తిన్నాను

గిన్నె నీళ్ళ వచ్చాయి చేతులు కడుకొని తాంభూలాలు వేసు
కున్నాం మళ్ళీ ఆ వేదెకమీద సమావేకయైనాం జేగముకాక చెలికత్తెలు
డాణలు మామౌలా పనివాళ్ళు ఆంకా పది వన్నెండువండి వ్తీలు ఉన్నారు

తబలా జజ సితార్‌ తేవలసిందని ఆక్షాష్‌ంచారు జేగమగారు ఆవి
వచ్చాయి ఒక చెలికత్తె తబలా (ప్రారంభించింది డేగమ్‌ న్వయంగా
సితార్‌ వాదసెం _హపారంధించగా నేను సాట పారంభిండాను

భోజనాలయ్యేవర'కే పది వదకొండైంది పాటకు కకూర్చునేవరకు
సరిగ్గా పన్నెండు. ఎంతో ఢబ్బు ఖర్చుచేసి అడవిలోనూ ' కొండల్లోనూ
సిద్దంచేపస ఆ తోట వింతగాసూ చయంకంంగాసూ కనిపిస్తూంది ఆ
ఉన్నితసౌధానీకి ఒకమూలనుంచి నూరంగా దట్టంగాడ న్న చాట్లచిపర
కొమ్మల్లోంచి చందుడు కనిపిస్తున్నాడు క్రుంగనున్నాడు. ఎలుగుమీద
చేకటి వ్యాపించింది (వతివమ్తవు భయానకంగా ఉంది చెట్లు తమ
పొగవుకంట ఎంతో పొడవుగా కనిఎస్తున్నాయి రయ్యిమని గాలి
వీస్తూంది నర్వీచెట్ల చప్పుడు ఏనీపన్తూంది నిశ్శబ్దవాతావరణంలో చెరు
వుతో వడుతున్న నీటిధ్వని సెద్దగా నినిపిస్తూంది ఆప్పుడప్పుడు ఒక
పక్షీ బెడిరిలేచి కేక పెడుతూంది ూరమృగాల గాం్బడించాలకు పేస్టులు
ఎగురుతున్నాయి ఆవి ఎగిరిసప్పుడు గాక్ల ఆకులు రాలుటున్నాయి చేవ
అమాంతంగా చెరువులో గంతులునేస్తుండి కన్నలు బెకబెక చాగాలు పాడు
తున్నాయి ఈ వేదికమీడ కూర్చున్న భూషణభూసిళలైన సది పన్నెండు
మంద్‌ సుందరాంగులు తప్ప ఎక్ళుడా ఏవరు లేరు గాళికి కొన్ని గాజు
కీపాలు ఆరిపోయాయి. రెండు లాంఠరుల వెలుగుంది వాట్‌ అద్దాలూ
ఆకుపచ్చగా ఉన్నాయి దెరుపుచో కనిపించే చుక్కల వెలుగువ్‌నా
ఆంతటా ఆంధవారం 1 సమయానుకూలంగా *“సోపాని” _పాదంఖీం
చామ. ఆరాగవు భయంకర న్వరం హృదయాలను కదిలించింది. ఆంకా
భయవిష్వాలులైనారు.

తోట భయంకరంగా ఉంది కళ్ళలో భయం గుండెలో భయం
ముఖ్యంగా దట్టప్రాస చెట్లకింద చిక్కని దీకోట్లు జీదాయి ఒకరి ముఖాలు
ఉకరు చూచుకుంటున్నారు ఎటుచూచినా నిధామయంగో ఉంది వా
గుంతె దడదడణాడుతూంది బేగమ్‌ ఆన్నది నిజం ఇది ఊండదగిన

132 ఉయాబ్‌ జాన్‌ అదా

చోటుకాదు అనుకున్నాను. సక్కల కూతలు వినిపించాయి. డాంతో
భయం మరీ ఎక్కువైంది. తరవాత కుక్కలు మొరిగాయి. భయంతో
ఎవరినోటా మాటరాలేదు. ఇంతలో బాలీసుకు ఆనుకుని కూర్చున్న చేగం
తలెత్తిచూచింది. ఎదురుగా ఏదో కనిపించింది. పెద్ది కేకపెట్టింది.
పరుపుమీద పడిపోయింది. ముగతా శ్ర్రీలంతా అటు చూచారు. నేనూ
వెసక్కు తిరిగి చూచాను.

బేగమ్‌ పిరికి అనుకున్నాను. కాని తీరాచూస్తే అర్హంఅయింది.
ఎవరి గుండెఅయినా పగులుతుంది. ఎదురుగా ముసుగు మనుమలు వది
వది హేనుమంది వస్తున్నారు. వారిచేతున్తో సగ్నకరవాలాలున్నాయి.
వరిగెత్రివస్తున్నారు. ఆడవారి కేకలు విని నౌకర్లు అటు పరిగెత్తారు.
కొందరు దుజ్గుకషర అందుకొని, కొందరు రిక్తహస్తాలతోను పరిగెత్తారు.
ఇటు మనుషులు తక్కుస ఉన్నారు. బందిపోట్లు ఎక్కుప ఉన్నారు.
చాలమంది మధ్యనుంచే పారిపోయారు. నలుగురైదుగురు అరుగుదగ్గరకు
వచ్చి చంపడానికి, చావడానికి సస్నద్రంఅయి నుంచున్నారు. వ్రీలలో ఎవ
దికీ స్ప్పృహలేగు. అంతా తెలివితప్పి పడిపోయారు. ఒక్క రాతిగుండెది
మా్యాకం చూస్తూకూర్చుంది. గుండె దడదడ కొట్టుకుంటూంది. (ప్రాణాలు
లేచిపోతున్నాయి. యా అల్లా ఏమిటీ అవాంతరం:

ఆయుధపాణుగక్చైన బేగమ్‌ మమమషలు ముందడుగు చేస్తుండగానే
నర్భరాజ్‌ ఆనే సిపాయీ ఆపాడు. ఆతడు తన తోటివారితో * ఆగండి.
తొందరపడబద్దు. ముందు వీరు ఏ ఉద్దేశంతో వచ్చారో తెలుసుకుందాం '”
అని, దొంగలతో “మీ ఉద్దేశ్యం ఏమిటి +” ఆవి ఆడిగాడు.

“మేము వచ్చిన వనేమిటో ఇప్పుడే తెలీసిపోతుంది ”” ఆన్నాడు
ఒక దొంగ.
సర్ఫరాజ్‌ ! డబ్బు హారించడానికి వచ్చారా ? ప్రాణాలా ?

కెండో దొంగ: మాకు ప్రాణాలతో విమిత్తంలేదు. వాటితో మాకేం
వైరం? మేము వచ్చిన వవికి ఆడ్డుతగిలికే మాతం నదలం.

నర్భారాజ్‌ ; (కాస్త చతినంగాా అయితే ఆడవారి మానాలు హారిస్తాదా?
అబే మీ.,......

ఉ(మౌాబ్‌ జాన్‌ అదా 133

సర్ఫరాజ్‌ మాట పూర్తికాకముందే “కాదు బాబూ: ఒకరి ఆడ
వాళ్ళతో మాకేం సని? మాకుమా[త్రం కూతుళ్లు, కోడళ్ళూ లేరు ? ఎవడు
చేయివేయగలడు ఆడవాళ్ళమీద +

ఆ ధ్వవి నాకు పరిచితమైనట్ల ననిపించింది.

సర్ఫరాజ్‌: (సంతోషంతో అదే నేను అడిగింది. అయితే అన్న
లారా! ఇప్పుడే తాశంచెపులు తెప్పించి ఇస్తాను. గదులలో ఉన్న
ఆడవారిని ఇక్కడికి పిలిపించుకుంటాను. యజమానురాలు బేగమ్‌
గారు ఇక్కడే ఉన్నారు. మీరు కోటలో |వవేశించి మీ ఇష్టం
వచ్చింది తీసుకోండి. ఆడవారి మెడల్లోని సొమ్ములు ఇక్కడే ఒలిచి
ఇస్తాం. దీంతో మా దొర ఫకీరు అయిపోడు. దేవుని దయవల్ల
బ్యాంకుల్లో లక్షలున్నాయి. జాగీరునుంచి :చ్చే డబ్బు లెక్కలేదు.

దొంగ: అంతకంచే కోవలసిందేమ్‌? కాని చూడు. మోసం జరుగరాదు.

సర్భరాజ్‌ ; సిపాయి ప్వ్యుతుడు మోసం చేయడు. సమ్మండి.
నేను ధ్వని గుర్తించిన దొంగ దుందుకు సాగాడు, “మంచిది,
అయితే తాళంచెవు లేవి?” అడిగాడు. ఆ మాటలంటూంికే నామీద దృష్టి.

పడింది. నేనూ ఆతి చూదాను. గుర్తించాను. కాని భయంతో ఒఆకి

పోతున్నాను. మాట్రావడంబేదు. అతడే ముందుకు పచ్చి అడిగాడు
“* ఇదినా |! మీరిక్కడ ?” అని.

నేను: మీ ఆన్న జైలుకు వెళ్ళినప్పటినుంచి ఇక్కడే ఉన్నాను.
ఫజలలీ : ఇక్కడా! ఎక్కడ?

నేను : ఉండడం ఊళ్ళో. కానీ నా చెల్లెలు ఈ సెదాబుగారిదగ్గర కొలు
ఇంది. చూడడానికి వచ్చిపోతుంటాను.

ఫజలలి : ఏదీ మి చెన్వలు?
నేను: ఇక్క-డే ఉంది. మెరు పస్తున్నారనే కల్లోలంతో తెలివితప్పి డి

బోయింది. గోషా స్రీ. ఇయనులో వేశ్య అయింది. అప్పటినుంచి
సివాబుబవుద్ద్ర. ఆమిరులపద్ర కొలువు చేస్తూంది.

వజలలీ్‌: (తసి సహచరులతో “ఇక్కడి ఒక్క మైన దుట్టినా నాపెయు

134 జతమాబ్‌ జూన్‌ అదా

ఒట్టు ఈ విషయంలో మాతం నేను మీవాజ్హై కాను” ఆన్నాడు
దొంగ * ఆ మూూతానికీ రావడం దేనికి? ఆడిగాడు

సజలరీ ఎందుకు వచ్చామో ఆందరికీ తేలును చూస్తున్నారా ఎవఏఐ
చువ్నారో ఇక్కు-డ ౩ ఫెజూఖాయి ఆడది ఈమె. చెల్లెలు ఇల్లే
దోచుకుండామా ? జైల్లోఆన్నవాడికి ఐలు-స్తే ఏనుంటాడు ?

ఈ మాటమీద దొంగత్ల్తో ౮గాదా మొదర్జుందడి అంతా ఫజులలీ
ఆవీనంలోనివారు ఎదుదుచెప్పడానికి ఎవనికీ దైర్యం వాలబేదు ఆయినా
వట్టిచేతులతో. తిరిగిటోంతం ఎవరికీ ఇబ్బంటెదు దొరికింది ఒక్కా ఆవ
కాళం దాన్నీ భాను కారవికుచుకం టే పొట్ట ఎతా గడవాలి :

ఫజలలీ తం గుంఇనసుంచి వేరుగా ముంచున్నాడు ఓక నట్లవి
ఎత్తైన మనీషి అపని పక్కాకు చేరి * ఖాఫుగారూ? నేను మీసచుమే”
అన్నాడు

దాబ్టనంగా చూచాను ఆతడు ఫైజలీమైసు ఆతట్ట పిలిచాను
వేరుగా తీసికెళ్ళి మాట్లాడాను. చేగ గారు బహూకరించిన రూపాయిలు
వవరసులు ఇచ్వోకాను

పజలవీ సర్ఫరాట్‌జానుతో నేసు సివాళ్ణి ఇక వారున్నారు
నీషున్నావు ౨ ఇష్టం* అన్నాడా

నర్సభాజట్‌ నేను వీరిని ఒప్పిస్తాను “యిందు ఇక్క_జ్ఞుంచి పకనండ్‌
ఆదవాణు ఫీకాహాంచో ఉన్నాడు చీగమ్‌గారు తెళివితివ్ప సడి
పోయారు వారికి తెలివి రానీయండి ఎుమ్మతల్ని సంతోవపెట్టి
పంపిస్తా సేనా

దొంగలు ఆకగ్రైంంచి ఇళ్ళిపోయారు దేగమిగారు స్పృవాలేక
సదిఉన్నారి చెరువులోంచి దోపలిరో సీళ్ళుఇచ్చి ముఖంమీద చల్తాను
దా౭సేవటికి తెలివి చ్చింది ఆలా ఆన్ముగహాంనల్ల అవద తౌలగి
పోయిండి దైర్యం తెచ్చుకొని కూర్చోండి " అన్నానా మీగతా స్త్రీలను
కూడా నీళుచర్లి కూర్చోబెట్టాను. ఆందరికీ దైర్యం చెప్పి ఉరిగిప
వ్యర్తాంక॥ జీగమ్‌ గారికి సస్నెవిందాను బేగమగారు చాల సంతోషించారు
సర్పరాక్‌ఖానును షలవవంపారుం

వర్ఫిరాడ్‌ పవదడ్యాంర్‌ + కాప్తో తాడో ఇవ్వాలి. చహావ్‌తాన్‌ లేవంటే
నమోదం ఆప్పేదీకాడు.

ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా 135

నేను ఈ విషయాలు చెప్పదలచలేదు. ఆతడు చెప్పేశాడు. ఐదులు
చెవ్పదలచుకోక “చిత్తం. గేనేసు చేయలేదు. ఆంతా చైవికం *
ఆన్నాను.

సంగ్రహంగా చెప్పాలంటే బేగమ్‌ పెస్టై తెప్పించింది. అయిదు
వందల రూపాయీలూ, అంత మొత్తపు నగలూ వారికిచ్చి వదిలించుకుంది.
అప్పుడుగాని అందరికీ _పాణాలు రాలేదు. నాటి చేగమ్‌ మూటలు నేటికీ
గుర్తున్నాయి.
దేగమ్‌ : ఏది ఉయాద్‌జాన్‌ ! తోటరో ఉండే హాయి చూచావా:
నేను: వాము శలవిచ్చింది నిజమని (గహించాను హుజూర్‌.

అప్పటికి సెల్లవారుశాయు మూడైంది. అంరా లేచి బంగళాలోకి
వెళ్లాం. పరండాతో నాకోసం మంచం చేశారు. నిద్ర ఎలా వస్తుంది *
రాత్రంకా మేలుకునే ఉన్నాం. 3నల్లదారుళుంగగా న్నిదపట్టింది. ఇంకా
న్మిదలోనే ఉన్నాను. నా సేవకులు సవారీ ఇక్యారు. నన్ను లేపారు
కళ్ళు సలుప్పకుంటూ బయటకు వచ్చినాను.

సేవకుడు: మీరు ఇక్కడ హాయిగా ఉన్నారు. మేము లెల్లవార్లూ
ఎదురుచూస్తూ కూర్చున్నాం.
నేను: ఎలా వస్తాను? ననారీ పంపించానుగా :
'వేవకుడు: సరే పదండి. లక్నోనుంచి మేకోనం మనుషులు వచ్చారు.
పెచ్చించెవతో _గపాంచాను. బువాహుసేనీ, గోహార్‌ సురక్షా మొత్తా
నిక్‌ జాడ ఎలుసుకున్నారు.
నేను: అచ్చా పదంచి. సవారి తెచ్చారా?
నేపకుడు: చిత్తం.
అవ్నటిక్‌ ఒకరిపైరు ఆడవాళ్లు మేత్కొాన్నాడు. బెగమ్‌గారిని కలును
కొని ఏళ్ళవలసిందని వారించారు. “పని ఉంది. దేగమ్‌గారు ఎప్పుడు
లేస్తారో? సుళ్ళీ దర్శనం చేసుకుంటాను "” అన్నాను.

16

ఇల్లుచేరి చూస్తు బునాహూసేనీ, గోహర్‌ జుర్తా కనిపిండారు.
హుసేసీ నస్ను కౌగిలించుకొని ఏడ్చింది. నేను ఏడ్చాను

బువా

బువాహంసేనీ: బిడ్డా: రాతిగుండెదానవే : ఎవరిమీదా లేడేమె |

నేమ మొదలే సిగ్గుతో చచ్చిపోతున్నాసు. ఏమంటాసు ? ఏడుపు
నటించాను.

ఆ మాటా ఈ మాటా అయినతరదాత అదేరోజు లక్నో వెళ్ళడానికి
తయారైంది. అకు చెప్పాను. విసందే. ఆంద మంకుతనానికి కారణం
మౌల్వీగారు జబ్బునపడ్డారు. కణం నిలుబలేకపోయింది. వాత్సల్యం
అమెను ఇక్కడికి లాకొ_చ్చిండి. కాన్పూరుతో నరుకులు కొనడంలోను.
ఇంటి అప్హై చెల్లించడం, పవివాళ్ళ లెక్క_చూచి డబ్బు ఇచ్చేయడంలో
ఆ రోజా గడిచిపోయింది. బండి డాడుగకు తీసుకున్నాను. మపి పవిక్‌రాని
ఒన్నే ననివాళ్ళకు ఇచ్చేశాసు. ముగతా సొదానంతా బండిమీద చేశాను.
కెండజరోజు లక్నో చేరుకున్నాం. మళ్ళీ ఆడే ఇల్లు. ఆదే వాకిలి, ఆడే
వది. ఆ మనుషులే.

ఉస్మక్తారణ్య మధ్యంలో
వారిక ప్పెను ఈ హృదయం,
ఇదకి తేద్యాయ ఆత్మీయులు
తగిలించారు జీవితబంధాలు.

17

భయదమైన పెనుగాలులు వీచి

భగ్గు భగ్గుదుని మండె (బతుకు దివ్వె
వ్యధార్తి హృదయ మాకోశించె
చిగంతాల నా్యాకమించె ఆ(కందన |

నవాబ్‌ ములికా-ఏ_కిషోర్‌ దర్చారుతో శోకగీతాలాసం రాజ్యం
ఆంతరిం చేవరకు కొనసాగింది. ఆ రోజుల్లో షహజాడే సికిందర్‌ హూవ్ముఠ్‌
ఉరఫ్‌ జర్నీల్‌ సాహబ్‌ పాటకత్తెళో నాపేరూ ఉండేది. మహోావభువు.
జర్నల్‌ గారు కలకత్తా చెశ్ళిపోయారు. ఆ ఐంధం తెగిపోయింది.

పితూరీ _ఎనికులు చినా బర్‌ జస్‌ఖదర్‌ను గరై ఎక్కించినపుడు
అనిసందన సమర్పణకు సన్ను పిలిపించారు. నగదొం ఆంధకాదబంధు
రంగా ఉంది. ఇదిగో ఈ ఇంట్లో దోపిడి, తెల్లవారి దొంగ పట్టుబడ్డాడు.
మూడోరోజు వాణ్ణి కాల్చేశారు. ఇవే వార్తలు. అంతా కోలం. ఆంతా
అయోమయం. సయ్యద్‌ ఖుత్ప్పుద్రీన్‌ ఆనే సైనికాధికారి ఉండేవారు.
తాజభవసరత్సణవార్యం వారికి ఆప్పగించబడింది. వారికి సేనంచే ఎంతో
డయ. చాలవరకు అక్కడే ఉండాల్సివచ్చేది. పాటకోసంకాగ సమయా
సమయాలల్లో పిలుపు ఏచ్చేది.

ఆ రోజు (పభుత్వహయాములో ఐర్‌జిస్‌ఖదర్‌ వదకొండజ జస
దినోత్సవం ఆతివైభఐంగా జదెగిండి. ఆ నందర్భంతో కాశ్మీరీయంలు
ఈ గజల్‌ పాడారు:

ఓయి విభుడ 3' చం[దుడ వీవు
ఆలభ్యరత్న మీవు ౩ సీవేగదోయి £

ఆ సందచ్చానికిగాను నేనొక గజల్‌ కచించాను. డాని ఆదిచరణూలు
ఇప.

సీచూపులా వేల (ప్రాణాలు వారిస్తాయి
కరుఇకించావా వేల ప్రాణాలు బేచిఒస్తాయి

138 తయమావ్‌ జాన్‌ అదా

రుస్వా: ఆదిచరణాలే అందరినీ ఆంతమొందిం చేట్లున్నాయి.... ....

ఉఊ్యమావ్‌ : పదకొండు ద్విపదలు చెప్పాను. ఈ ఆదిచరకాలుపప్ప
గుర్తులేపు. అలాంటి కల్లోల: రోజులవి. గుండెమీద కుంపటిగా
ఉండేది. గజల్‌ కాగితంమీద (వాసి పాన్‌దానులో పెట్టాను.
చెగమ్‌గారు “వైసర్‌ బాగ్‌” నుంచి చశళ్ళిపోయే్‌దావా ఆందులో డే
ఉంది. పారిపోయే హడావుడిలో పాందానే కాడు చెప్పులు, మేని
మునుగుకూడా పోయాయి.

రుస్వా: చేగహమగారు. క్రైనర్‌ బాగ్‌ నుంచి ఎళ్ళిపోయింది ఏ తోణో
గుర్తుం

దా?
ఉయావ్‌ వ రోజుగురర్త

న్‌.

లేదు. హాజారి రోజో, రెండో వోడో రావచ్చు

మ బాగా గుర్తుంచుకున్నారు. కొజ్జబ్‌ నెల ఇరవై తొచ్చుడా ఇ యితు
చి?

ఉమౌావ్‌ ; చలికాలపు చిపరిరోజులు, నారోజ్‌ ఆప్పటికి నాలుగైదు
రోజులు ఉండిఉంటుంది.

కుస్వా: ఖచ్చితంగా చెప్పారు. బూర్చినెల పదహోరజ తేదీ. ఆబ్బా
మీరు బేగమ్‌గారితోనే ఖైసర్‌బాగ్‌ ఒదిలి చెళ్ళిపోయారా ?

ఉమావ్‌ 2 (కథంతా తిరిగి చెప్పాల్సివచ్చింది, మైజూతో లేచిపోయిన
రోజు నగలు, ఆషఫీలు అన్నీ ఒక షె్టాతో సెట్లీ దానిచుట్టూ ఒక
గుడ్డ చుట్రాను.

శానద్‌ ఇంటివెనుక ఒక మీర్‌సాహబ్‌ ఉండేనారు. ఇమామ్‌బాడా
వహారి ఎక్కి తే వారి ఇల్లు కవిపిసుంది. నేను తరచు పీటవేనుకొవి గోడ
మీదినుంచి మీర్‌గారి చెల్లలితో మాట్లాడేదాన్ని. ఆ నగల పెహ్టై మీద్‌
గారి చెళ్లెలికచ్చి జా(గత్తగా వాపాడవలసిందని చేతులా జోడించి _పార్థిం
దాను. అమె _ఫైెవాదాదునుంచి వచ్చినతరవాత గుడ్డ్దచుట్టిన ఆ పెట్టె యధా
తథంగా అస్పగించింది. పితూరిలో దేళంలో ఇండ్లన్నీ దోచుకొనబడి
నాయి. దోపిడిలో పోయిందంటే ఏం చేపేదాన్ని? ఆమె వితాయిశీకి
'మొక్కాలి. ఒక్క దమ్మిడీ నష్టంరాలేయ. అలాంటివారు ఉండబస్ట్రే కాలం
అవుతూంది. కాకుచికు ఎవ్పుడో (వశం రావలసింది.

ఉ(యమాబ్‌ జావ్‌ అదా 139

చుస్వా ఎంట నామ్ము ఉండిఉంటుంది +

ఉయాప పది పదిహేనువేలవరక

రుస్వా అదంతా ఏమైందిప్పుడు ?

ఉ్యృమావ్‌ కాండాసికేముంది? వచ్చిం దో_నే పోయింది

రుస్వా పతూరితో మిడి ఒక్క దమ్మిశీ పోలేవనీ మే సౌమ్మంతా
మీదడగ'ే భ్యటంగా ఉందనీ చెవ్చుకుంటున్నారే జనం

ఉ్యమావ్‌. ఆ స్తామ్మే ఊంయే ఈ గతెందుకు 7

చున్వా ఎదు పాతరతీకారని చెప్పుకుంటున్నారు కాకుంటే రోజులా
వెలా గడుస్తాయి ? ఇప్సట్‌కీ దమురింత దిగశారచేడే ? ఇదరు నౌకయ
బున్నారు మంచి బట్టలు మంచి భోజనం ఎకా విన్తాంయా

ఇవవ్నీ *
ఉృమాన్‌ భగవఒంతుడున్నాడు ఏ_నికి ఎంత కాగాలో ఆంత ఇన్హాడు
ఆ సొమ్ములో ఒక్క దమ్మివ్‌ _ఎగళ్లేదు
తుస్వా ఆంతే ఏమైఎట్లు ?
ఊ్యమావ్‌ ఏం చెప్పము ౩ ఒక మహానుభావుడు
రుస్వా ఆర్ధమెంది గోహర్‌మిర్డాగారి పవి ఆయితండాలి
ఉ్యమౌావ్‌ నా నోటితో చెప్పను మే ఊహ తప్పుకూడా కావచ్చు

రుస్వాః: ఆది తమ ధాదార్యం చూడండీ అతడంత హాయిగా
ఉన్నాడో మి విషయం తలచనైనా తలచథు

ఊమావ్‌ మిర్దాగాదు! వోగందావితో చెలిమి ఎంతకాలం ? ఎందుకు
తభంచాతలి? బంధం తెగి చాలకాలం అయింది

ఢుష్వా బసహ్తుంటాదా ఎఫ్నుదైనా ?

ఉమాద్‌ వారెందుకు విచ్చేస్తారు ? పెళ్లాంమీద _పేమ కలిగింది నేనే
వెత్తంటాదము నాలుగు డోజుల్నకిళం వెళ్ళాను పావకు సాలు
నూ న్నిమ్తువ్నోమని పలిడారు

కుస్త్వా: ఏరైవా ఇచ్చి వద్చాధా?

140 ఉత(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

ఉ_యమావ్‌ లేదు ఇవ్వలేదు ఒకరికి ఇచ్చేంత అర్హతా 7
రుస్వా ఆయితే ఆ సొమ్ము గోహర్‌మిర్దాసాహాబ్‌ కాజేళారు ?

ఉఊఉ్యమావ్‌ మిర్తాసావాబ్‌ ! సామ్ము శాశ్వతమా? అది అరిచేతి మట్టి
మాట నిలిచిపోతుంది ఇప్పటికీ ఆనా దయవల్ల వన్తులుండడం
చేదు ఆదరించే తమలాంటివారు తేషుతగా ఉతికి చాలు ఎలాంటి
ఇబ్బంది ఉండయ

రుస్వా ఆది చెప్పాలా? ఇప్పటికీ వెలమందికంకే దాగున్నారు
మీ శీలాన్ని మెచ్చుకోవాలి భగవంతుడు తీర్ణయాం్రలుసైలం
అనమగహాందాడు

ఉమావ్‌ చిత్తం మౌలా అన్ని కోర్కెలు తీర్చాడు మిగలిన
కోరికన్లా "మళ్ళీ కద్చలాకు పలుచుకొమ్మ ని. ఆక్కడే మట్టై అయి
పోళాషు మిర్షాగారూ 1 తిరిగి రాగూడదనే వెళ్ళాను కోవి భగ
వంతుడు అక్నో పిచ్చి వట్టించాడు ఈ తోడని దేవువి దయవల్ల
వెళ్ళడం సంభవిస్తే తిరిగి రావడం కొల్ల

18

విసినించితే నా చద్వునాజనిగాత |
ఎబటిరి ఇంకో విషడలతురా మేరు ?
ఇంక నిండేమి మిగిలను మజా ?
వాండీనుంచి దేగమిగారూ బర్‌శిస్‌ఖంర్‌ నేపాల్‌ వళ్ళిపాయారు
సయ్యద్‌ ఖాత్ప్పుద్రేన్‌ యుద్దంలో కూ౮డ నేనూ హైకాజాదు చేరాము
ముందు స్యతంలో దిగాను తరవాం గది 2కు తీసుకున్నాను గానా
జానా పారొంభించాసు

ఎపైజావాదులో ఆరునెలలు గడిగాయి.. అక్కడి వాతాదందం ఆను
కూలంగా ఉందీ వారావికో వది రోజులకో కచేరీకూడా వచ్చేది
ఊరంతా నా పాటలతో మోగిపోయింది కచేరీ జదిెనదెట.ఎల్లా చేల

ఉ(నూట్‌ జాన్‌ అదా 141

మంది విదుచుకువడ్దారు పొగడ్తలు నా గషిలోదాకా వినిపించాయి.
లోలోవల సంతోషవదేదాన్ని- ఆప్పుడప్పుడు బాల్యం గుర్తుకువచ్చేది.
ఉడేకం కలిగేది రొజ్యపతనం పతూరి బర్‌జిస్‌ఖదర్‌ అన్నీ చిక
పటాట్లా కళ్ళముందు కనిపించేవి గుండె బండవాదింద తలతిదండులు
క్ష్రావకంరాగా వే ఆనలు జీవించిఉన్నారో లేరో ఆనే ఆలోచన వచ్చేది.
ఉన్నా వారికి నాతోనేం పని? వారి స్థెతి వేరు నాస్థితి చేరు కన్నవారని
నునను బాగుళుందిగాని మానవుద్యాద లాన్ననాడు ఎవదొస్తాడు ఈ
చోటికి ? ఈ స్టతితో వారిన కలుసుకోవడం వారివి దుఃఖంలో ముంచడమే
అవుతుంది. ఇంట్‌ ధ్యాస నచ్చేవరకు ఈ ఆలోచనలన్నీ వస్తాయి మనసు
మళ్ళించుకుంటాను

తరమగా లక్నో గుర్తుతువచ్చెది దాఢ కలిగేది కాని విజ్లవాన్ని
గురెంద రలచుకుంకే గుబులుపుహాతి అక్కడఘ్మాతం ఎవరున్నారు ౯
ఎవిరికోసం చెన్లేది ? బాసెస్‌ (అతికి ఎం మేమా మేం : ఆవిడతో ఇవ్చుడేం
పొసగుదుంది ? పూర్వాంలా (పభుత్వం చలాయిస్తుండె ఆవిడ కట్టు
కాట్లలో ఉదడడం నాకు ఇష్టంలేదు మీర్‌ గారి చెన్తెలదగ్గదున్న నామ్ము
ఇంకేం దొరుకుతుంది? మొత్తం లక్నో దోచుకోఐడింది మీర్‌ గారి ఇల్లు
కూదా గుల్ల అయిఉంటుంది కాలేదనుకున్నా వానితోనేం పని? ఇక
ఆ ఆలోచనే సృథా నా వంటిమీద ఉప్పుడే చాలు !

ఒకరోజు గదిలో కూర్చొనిఉన్నాను ఒక వ్యక్తి విచ్చాడు
ముణాన్నిబట్టి ఉడముడుగా కసీపింకాడు ఎడీడు మవిషి తాంబూలం
సదంచేసిఇచ్చాను. పహూక్యా వింపించాను మాటల సందర్భాన బహు
దేగమ్‌ బంభువులలోనిచారని పెలిసింది బహాజేగమ్‌ సమాధినద్ధ జరిగే
కిపోతవాన్నిగురించి _పస్తావించి పాత ఉద్యోగులనుగురించి ఆడిగాను.

శేడు పాతి పనివారిలో ఇన్సుడు నెవిరెనరున్నారు 7

అతను కొంబంఎ చనిపోయారు కొత్తవాళ్ళు వచ్చారు పదితుతా
మారాయి [కొత్త ఏర్పాట్లు జరిగాయి

నేను పాతవారిలో ఒక మునలి జమేడార్‌ ఉండేవారు
అతను ఆవును చఊందేవాడు ఆతను మీకెలా తెడాను-

నేను! విలిదావిక్‌ి ముందు మొహ్మ్యరింలో మెడాణాడు ఎచ్చాఎ. దీపో

142 తమావ్‌ జావ్‌ అదా

త్పృవం చూడ్డానికి వెల్లాను ఆతడు చాల మర్యాదచేశాడు
ఆతను ఎవరు ? కూతుడు తప్పిపోయిన జమేడారేనా -
నేను నాకేం తెలును? (కథ ఆందరికీ కెలునునన్నవాట)

ఆశను చాలమంది జమేదార్లు ఉండేనారు ఉన్నారు విప్రబానికి
పూర్వం దీపాల ఏర్పాటు వగైరా ఆతనే చూచేవాడు

నేను వారికి ఒక కొడుకుకూడా ఉండాలే?
ఇతను జత డెక్కుడ కనిపించాడు !
చేను అదేరోజు పోలికలే బట్టి అనుకున్నాను

ఆతను జమేదార్‌ విన్లవానికి ముందు చవిపోయాడు ఆతనీ స్థానంలో
కొడుకు పనిచేస్తున్నాడు

ఆ మాట తప్పించడానికి ఇంకేవో విషయాలు ఆడిగాను. నవాబు
గాడ విషాదగీకం పాడఠమన్నారు రెండు ఏనిపించాను _సథధావితు
అయారు ఆప్పటికి నాల రాశి ఆయింది వెళ్ళిపోయారు

తండి చనిపోయిన వార్త దుఃఖంలో ముంచింది దాతంళా
వడ్యాను మరుసటి దోజా తమ్ము క్లో దచూచిరావాణవివంచింది బెండు
రోజులతరనాక ఒక కోచేరీక్‌ సిలుపు వచ్చింది అక్కడికి వెళ్ళాను వీథి
మేరు గుర్తులేదుకోవి ఇంటిముందు పెద్ద చింతచెట్టు ఉండి చామ్మిక్రిందనే
చేతిక కట్టి రంగస్థలం తయారుచేయబడింది జనం బాగా వచ్చాడు
శరల మరుగున డావాలమ్‌ద శ్రీలున్నారు తొమ్మిది గంటలకు పాట
మొదలైంది పన్నెండు గంటలదాకా పాగింది ఆ (వదేశాన్ని చూడా
గుండె సీరు అపుతూంది దుఃఖం ముంచుకువస్తూంది మా ఇల్లా ఇక్కదే
ఉండాలి ఈ చింత చెట్టుకింద నే నేము ఆరుకున్నది అక్కగా కూడిన
కొందరి ముఖాలు ఎప్పుడో చూచినట్లున్నాయి బయటకు వెళ్ళి చూచాను
ఇచ్చు ఆడొకరకంగా కనిపించాయి ఆ స్టలం కాదేమో అనుకున్నా ఒక
ఇంటిని శ్యాగత్రగా వరిశీలించాను ఆది మా ఇల్లే ఇంట్లోకి వెళ్ళాటవి
పించింద అన్ను కాళ్ళమీద సడాలనుకున్నామ ఆమె సమ్మ కౌగంంచు
కుంటుంది కాని ధైర్యం చాలలేదు పల్లెల్లో బోగందాశ్ళశు పేహ్యాంగా
చూప్రాభు శమ్మువి గౌరవం మర్యాద మంటకలవడమా ? నవాబుగాతి

ఉ(మౌబ్‌ చావల్‌ అదా 143

మాటలనుబట్టి జమేడారు కూతురు వెళ్ళిపోవడం ఆందరికీ తెలుసువవి
విదితం ఆయింది ఖర్మా: ఒక్కా గోడమ్మాతం ఆడ్తంగా ఉంది గోడకు
అనం మా ఆమ్మ ఇనతల తల్లికోసం తపించే నేను ఒక్కా. చూపు
ఆది సాధ్యపడడా ? అద్ని విరి ఎంత ఐతీయమెంది |

ఆలోచనలతో సతమతం ఆవుకుండగా ఒకావిడ వచ్చి *' అక్నోో
నుంచి నచ్చింది నువ్వేనా” అని అడిగింది

చేను * ఆవును ” ఆన్నాను నా ఏడ అరచేతిలో గంతురావేస్తూంది
ఆవిడ “= ఆయితే ఇలా రా ఎవరో పిలుస్తున్నారు?” అన్నది
చేను “"నుంచిది”” ఆని ఆవిడను ఆనుసరించాను ఆడుగుబా బరు

వైనాయి వక్కటో వేస్తే ఎక్కడో వడుతుసన్నాయి

ఇంట్లోకి తీపి కెళ్ళిలది వరండాలో కూర్చోసపెట్టింది లోవలి గుమ్మా
నికి గోనెసంచి తెరఉంది దానివెనుక ఇద్దరు మాగరు ఆడవాళ్ళు నుండొనీ
ఉన్నారు

ఒకామె అకో్నోనుంచి పచ్చింది నువ్వేనా ?
నేను ఆవుమ
రెండవది సీ పేరు?

నేను (చెప్పెయ్యమన్నది మనను కాని నిగహించుకున్నాను )
ఉ(మావ్‌ జాన్‌

మొదటిది జట్టిల్లు ఆక్మోయేనా 7

నేను (వృగహొంచుకోబేకపోయాను కన్నీరు జలజల రాలింది)
“* పృట్టిల్లు ఇక్కడే” అన్నాను

మొదటిది ఆయితే అంగ్రాధానివా ?

వేసు. (శవ్నీరు కారుతూ నేఉంది) కష్టంగా * అవునండీ ”” అన్నాను.
రెండవది కులానికి బోగందానివా ?

నేను జలం కాదు. తలధథాక్‌ ఇలా చేసింది

144 తయాన్‌ జాన్‌ అదా

మొదటిది (న్వయంగా సీడుస్తూ ఎందుకు ఏడుస్తున్నావు ॥ వీజం చెను
నువ్వెవరు 2

నేను; (కన్నీరు తుడుచుకొని “ఎవరినవి చెప్పను? చెప్పదొవడం
లేదు" ఎంతో (ప్రయక్నంమీడ ఆమాత్రం చెప్పాను ఇక వశం
కొలేదు ఊపిరి ఆడడం లేదు

ఇంకోబో ఆ ఇద్దరూ తెరలోంచి ఐచ్చినాతు ఒకావిడ చేతిలో దీవం
ఉంది ఆవిడ నా చెవిదగ్గర జా్యగ్రక్తగా చూది రెండో ఆవిడసు చూచి
* నేను ఆసబేదూ ఆడే అని”” అన్నది

రెండో ఆవిడ నా అమీరన్‌” ఆని కావిలించుకొని ఏడ్చింది
తల్లీ కూకుళ్ళం పెడ్డగా ఏడ్చాం ఎక్కిళ్ళు వచ్చాయి ఇద్దరు స్రీలు వచ్చి
విడదీశారు తరవాత నా కథంతా చెప్పాము అమ్మ విన్నది పడ్సిండి
ఆ ర్మాతి ఆంకా ఆక్కడే కూర్చున్నాం ఉదయం ఐచ్చేకాను ఒచ్చే
వృటి తల్లీచూపు జీవితాంతం మరువలేను మవకతీకబ్లోనే నా గడికి
వచ్చేశాను తెన్లివారి కచేరీ కాని మొత్తం డబ్బు వానను ఇచ్చేకాను
శరీరం బావుండలేదవి వొంకాను వరుని తర్నడి సగం డచ్చి మళ్లీ నాకు
సంఎంచాడు ఆనాటి నా స్థితి ఆక్లాశే తెలియాలి తలుపులు వేసుకొని
రోజంతా ఏడ్చాను

రెండవదోఆా సమారు గడియర్యాతికి ఓక యునకుడు ..ద్బాడో
చామపచాయ సుమారు ఇధషై ఇరవైరెండేళ్ళివాగు సిపాయీల దుమ్తుల్లొో
ఉన్నాడు హుక్కా- నింపంచాను పాన్‌డాన్‌లో ఆకుల్లేపు, దాసీదాన్సి
పిలిచి చెవిలో ఆకులా తెమ్మని చెబ్బ సంపాను గడిలో ఆచ్చిష్ట కాత్తూ
మచెనరూ తేరు. నేను ఆ యువకుడు మాతం ఉన్నాం

యువకుడు “ వన్ని కచేవీకి వెళ్ళింది మవ్వునా? త్యంంగా అడిగాడు

వేను (వజికిపోయిి ' అవును అని ముఖం చూచాఎు. కళ్ళు
దరక్తం కక్క్కుతున్నాయి

యువకుడు (తబ వంచుకొని ఇంటి పేరు బాగా వెతిగిస్తున్నావు-
నువ్వు చచ్చిపోయావనుకున్నాము ఇంకో (బతికే ఉన్నావా?

చేను? దౌర్చాగ్యుడాలిని చాఎలేదు అన్లూ* త్వరగా తీనినెళ్ళు

ఉమాబ్‌ జాన్‌ అదా 145

యువకుడు ఈ దితుకుకంకే చావే లకపాన ఎయం ఎందుతోనన్నా
సడి చావఠాదూ 1 ఇంత ఏషం తింకే పోయేదిగా 1

చేశు నాకేమో అంత అలివలేదు ఇవ్వాళటి...కు ఇలాంటి మంచి
సలహా ఇచ్చినవాడూ కనిపించలేదు

యువకుడు జంత సిద్గుబ్పదానివై కే ఈ ఊరికే వచ్చేడానివి కావు
వచ్చినా పుట్టినివాడలో బోగం మేళానికి ఒప్పుకు నేదా పు కావు

నేడు అవును తప్పే కాని నొకు తెలియండే :
యువకుడు ఇప్పుడు కెలిఎందిగా !

చేను అయితే ఏమౌతుంది?

యువకుడు ((కోధంతో) * ఎమౌతుంది” పమౌతుండి? ఆని
బౌత్తోంచి కత్తిచాపి నామీద సడి చేతులు నట్టుకొని గొంతుమీద కత్తి
పెట్టి “౯ ఇదిగో ఇది ఆవుళుంది * అన్నాడు

ఇంతలో దాసీది ఆకులా తెచ్చి వరిస్థితి చూది అమ్మను చంపే
స్తున్నారు రాండి వరిగెతండి ఆని కేకలు పెట్టింది

మెడమీడినుంచి కత్తి తీసి“ ఆదిదాన్నేం చంపను ? ఆదీ ఏ ఆడడి
నౌ ఆని ఎకెాక్కి- ఏడ్చాడు

నేను ముందునుంచే ఏడుర్తున్నాను కత్తి కుక్తుకమీదికి చ్చేవరకు
సాణభయంలో గుండెలో ఒక పోటు పాడిచివ.క్రైంది శాసన నిలిచి

పోయింది అతడు వడిచాడు. ఏడ్చు సాగంవాడు సూ ఏడ్చాను

చాపీచి ఒకటి రెండు కేకలు వేసింది డానికి ఆంతా వింతగా తోచింది,
చేను నెగచేసి వారించాను వచ్చి ఒకపక్క-కు నుంచుంది

ఇద్దరం నంతోసేసు ఏడ్చాం

యువకుడు: (చేతులు జోడించి) “తల్లీ; మమ్ము కరుణించు. ఈ
ఊరు విడిచి వన్సపో "” ఆన్నాడు (ఇతిమిలాదినల్లు.

చేను, రేవు వెళ్ళిపోశాను వెన్షేముందు ఒక్కసారి ఆమ్మను చూన్తా

146 కమాజ్‌ జూన్‌ ఆదా

ఛయువకుడు క్షమించు ఇంక మరిచిపో నిన్న అమ్మ నిన్ను ఇంట్లోకి
పిలిచింది నేను ఇంతో లేను ఉంటే చాల గోడు అయ్యేది
పేధంతా ఇదే గుసగుసలు

నేను చూదావుగా నాకు _ప్రాణలేతి చేదు కాని వీవు మాతం చళ్లిగా
వరైల్లాలి పీ పిల్లలకోసం బతికిఉంచే ఎప్పుడో ఒకప్పుడు కళల
వార్త తెలుస్తుంటుంది

యువకుగు మా విషయం మాతం ఎనరికీ చెప్పొద్దు
వేను మంచిది

యువకుడు వెళ్ళిపోయాడు నేను దుఃఖంతో కుంగీషోతున్నాను
దాపీది (పాణాలు తీయసాగింది " ఆతనెవరు?” అని

“ఇదె బోగం కొంప వేలమంది వస్తారు సీశెందుకు ? ' ఆచి
కసిరాను

రాతి అంతా వేదన ఉదయం లక్నో వెళ్ళడానికి తయారై నాను
భాడుగ బండి చేనుకావి వెళ్ళిపోయాన

19

లక్నో పచ్చి ఖావమ్‌ఇంట్రో దిగాను ఆడే చాకు ఆదే గడి
మునునులూ వాలే పూర్వం వచ్చేవాళ్ళలో కొందరు కలకత్తా వెళ్ళి
పోయాడు నెగరంలో కొత్త సిర్పాట్లు జరుగుతున్నాయి రోడ్లు వెడల్పు
అవుతున్నాయి గొందుల్లో దాజ్బ వరుమ్తున్నారు మురికి కాలువలు శుభం
చేయబడుతున్నాయి చూస్తూ చూస్తూండగానే లక్నో చూరపోలయిందె

మూడు నాలాగు నెలలు వానమి ఇంత్లో ఉన్నాను. తరణాత చేరు
ఇరు తీసుకున్నాను కాలంతోపాటు కాన్‌ మారింది ఆమెలో ఒక
రథ నిర్తక్యం వచ్చేసింది. ఆమెనుండి విడిపోయిన. షళ్యల సంగతీ
ఆలా ఉండగా ఆమెదగ్గర ఉన్నవారి విషయంలోనూ అప్ట్రే పట్టించుకోవడం

ఉయావ్‌ జాన్‌ అదా 147

లేదు. నేను విడిగా ఉండడమూ ఆమె అట్టే పట్టించుకోలేదు. నెండు.
మూడు రోజులకు ఒకసారి వెళ్ళి సలామ్‌చేసి వచ్చేదాన్ని. ఆ కాలంలోనే
సెచాజ్‌ మహమూవలీఖాన్‌గారితో పరిచయం ఏర్పుడింది. మొదలు మొడలా
వచ్చిపోతుండేవారు. తరవాత స ఇపంచకానా రి. ఆతరవాత కొట్టు
ణాజో ఉంచాలసుకున్నారు. అకో లో ఉండి పాతవరిచయస్తులను వదులు
కోవిగం నొకు ఇంపు. సవాబు స్వభావం చూసి కొలుపు వది.
లేస్తాసన్నాను. సన్ను “నిరా” కట్టుకున్నాసని సివాబుగారు కోర్టులో
'కేసుపెట్టారు. దించు చిక్కుల్లో చిక్కూకున్నాను. కోర్టు ఖర్చులకు చేల
రూపాయాలు విదిలాయి. మొదటి కోర్రులో తీర్పు సెవాబుపక్ష్‌ం అయింది.

దాగిఉండాల్సివచ్చింది. చాలకోలం చాటుమాటుగా తిరిగాను. వకేలుద్వారా
అప్పీలు చేశాను. అప్పీలులో సవిబుగారు ఓడిపోయారు. హెకోర్టుకు
ఆఅప్పిలు చేశారు. అక్కాదా ఓడిపోయారు. అప్పుడు చంపతాససీ, చీరు
తాజసీ, ముక్క కొ కోసాససీ బెదిరింపులు సా సాగింహెయి. పది, పన్నెండు
మంది దుడ్డుక్కరలవాళ్ళను కొలుపుపెట్టుకోవాల్సిఒచ్చింది. ఎక్కడికి
వెళ్ళినా వెంట మనుషులు. (ప్రాణం కొనకు వచ్చింది. [క్రిమినల్‌ కోరులో
శకేసుపెట్టాను. సెవాబు దౌన్షన్వాన్నిగురించి సాకులతో రుజాపు చేయిం
చాను. “కోరువారు సెవాబుగారిని ధరావత్తు కోరారు. అప్పుడు విముక్తి
కలిగింది. ఆరు సంపత్సరాలు కేసుల్లో తిరిగాను. ఆ పీడ అల్లా అను
(గహంవల్ల విరగడైంది.

'కేను నడుస్తూఉండిస రోజులలో ఆక్చరలీఖాను నా తదపు పెరో
కారు. ఇతరులసకాన పనిచేయడం వాగి పృత్తి. ఆపదలు తెచ్చిపెట్టడంలో
మొనగాడు. కోర్టు పనులలో నిపుణుడు. మోసగించడంటో పండితుడు.
బూటకపు కేనులు బనాయించడంతో మేటి. కోర్టులో తప్పుడు సాక్షులు
ఇప్పిందడంలో ఘనుడు, కోర్టు పనులలో నాకు వారివల్ల చాల సహాయం
లభించింది. అతను లేకుంటే నవాబు సన్ను ముంచేవాడు. సవాబు సన్ను
వికా కట్టుకోలేదనేది వాస్తవం ఆయినప్పటికీ, కోర్టులలో నిజమైన విష
యాలకుగూడ అబద్ధపు "సాక్షం సృష్టించా ల్పితంటుంది- వేసింది పట్టి
బదూటకసు కేను. ఆయినా అబద్ధపు పు శేసనుకోవడానికి ఏమా(క్రం ఆవకాశం
లేకుండా . తయారుచేయబడింది. నీకాను రుజాపునరచడానికీ ఇద్దరు
మౌన్విలు సాక్యుం ఇచ్చారు. వారి నొసట సమాజు మచ్చలు, కలలకు
మౌల్వీల కుళ్ళాలు, చేతులలో జపమాలలు, మాటకు అల్లా స్మరణ, కోర్టు
వాదు కంకించడానికి ఏమాత్రం పీలాలేదు, వారిలో ఒకరు నికా చదివించిన
వారు. రెండఒవారు నికాకు సాక్షులు. కాని నిజం నిజమే. (కానువషతీ

148 ఉ(మావ్‌ జూన్‌ అదా

కలో తేలిపోయింది. వీరి సాష్యాంతోనే అప్పీలులో ఓడిపోయారు సవాలు.
డైదుసల్‌ కేసు సాటథిలంతా అక్పరలీథాసు తయాదు చేసిసవారు.. ఎక్కడా
తస్సుబేదు.

-క్ప రలీథభాను నాదగ్గరికి చాలకా అంప 3కు వచ్చిపోతుండేవారు. దారి
స్నేహం నిస్వార్థం అయింది. నాదగ్ష్గరినుంచి ఒక చమ్ముకీ తీసుకోలేను.
వారి డచ్చే చాల కర్చ్చంది. వారికి నామీద ఒకరకపు (పేమడండేడి.
నా అసుభ=ం ఏమంశే చెడ్డవారు అచ్చం చెడ్డవారు కారు. ఎవరికో ఒవరికి
మంచిడారుగా ఉంటారు. పూర్వకాలపు దౌంగల విషయం మీరు చే
ఉంటారు. స్నేహం చేస్తే స్నేహానికి కట్టుబడిఉండేవారు. మంచిది
ఆగేది లేని జీవితం ఉండడం చమర్షథం. ఆందరికీ చెడుఅయిసవాడు
నహితం ఎవరినో ఒకరిని తనవారిని చేగుకుంబాడు. కేసు సడుస్తున్నంతి
కాలం సవాబు ఏ కొ త్తమ్యక్తినీ రానివ్వలేదు. అ వచ్చేదాడు రూపీతీయ
డానికి వచ్చిసవాడు కావచ్చు. లేక నాకు సష్షం కలిగించినా కలిగించవచ్చు.
అక్చరలిఖాను కోర్ట్లునుంచి ఇక్కడి కే వచ్చేవారు. సమాజు ఇక్కడే చేసే
వారు. ఇంటిసుంచి భోజనం వచ్చేది, ఇంటినుంచి భోజనం తెప్పించు
కోవాల్సిన అవసరం ఏమని ఎన్నోసార్లు అన్నాను. వారు ఏసలేదు.
చివరకు విసిగి ఊరుకున్నాను. మా ఇంటిఖోజసం నిషిద్దమని కాదు.
నేనూ వారితోనే భోజనం చేసేదాన్ని. ఆకాలంలోనే నియమంగా సమాజు
చేయడం నేర్చుకున్నాను. ఆకృకలీఖానుకు దాసధర్మాలంకు ఎంతో ఇష్టం.
రష్టూన్‌, మొహ్మరం నెలలలో ఎన్నో సత్కార్యాలు చేసేవారు. సంప
త్సరం పొడుగునా చేసిస పాపాలు కడుకష్క-నేవారు. ఆది తప్పో ఒప్పో
గాని చారి విశ్వాసం ఆది.

రుస్వా: ఇది ధర్మానికి సంబంధించిన విషయం. కాబట్టి నేసనేదేమంకే
అలాంటి విశ్వానం తప్పు.

ఉ్యమావ్‌: నా సమ్మకమూ ఆదే.

రుస్వా: దుద్రిమంతులు రెండురకాల పాపాలు చేస్తారు. ఒకటి తషికిీ
హోని కలిగిం చేది. రెండవది ఇతరులకు పని కలిగించేది. నా అఖి
(పాయం _వకారం మొదటిది న్వల్పమయైంది. రెండవది ఘోరమైంది.
తెండవదాన్ని సెట్టపడిసవారు షూత్రమే కదించగలరు. మీదు
మాతాహాఫిజ్‌ పద్యం విసవేదా ?

ఉ(యాబట్‌ జాన్‌ అదా 149

మైఖుద్‌ మునహాఫ్‌ బసోజ్‌ ఆతిష్‌ అందర్‌ కాబజన్‌
సాకిన్‌ బుత్‌ థానా కాష్‌ వ మర్రుమ్‌ ఆజారీ మకున్‌

తాగు మధువు, కాల్చు ఖురాను
కూల్చు వుక్కాను, పూజించు యతిమల
హింసించకు మనిషిని మాతం

ఉఊ్యమావ్‌ జాన్‌: మనిషిని హింసించడం మహాపాఠకం. దానికి పరిహారం
లేదు. ఆది ఉంటే దైవం ఉండీ లేనశ్లే లెక్క.

నేను: నేను ఎన్నో పాపాలు చేశాను. అయినా అదంతే వణీకిపోతాను,
రుస్వా: మీరు చాలమందిని హింసించిఉంటారు.

నేను: అది మావృత్తి. దాంతోనే లక్షలు ఆర్షించాను. వేలు పోగొట్టు
కున్నాను.

రుస్వా : దానికి శక ఉండదా మరి!

నేను: శిక ఉండకూడదు. మేము చేసిన మాసనహింసలో ఒకరకపు
ఆనందం ఉంది. ఆనందమే అందుకు పరిహారం.

రుస్వా ః బాగా చెప్పారు.

నేను : ఒక మహాశయుడు విందులోనో, వినోదంలోనో మమ్ము చూచా
డనుకోండి. మాకోసం పడిచస్తాడు. దగ్గర దమ్మిడీ ఉండదు. వెల
లేక వెలయాలు దొరకదు. ఆతని మనసు దాధపడుతుంది. హింస
పడ్ప్తాడు. అందులో మా నేరం ఏముంది? మరొక వ్యక్తి మాదగ్గ
రకు రావాలనుకుంటాడు. డబ్బుకూడా తెస్తాడు. కాని మేము
మరొకరికి కొట్టుబడిఉంటాం. అతనిని మన్నించలేము. అది
మా ఇష్టం. వారికోసం. చస్తావమా? మా ఖర్మానికి కొందరు వస్తారు.
తమను _పషేమించమంటారు. మేము ఇష్టపడం. ఇదేం వారి
జాగశీరా! దాంతో వారికి బాధ కలుగుతుంది. ఇందులో మేము
చేసిన పాపమేం ?

రుస్వా: ఆలాంటివారిని తుపాకితో కాల్చేయ్యాలి. నన్ను మాత్రం
వారిలో లెక్క-కట్టకం డేం 1

నేను: ఎందుకలా అంటారు ? మీరు విలాస్నపియులు. మీకు ఒకరిమీద

150 జయావ్‌ జాచ్‌ అదా

గావ ఒకరికి మేమ్‌దోగాని (పేమలేదు మీరు అందరినీ (పే మిసారు
అందరూ మమ్మల్ని (పేమిస్తారు

రుస్వా ఏమేమి? ఒకటి ఆవును ఒకటి కాదు ఆసెలా సాధ్యం?

చేను నేను తరం వక్కూువగా చదువలేదు కాని సాధ్యమే ఒకే
మాట రెండుతీర్లుగా ఉంటుంది ఓక పేమ తెలివి గలడి ఒకటి
ఆలివిలేనిది

తుస్వా ఉదాహరణకు
నేను మొదటిది మేరు వన్ను (_పేమించడం మేము మిమ్ము

రుస్వా సరే మా పేమ మా హృదయానికి తెలుసు మీరు _పేమిం
చడం తమ ఆంగీకాదంతో తెలిసింది రెండవదానికి ఉదాహరణ ?

చేను వను కోరకుంటే నా చెరువైనా కోరుతాదుగా లెండవదానికి
ఉదాహరణ భగపత్చా9ర్ధని

రుప్వా ఆది సరియైన ఉదాహారవా కాదు మరేదైనా చెప్పండి
నేమ మంచిది మజ్నూ లైలాను _పేమించినట్లు

రస్నా ఎంత షాఠపురాణం వెతికి తెచ్చారా

నెను కాతుంళే వజీర్‌

రుస్వా (మాటకు అడ్డువచ్చి కమించండి ఆదొక ఉదాపారలా £
ఒక పద్యం గుద్దుకు వచ్చింది వినండి

విన్ను వలచి వెంటతెచ్చుకొంటి విసడాశ్‌
చిను వలచి చచ్చిరని ఎరిగికాడ బుద్దిలేదు మాకు |

నేను. ఆ కళికత్తా విషయమా?

చుస్వా। లోకం ఐట్టిపోలేదు మీరు అక్పరఖీఖాను ఇంట్లో తిష్టవేశారని
ఏన్నామే +

నేను" చాప్పేడి వినండ్‌ మొదట్‌ కోర్టులో నవాబుగారు గెరిధారా+*
ఆప్పుడు నేను రవావ్యంగా ఉండాత్సివచ్చిండి జ రోజుల్లోనే

ఉ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా 151

అక్సరలీఖాను సన్ను వారి ఇంటికి తీసికెళ్ళారు. చాల సంవత్స
రాలు అక్క-డే ఉండాల్సివచ్చింది. ఆప్పుడు నేను అక్పరరీఖాను
ఇంత్లో ఉండిపోయానని అపార్ధం చేసుకున్నవారు ముగ్గురు. ఒకడు
అక్పరలీఖాను. రెండవది వారి భార్య. మూడవవారి పేరు చెప్పను.

రుస్వా : నేను చెప్పనా? గోహార్‌ మిర్షా.

నేను వ కాదు.

రుస్వా: ఇంకెవరు? చెప్పండి.

నేను: మీరు చెప్పండి. ఈ జిత్తులు మాదగ్గర సాగవు.

రుస్వా: జిత్తులా? అయితే నేనొక కాగితం ముక్కుమీద (వ్రాసిఉంచు
తాను. తరవాత మీరు చెప్పండి.

నేను: డాగుంది.
రుస్వా : రాసిపెట్టాను. చెప్పండి.
చేను: మాడఒదాన్ని నేను,

రుస్వా: చు పిశే(వాశానగు. చూడండి.

చేసు: వాహ్‌ మిర్తాసాహట్‌ |! సరిగ్గా కనిపెట్టారు.
వసా: మదయ. ఆ( ఆయితే ఏం ఆరెగిండి =
చేసు: ఏం జరుగుకుంది? ఏసండి.

ముంమ డారు అసు ఒక చిస్నఇండ్లో ఉంకారు. ఆ ఇనల్లు వారి
ఇంటికి కలసిఊన్నుది. మధ్యన దిక్తి ఉంది. చెధవ మట్టిల్లు. చిన్న గది.
ఆందులో రెండు పొయ్యిలు. ఇదే పంట గది. వడక గది ఒగైరా గదు
అస్నీని, ఈ ఇంట్లోకి అక్చరరలీఖభానుకు దగ్గరిమ్మకపలు రావాలనుకునే
చారు. వారితో ఒకడు సల్హెదొర అనల్‌ హుంసేను. రావడం రాఐడమే
** కోడలా” అని మొదలుపెట్టారు. బిడియం లేదు. ఒట్టి అల్బత్వం-
పచ్చినప్పజణ్ణుంచి ఆకులు. ఆకులు పాణంతీసేవాడు.

ఒకటి రెండు రోజులా? ఎంతకని, విసిగి పాన్‌దాన్‌ ముందుకు
నెట్టాను. నేను ఒదిలించుకున్నాను. తాతల సొమ్ములా ఆ్యకమించు

152 తయూవ్‌ బావ్‌ అదా

కున్నాడు చూసేవాళ్ళకు ఆసవ్యాం కలిగేటట్టు పాన్‌ తినేవాడు నున్నపు
డబ్బాలలోనూ కాచు డభ్బాలలోనూ వేళ్ళుపెట్టి నాకేవాడు చేను వక్కలు,
యాలుకులమేదనే గడపపాగాను తుడకా మహాశయుడు వాటినికూడా
వదల్లేదు మరొక వ్యక్తి వాజిడలీ ఆనేవారు తరచు నస్తుంచేవారు. వారికి
ఆక్చ రలీభానుతో బంధుత్వం ఉన్నట్లుంది ఇప్పుదు జ్లావకంభేదు మెరి
వోస్యం చేసేవారు హాక్టునన్దూ లేకుండా

ఈ ఇద్దరేకాక ఇంకా ఆనేకమండి జక్పురలీాను మతులు ఉండే
వారు వాదు ర్యాతిందివదృ చట్టాలతో సతమతం అవుతుంచేవాదు ఆంతా
కోర్టుపతలే ఆక్పరలీఖాను వెళ్ళిటోయినప్పడు మనసుకు కాస్త కాంతి
అధించేది

కొద్దిరోజుల్లోనే ఆ ఇల్లంటే ప్రాణం విసిగిపోయింది మరొక
ఇంటికి మారుదావనుకుంటుందగా నే ఒకరోజా అకస్మాత్తుగా అక్పరలీ
శాను ఏడో కేసుమీద సైజాబాదు వెళ్ళిపోయారు అపబ్జల్‌ హుసేన్‌ తన
ఊరికి వెళ్లాడు ఇంత్లో ఎవరూ లేరు తలుపు వేసుకొని కూర్చొని
ఉన్నాను ఆక్చరలీభామ ఇంట్లోకి ఉన్న దిద్ది తెరచుకుంది అక్పరలీ
ఛాము భార్య గదిలోకి వచ్చింది ఇష్టం అయినా కాకున్నా సలాము
చేయాల్పివచ్చింది దాఅసేఎు మంచందగ్గర నుంచున్నారు తూర్చోండి
ఆన్నాను కూర్చున్నారు

నేమ సపేదదానిమీద దయ కలిగింది ఎటు ఒచ్చారు =
ఆమె మీకు బాధగా ఉంటే వెళ్ళిపోతాను
నేను ఇది మీ ఇల్లు ఆక్షాపించాచ్చిండి మీదు

ఆమె ఎందుకలా ఆంటారు? ఈ ఇల్లు నాఐంతో మీదీ ఆంతే వాల
వానికి ఇది నాడీనాదు మీదివాదు ఇల్లాగలవారిది

నేను ఆల్లా మీ ఇంటివాదిని ఆక్టుగవాంచాలి ఈ ఇన్లు మీదీ,
బారిడిను

అమె ఒంటరిగా కూర్చానిఉంటారయ మేమూ మనుషులమే ఇంకోక
రాకూడదూ ౩ ఓమో | వారి ఆజ్ఞ కాలేదేయో ౪

చెను వాచి ఆజ్ఞకు బద్రురాకినేమీ కాను కావలసింది మీ అనుమతి.
అది లభించింది కప్పక వస్తాను

ఉయాబ్‌ జాన్‌ ఆదా 153

ఆమె ఆయితే పదండి
నేను నడవండి

ఇంట్లోకి వెళ్ళి చూచాను అల్లా అస్న్‌ ఇచ్చాడు ఇత్తడి గెన్నెలు-
రాగిప్మాత్రలు శ్రుట్టు చెంబులు నవారు మంచాలు బన్లిపీటలు ఆస్నీ
ఉన్నాయి దేనికీ కొదతలేదు. ఆక్కాడక్కడా చెత్త పడిఉంది ఎదురుగా
ఐంటింక్లో ఆమీరన్‌ వంటచేస్తూంది ఈగలు ముసురుతున్నాయి ఐల్లి
పీటలమీద చెత్త పడిఉంది అమ్మగారి మంచంనిండా మణుగులకొద్ది
దుమ్ము ఆమ్‌రోన్‌ పాన్‌దాన్‌ తెచ్చి వారి ముందుంచింది దానినిండా
సున్నంకాచు మకలే నాకు ఆసహ్యా మనిపించింది

ఆమె తాంబూలం చుట్టి ఇచ్చింది. చేళ్ళనందున పెట్టుకొని మాటలా
సాగించాను ఈలోగా ఆ వీధి ముసలిది ఒకతె వచ్చింది చేతితో నేల
తుడిచి కూర్చుండి నావై ౫ సంజ్జచేసి ఎవరు? అని భార్య నడిగింది.

భార్య ఏం చెప్పాలి ?
నేను మాట్లాడలేదు

మునలిడి ((అక్పరచీఖాను భార్యతో అయ్యో: నాకు తెలియదను
కున్నాహ?" అన్నది

నేను తెలుస్తే అడగడం దేనికి?

ముసలిది నీతో బాట్లాడసమ్తా । నేసెడిగింది బేగమిను నీతో మాట్లాడ
గలనే 1! నువ్వు పెద్దమనిషివి.

భార్య ఏయ్‌ ముసలిదానా : కాం మాటకు పొరకముక్లానావు

ముసలిది. ఎగదడాన్ని అయిఎట్లు మాట దాస్తావేం? వేమన్నానని
ఈమెను ఖన్పుమంటుంది నామద

భార్య ఆపుగెవ్వా నువ్వేమీ ఆనలేదు నరేనా? ఈ ఇల్లు శాగిరా సీకో =

ముసలిది నా శాగీరెందుకు అవుతుందమ్మా కొత్తకొత్తవాళ్ళు ౫నస్తు
న్నారు వాళ్ళ జాగిరుగాని

ముసలిదాని మాట విని నాకు ఎబ్బ్వు వచ్చింది ముఖం తిప్పి నవ్వు
కన్నాను

154 ఉయాబ్‌ జూవ్‌ ఆదా

భార్య నీచాగీరుకాకేం? నువ్వు నా సవతినికావూః (నావైపు చూచి
ఇదిగో ఏనండి ఈమె ఖానుగారి మొదట్‌పెళ్ళాం నా నవతి
చేను తరవాత వచ్చిందాన్ని

మునలిడి నాకు సవతి ఎన్వారే॥ ఇదిగో ఇలాంటి మాటలు మంచివి
కావు ముఖం నుంచే తిట్లున్నావు తోగంముండల సావాసంలో
ఇంతకం కే ఏం వేర్చుకుంటావులే ఇన్నాశైెంది వచ్చి పెద్ద బేగం

గారు (ఆక్పరకలీథాను కల్సి వల్లెత్తుమాట అనలేదు చిన్న దొరసాని
వాడలోఉన్న ముసలివాళ్ళందరినీ తిట్టిపోస్తూంది

భార్య (కోవంతో ఇదిగో చెపుతున్నా లడ్డన్‌తల్రీ! నువ్వు నాదగ్గరకు
రావద్దు వెళ్ళి ఆ పెద్దజేగమ్‌దగ్గరే కూర్చో

నాకూ ఎంతో కోవం వచ్చింది గయ్యాశి ఆడది దీంతో ఎవరు
పట్టుకుంటారు అవి నిగ్రపాంచుకున్నాను

తనలిద్‌ పిమి* ఏ సామ్మేమైనా పోతుందా ?
భార్య ఏం పోయేకాలం వచ్చిండే ఆలా వాగుతున్నావు ॥

యునఖిడి 1 బాగశేం? సీ చేతికిండ పడిఉన్నానా? నువ్వేమన్నా పెప్టే
దావివా ? పోసేడానివా + ఏదో పొక్టుపుచ్చుకోవడానిక్‌ వస్తుంటా-
ఇక రానులే

జాల జనతా రాబద్ధు

యిన తిది అలాగా 1 చాఎ ప్రేం 2 ఏం ఎందుకు తాషిదు | తప్పక సనాను.
చూస్తా ఏం చేస్తావో

భాం ఇస్తే చౌన్పుచబ్బలా తింటాపు సత్తి వర్మటుకలు తాబాయి

ముసలిది. ఓహోవో 1 ఏమి అధికారం దొంసానిది చెవ్నందిబ్బలు
వెడుతుందట 1 పానం!
ఛావ్య ల ఇకగ్రాళ్లైంచి ఎదుద్‌ సొడున్తావా 1 చెన్నందుకోనాలా ౫

ముసలి (శివ్రవేనుకొని కూర్చుంది ఇవ్వాళ చెప్పువబ్సలు తినే
చెథథా గాన్బఅయయ్యకూతురువు కమూ।

ఉ(మోూబ్‌ జాబ్‌ ఆదా 155

భార్య (కండి పేరు విని కోపం వచ్చింది ముఖం ఎ్యరలడింది )
“ఇదిగో చెవ్సుతున్నా. వెళ్ళూ ఇక్క_జుఐంచి ' ఉరిమింది

ఎసలిది ఇకమేం చెప్పు డెట్పలు తిసింది కదలం

భాం (ాక్ఫో మాచారా కోపం తెప్పిస్తూంది ఇది తన్నులు తెంటుం
దివాళ

నేం. పొనియ్యండి చేగం ఇరు ముసలిది గయ్యాళిగంవ

ఎఎసలిది 8 (నాతో) ఏయ్‌ తొక్తా! నువ్వెందుకే మాట్లాడేది విన్ను
నమలకుండా నే మింగేస్తాను

భార (చెప్పు తీసి ఒకటి_రెంతు_మూడు కుదిరిందా రోగం?
cD (చెతిలోంచి చెక్చులాక్కొ-న్సి బేగడ 1 కాంతించండి
భాల్బు ఎరు ఆడ్డురాకండి పధవముండ తోయ _లున్తాఎ

న! అట
ఎసలిది॥ ఉం కొట్టు ఇంవా కొట్లు

భార మరొక కాలుచెప్పు తీసి నాలుగైదు అంటించింది ముసలిది
వాళ్ళు బారదాపి మొతుకుంది “కొట్టాజ చాలా గుండె చల్లవడిందా ?
తంతి మం6 శాపీద తీర్నాంకడూ * ““కొడుతుప్పది చంఎృతున్నడి
చప్తి చస్తే” పెడదొబ్బలు పెట్టింది ఎంటింకోంచి ఆపీంరిన్‌ గడిలోంచి
దేశి ఫరిగెత్తుకొనివద్బారు. న్ను విరిగి చడిసట్లు చేసింది వేగమె
a i శక ఆ

చోగా శ “* దునలిపినానిక్‌ తన్నులు తిన్నాను” ఆనీ పడ్చిందీ
గాగ... నావం ఇలను నుష్వు అన్నులు తింటున్నావని తలిపితంపే
ఆర్జాచచేదాన్ని ఆనసలం ఏం జరీగింది =

ఎ తిది. (పా బూ) అదిగో ఆ +041నాచి కమఘ్నులు తినిసెంవిండి
ద ఆడదే ఐచ్చుబు తింఎంచింది

తేని నివ్వంపోయాఎ. దే మొంటిసారి వేగంను. చూచింది
వ్‌. చెప్పలేక పోంయయాలు

భార: మళ్ళీ ఆమి మాడి ఎత్తుతున్నాం

అనిబలిది |! జలటాను ఏం చేస్తాం!

156 ఉయావ్‌ జాన్‌ అదా

డేగ జరిగిందేమిటి ?
ముగలిది ఈమె ఎవరే ఆవి ఆడిగాణు? ఏం పావం వేశాలు -
భాం చాకు ఆంనుంని కడా సేద్యు వది విళ్ళీ ఆంగం దెనికి -

ముసలిది ఎందుకా ? ఎందుకో చూఖుతాగా పగ తీర్చుకోలేకపోతానా ?
చెప్పుంబ్బారు కా గావు కదూ? చూస్తా

జేగమి పిడాపులే పగ కీర్చుకుంటావు : మరిచిపోటోకేం

ముసలిది నిన్నేఎు ఆనిను నీ ఇజ్బం వచ్చినట్లు అను నీకు హక్ష్సుంది
జేగమ్‌ సీ పహాక్కూ నువ్వూ నిరువ్‌ ఇకృబ్దుంచి

ముసలిది. చూడవమ్లైో ఈ మెకూదా గెంలుతూంది. మంచిది వెళ్లాను”

అసి లంగా దులుపుకొని * వెళ్ళకొచ్చేది వచ్చింది పెన వెళ్తున్నా
వెళ్తున్నా చూస్తా ఎలా దానివ్వరో” ఆంటూ వెళ్ళిపోయింది

బేగమ్‌ (కోడలుతోో ఏమిటీ ఆ వెధవముంగడతో నీకు ?

రార్య అత్తగారూ: మీతోడు గేనేమీ ఆ$5లేదు వచ్చింది. పాపం
ఈమెను వంద మాటలన్ని

నా (వస్తావన రాగానే బేగమ్‌ ముఖం చిట్లించింది ముసలిది పిచ్చి
చవి తెలిసింది కాదిట్టి దానీమాటలా ఆ్టే బాధించలేదు బేగమ్‌ చిట్లింపుతో
మనను చివుక్కుమంది లేచి దగిక్తిలోంచీ ఇంట్లోకి వచ్చి కూద్చున్నాను

జేగమ్‌ (నేను వచ్చేసింతరవాత కోడలుతో) ఏం బిడ్డా! అనవసరంగా
ఆ మునలిముండను బాదేళశావు-అదీ ఒక బితారుయుండకోనం
పీకు దానితో చేంవవి ?

అమీరన్‌ జావి నోరే అంత నోరు పారేసుకుంది శక ఆనుభోవిం
చింది కావి ఉంపుడుకత్తెతో... అదీ మొగుడు ఉంచుకున్నడావితో
సషావానం ఏమిటమ్మా : వారే తీనుకొవిఐచ్చి నెత్తిన కూర్చో పెళ్తే
మొక్తుకు నేదానివి నువ్వే వెళ్ళి తీసుకాస్తావటమ్మా &

బేగమ్‌ వాడికి గుండెలున్నాయోి ఇంట్లో చెక్టిడానికి - ఇంట్లో
నేనుండగా నుగాళ్ళ ఇష్టం బయటనే ఇంట్రో ఆ వచ్చులేమీ ఉడ

ఉ(మూావ్‌ జాన్‌ అదా 157

కప్పు. పూకారికి చాలకాలం ఒకో అందక సతో అతుకుం డేది. వారు

స
ఎన్నివధాల _బతిమొలాడారు 1 నేను ససేమిరా కాదన్నాను. ఒక్క
ప్‌ గ సహయ

సారి ఆ |]

ఇంట్లోనే ఆచ్చిపెస్తే ? గుండెమీద
పేలాలు చేగువాయి. చన మగడు తనచేతిలో ఉండాలి. ఈకాలవు
పిల్లలు, ఏమోసమ్మా ఏడ్‌ గహించలేరు.

ఆమీరన్‌ : నిజం చెప్పారు. అసలు ఈ బటడారుయుండలకు నంసారు
లతో నేంపని? 'పెద్దలన్నారు మగవాజ్ణి ఇంటికి పెలువడం మేలు
గాని చెడిపోయి ఆడదాన్ని పిలువరాదని.

జేగమ్‌ : పెద్దలు ఊరికే చెప్పారా? మగవాదేం నచ్చి ఆడాక్షల్లో కూర్చుం
బాడా? మొన్నటి మాట. కల్లోలం జరిగిందా? హుచేనొఖాను
వచ్చి మా ఇంట్లో దాగితన్నాడు. ఉండడం ఒక్క ఇంట్లోనేఅయినా
కొంగుసెైతం చూచే గుండె లేకపోయింది. విన్నావా? రోజుల
వపేఐడి ఇంట్లోనే కూర్చున్నాను. కదలలేదంకే వమ్ము. సని
వాళ్ళతో సంజ్ఞలు చేసి పనులు చేయిం చేదాన్ని.

అమీరన్‌ : నువ్వు గొప్పవారింటి కోడలువు. ఇలాంటివాళ్ళతో స్నేహాం
చేస్తే ఎలా చెప్పు? కాచులో నున్నంలో చేతులు పెడుతుంది. నీవు
చూడసపుడు బిందెలో నీద (త్రాగేస్తుంది. వీళ్ళది ఏం నమ్ముకం :
ఎంతకైనా తెగిస్తారు. వీళ్ళ నీడక్కుసైతం యారంగా ఉండాలమ్మా :

దేగబు: ఏం చెప్పగలం ఏంచేస్తారో చెడిపోయిస ముండలు. మందూ
మాకు పెట్టినా పెట్లపచ్చు. మికా మహమ్మదలీ కోడలుకు సవతి
జెలగ తినిపించింది. పాపం మగనికికొకుండా, పిలలకుకాకుండా
పోయింది లోకం విడిచి. లా

ఆమేరన్‌ : నాకేం తెలియదా?

జేగమ్‌ : ఎప్పుడూ వీళ్ళతో దూరంగా ఉండాలమ్మా : దూరంగా ఉనా
ఒర్ఫొక్కసారి పాణాలమీదికి తెస్తారు. ఆ దాసీదె ఏం చేయలేదని?
తాయెత్తులు, చెట్లు ఏమేమి కనిపించేవి నా దిండుకింద 1

ఆమీరన్‌ ౩ మరి దాన్ని ఇంకో కెందుకు రానిచ్చారు?

బేగమ్‌: అయ్యో కర్మ: నేను రానిచ్చానా? డాపీడి ఇలా చేస్తుందని
నేనేం కలగన్నానా ? మావారిని ఇలలో వేసిందని తెలియగా నే వెళ్ళ

గొఫట్టాను-

158 ఉ్యమావ్‌ జాన్‌ అదా

ఆమీతన్‌ జేగమ్‌ సావాకా! ఉన్నమాంంచే కోవం రాముదా[ ఆ
దాపీద పాపం మీకెంత పేవచేపింది!

జగము దాగానే ఉంది అయితే నా మొగుళ్ణి లలో వేనుకోవాలని
ఉందా? ఆంజెదారా ఎందుకూ ? ఈ ముసలిదేం తక్కువ తిన్నదా?
ఇదీ మావారీతో ఆరండే

ఆమీరన్‌ (పెవగా సన్వ్రి ఆంకా ఎట్టిదె

బేగమ్‌ ఆబదడాఐనుకుస్నావా! అందుకే వగతీరు కుంటాసంటూంది

అమీరన్‌ కోడలుగారూ: అయితే మీరలా చేయకుండాల్సింది మాము
గారె ఉంపుడుక ఎకు చెవ్వ్నుదెబ్బ

బేగము ఈకాొరిం పిల్లలకు ఆంత విచతణా: నిజం చెప్పుతున్నాను
చేను సహీంచలేకపోయాను ముఖం ముందే అంటున్నాను ఈ
రోజా ఆటోగంధావిమూలాన మామగారి ఉంపుడుక త్తెను తిన్నింది
రేను అక్షనే తంతుంది
ఆయమీరన్‌ కొడు ఎందుకు ఆవుతుంది గావపీ_ఆయినా ఆఅనివిస్తుంది
ఆ ఇద్దరు ముసలివాళ్ళు పాసం కోడల్ను సతమతం చేశారు ఆమె
పెద్దగా ఫిడ్పుసాగించింది. నా స్థతి ఆడక్కాంటో విష్పుల్లో పారినట్లుంది
అమాంతంగా ఇద్దరి మువలివాళ్ళే గొంతులు మ లఖిమిచే యాలవదిసించింది
కుష్వా అం ఆ€౬ అంత కోపమా?
శాంతి నద్వాదా వరమ ధర్మం
కాకున్న (గ్రకయం తప్పుడు? దిజం

ఉమాన్‌ కోపం రాకేం? ఒక మవిషిని ఆంత సీచంగా భావించడం
చూననత్వ అక్షుజామా 1

రుస్వో నావదకు నాకు మీకు ఆంత కోపం రానలనీన ఆఎనరం బేదవివ
స్తూండీ జ సుసలివాళ్ళిద్రరు నిజం చెప్పారు. ఆనవనకంగా లళ్తన్‌
శల్లికి తన్నులు వడ్డాయి మీరు మంచి ఆనుకున్నా చెత ఆమ
కున్నా ఆది వాస్తవం

ఉనాన్‌ వాష్‌ మిర్దాపాపాజ్‌ 1 ఏం న్యాయం చెప్పారంవీ £

ఉ(యావ్‌ జాన్‌ ఆదా 159

రుస్వా: చిత్తం, నాకు తోచిస న్యాయం ఆది. ఈ విషయంలో కొంత
వరకు మీ తప్పూలేదు. తప్పంతా అక్పరలీఖాను భార్యది.

ఉ్యమోవ్‌ : షాపం జఆవిడదేం తప్పు?

రుస్వా: తప్పా. తప్పుస్నర: నా భార్య అలాగే చేసిఉంకే డోలీ
ఎక్కించి తర్లి గారింటికి పంపేవాణి. మళ్ళీ ఆరునెలలదాకా ముఖం
చూచేవాణ్రి కాద. సరే. ఒక్కమాట. ఈ ప్వుత్తాంతం తెలిషిన
తొరడాత ఆఅక్పావలీథాను ఏమన్నారు?

ణా

ఉ్యమావ్‌ : లక్తన్‌ తబ్లమీద అరిచారు. కేకలు వేశారు. ఆ రాక్షసిని
పసి ఇంటికి రావద్రని హెచ్చరించారు. చాలరోజులవవకు ఆడి
గడప తొక్కలేదు. పెద కాను వచ్చినతరవాత మళ్ళీ రావడం
ప్రారంభించింది. వారికి ఈ కథ తెలుసే ఆకృరలీథాను భార్యను
కోప్పడ్డారు.

రుస్వా; ముసలివాడు తెలీపి కలవాడు.

ఉమావ్‌ : తెలివా? ఇల్ల న లడ్డన్‌ తల్రవారి కాళ్ళు, ఇ త్తేది.

దాంతో ఆమె వక్షం చాడు. కాకున్నా పాత (పియురాలు'కదా ?
రుస్వాః సరే, వ క ఒక్క విషయం బచెస్పండి. లఅక్హగ్‌
వ
చినై, పె తో సాని సంసారా * అమువన్‌ వివరం?

ఉ(నావ్‌ ; లడ్డన్‌ తని డబ్బున్న ముండే. పయసులో చెడిపోయింది.
అమీరన్‌ 'పన్లైటూరిది. దాని ఊరు సం డేలాజిల్లాలో ఉంది. కొడుకు
"పెద్దవా డే. "వానికి పెద్ద వానువద్ద నౌకరి. కకాతురుకు పెళ్ళిఅయి
ఆత్రనారింటికి వెళ్ళింది.

రుస్వా: ఆమీరన్‌కు పెద్ద గానుతో ఏమీ సంబంధం లేకుండేడా *

ఉఊ్యమావ్‌ : లేదు. అబధ్ధం చెపుతే ఆల్లాకు జవాబు చెప్పాలి. ఆకమీరన్‌
శీలంగల ఆడది. సయసులో సానిఆయి ఇక్కడ కొలుపుకు వచ్చిం
దని వాడవారంకా చెవ్వుకునేవారు. కావి ఇక్కడికి పచ్చినతరవాత
ఆమె చెడుతోవలు పట్టింది ఎవడూ చూడలేదు.

రుస్వా: ఇప్పుడు అన్ని విషయాలూ తెలిశాయి. ఇక ఆడ గండి. ఏమి
అడుగుకారో ?

160 ఉమావ్‌ జాన్‌ అదా

ఉ్యమావ్‌ అయితే 'శాము వ్యాజ్యుంచో తీర్చు ఇం్విడానికి కూర్చున్నా
రన్నమాట

రుస్వా అవును చాల పెద్ద వాజ్యం

ఆడవాళ్ళు మూడు రకాలు కలం గలవారు పడిపోయినవారు
బజారుకెకి.నవారు రెండవ రకంవారిలో మళ్ళీ రెండు విధాలు వాటు
మాటుగా చెడుతోవలు పళ్టేవారు బహిరంగంగా వెసేవారు చెడుపేరు
రానివాశ్ళనుకూడా శీభవతులు జతకు చేర్చవచ్చు. పాపం శీవిడారబం
నాఇగుగోడల చెరలో ఉండి సీతమ్మచెరలు పడుతారు. బాగున్నప్పుడు
ఆంతా దాగానే ఉంటారు చెడురోటులు వస్తే వెంటఉండేది వీశ్ళే పావం

మగలు వయసుతో ఉన్నప్పుడూ డబ్బు చేతినిండా ఉన్నప్పుడు
శేకశీవిలాపారా లయటిన్తీలకు కాని దర్శ్మిచంలోనూ వు ఎలిం ఎంలోనూ
వెంటఉండేవాన్న సపెళ్ళాలే వాళ్ళే అన్ని కష్టాలూ వడురారు వారికి
గర్వం ఉంయేనేం? ఉండాల్సిందే ఆది పారి హక్కు ఆ గర్వంతోనే
నాదు చెడుస్తీలను నీచంగా చూస్తారు సీదాతినీచులని భావిస్తారు
ఇరాంటివారిని దేవుడు కమించవచ్చుగాని వీళ్ళు క్షమించరు మరొక
సేమంటే సంసారులు తరచుగా ఆందమైన న్వరూప స్వథావాలు కలిగి
ఉంటారు ఆలాంటివారికి ఆనందం ఎందుకు అభించకూడడు ? కాని నుగ
వాళ్ళు మూర్థులు పెళ్ళాలకంకు కురూపులూ తుస్వభావం గలవారివెంట
సడళారు ెళ్లాలను కొంతకాలావీకిగాసన ఆంత కాలానీకిగానీ ఇదిలీ
వేస్తారు అందునల్ల ఆ సంసారస్ర్రీలకు ఏదో మందులూ, మర్మిడాలూ
తమ మగల బుదిని మళ్ళిస్తున్నాయని అనుమానం ఆడి సిజంకూడా
నేమో! ఆది వాళ్ళతోని మంచితనమే ఎంచాతింకే ఆ విషయంలోనూ
వాడు తమ భర్తలను దోషులుగా భావించరు జి దుష్ట వ్రీలే అందుక
కారణం అనుకుంటారు (ైపేనుకు వలపునకు అది వరాకాష్ట దాన్ని
మించిన ఉదాహారణ లఅవలిస్తుందా *

త్యమావ్‌ ఆంతా నిజమే ఒస్పుకుంటాను కాని ఈ మగాళ్ళకు లాద్ది
ఎందుకుండదు ?

ఈస్వా మానవునికి ఆవేశం వస్తుంది ఆవేశం అతసిక్‌ ఇష్టం ఒకే
డొకవు జీవితం గడనలేడు ఎంత మంచి జీవితం ఆయిసో మొఖం
మొడ్తుతుంది ఏదో నవక, కొత్తదనం వింత ఆవండం చవిచూడా
అనుకుంటాడు ఆస్పట్‌కి బతారు ఆడవాళశ్ళానుగరించి ఊవాంచి

ఉయూాన్‌ జాన్‌ అదా 161

ఉహూ

రుస్యా :

షు

రుస్వా :

ఊ్యమా

ఉండడు. బోగం కొంపకు చేరుతాడు. అక్కడ ఏదో కొ కదనం
శనిపిస్తుండి. కెల్ల అనుభూతి కలుగుతుంది. కొక్త ఆనందం
చవిచూస్తాడు. ఆదేశం అతజ్జి ఆంతటితో ఆపదు.

రోజు ఒక
కొంప వెతుకుతాడు.

చ్‌; కాని మగాళ్ళంకా అల్లాంటివారు కాచే
అవును. ఆందుకు వారణం సంఘం, సమాజం, ఆచారాలు,

అలవాట్లు. చట్టాలూ శాసనాలూ దాన్ని నిషేధించాయి. ఆలాంటి
వ్యక్తిని చుట్టుపక్కా-లు, బంధుమిత్రులు, ఇరుగుపొరుగువాళ్ళు
హేయంగా చూసారు. ఆ భయంతో ధైెర్యంచేయలేడు. కాని
స్నేహం చెడ్డది. విలాసప్పరుషుల సాహచర్యం లభిస్తుంది. వింత
వింత అనుభూతులనుగురించి (ప్రస్తావన ఇస్తుంది. మససులో
కాత్త అనుభూతినిగురించిస ఆవేశం (పవెశిసుంది. ఆవేశం భయాన్ని
ఆఅంతంచేసుంది. తొలుత సానికొంపకు వచ్చేవాడు ధయంభయంగా
వస్తాడనే విషయం మీకు తెలియనిదికాదు. గోప్యంగా వస్తాడు
ఒకరు చూస్తారని భయం. ఎవరైనా వింటారని భయం. మాట
కూడా గట్టిగా మాట్లాడడు. కాని (క్రమక్రమంగా ఆ భయం మృగ్యం
ఆవుతుండి. (క్రమంగా కొద్దిరోజుల్లో మాసమర్వాదలు వదిలేస్తారు.
సిగ్గు విడిచి పట్టపగలే సానికొంపలకు చేరుతారు. బంజ్త్లలో
కూర్చొని జంటగా ప్రయాణాలు చేస్తారు. చేతులు పట్టుకొని వీధు
క్లోనూ, జాతొరన్లోనూ తిరగడం గర్వంగా భావిస్తారు.

చ్‌: ఆది నిజమే. కాని సెగరాళ్లో వీటిని ఏహ్యంగా భావించే 1

అవును. ముఖ్యంగా డిల్లీ, లక్నో సగరాలలో అవి నాశనం
వాదిడానికి కారణమే ఆది. పక్షాల్లో ఇలాంటి కొందెజసం తక్టుఐ.
యువకులకు వారి సహవానంగాని, (పోత్సాహంగాని లభించపు.
రెండవది ఆక్కడ సానికులానికి ఇంత గౌదవం లేదు. వారు
దొరల, జమీందార్ల అదుపు అజ్జలలో ఉంటారు. వారి ఉశీవికమా(కి మే
శాక జీవితం సవాతం వారి గుప్పెట్లో ఉంటుంది. ఆందుకే భయ
పడ్డారు. దొరల బిడ్డలతో చాటుమాటుగా స్యుజవోరం సాగిస్తారు.
సగరాలలో అలా కాదు. ఆంతా స్వేచ్చ. ఎవడు ఎని అదుపు
ఆజ్షలలో ఉంటాడు ? దాని ఫలితమే ఇది.

ళా

న్‌: కావి వచ్లెవారు చెడిపోతే చేతికిరాకుండా చడిపోతాదు.

162 ఉమావ్‌ జాన్‌ అదా

మియా ఇర్షాదలీభాను కథ వన్నారుగా

రుస్వా వారణం ఏమంటే వారు ఈ అనుభవాలకు దూంంగా ఉంటారు
ఒకసారి రుచిచూా ఎతిమీరిపోతారు ఇగొతాల్లోని జబం అలా
కాదు వారికి ఆస్నీ ఆలంసుంటాయి వారిని ౬౫ అంంగా ఆఅఎల్లిం
చవ వారు మితిమిదిరు

20

రుస్వా అవును జలమీ దాసీది ఏమైంది? వచో మంచి పేరు
ఉయావ్‌ ఆకాదీ

తుస్వా ఆజాదీ అంవమైందే ఆమెకు పన్నెండేన్సీ ఉన్నప్పుడు
చూచాను వయసుతో ఆందం వికపించిఉంటుంది

ఉమావ్‌ మిర్దాగాలూ ః మెకు బాగానే క్రాపకం ఉందే =

రుస్వా గుర్తుండడానికేముంది ? అందమైన పిల్ల నేనూ ఆదృష్టితోనే
చూతేవాల్ణి ఎప్పుడో పడుచుపల్ల ఆప్పతుంది కదా ఆని

ఉమోవ్‌ అయితే మిరూ ఆండను ఆశిండారిణమాటి

చుస్వా వినండి ఉమాద్‌జాన్‌ | ఎక్కడ అందమైన అడది కపిపించినా
నన్ను గుర్తుంచుకోండి సాధ్యమైతే నన్ను అభ్యర్థిగా (వాయిం
చండి ఆయుష్యం డాలక చచ్చిపోతే నాసేర పాతిహా "”
చధివించండి

ఉఊ్యమావ్‌ ఆందమెసె మగాడిం కనిపిస్త ?

రస్వా ఈమపేరి ఆభ్యార్థినునోనూ, నా పేరు అతని సోకరి అభ్యర్థు
న్లోనూ విషిదంకావివకుంలో వాయించండి

ఉఊ్యమావ్‌ దాగుంది కాస్‌ ఆ వదితత ఎందుకు?

ఉ(యాూావ్‌ జావ్‌ అదా 163

(sa
ch
ల
{3
ul
లి
Ua
జ్‌
[wy

గాజా నరులలో ఏ ఒక వు ఎనీ

ఉమా మహ్‌ : తేటతెల్లంగా ఒక్కామాట జెప్ప లేమా ష్ట్ర

రుసో క ఆరం తెబు;ముం రాత్సర్యం దివం అని.

ఉమా : అది. ఇలాంటప్పుడు చెప్పవలసింది కాదు. నాకు ఒక
నియమం ఉంది. శీలవతి ఏ మతానికి నంబంధించినరైనా, తల్లి
గానో, సోదరిగానో భావిస్తాను. ఈ నియమానికి ఏరుదమెన
ము్యునహోరాలన్నీ బాధ కలిగిస్తాయి. అలాంటి సీలఐతులను చెడ్డ
తాటబడానికి (వయత్నించేవారకంచరినీ తుపాకితో కాల్చేయ్యాలని
నా జానిపాయం. శకౌని ఉదారుకైన స్త్రీల ఊడాకత్వంతో లాభం
హౌందడం నేరం కాయ,

రుస్న్తొమై వ నుబహాసెబ్లా (జాగు డాగు

ఉనాయ : ఇప్పుడీ వృథా మాటలు ఎందుకుగాని ఆశాడే విషయం
చెప్పుండి. మిర్జాగారూ! పయసులో ఆమెను చూచిఉండే మీరీ
పద్యం చదిషిఉండేడారు :

పడుచుదనం పొంగిపొరలి
వింత అండాలు సంతగింప,
చూచిచూచి డీక సడలి
న్నిగహ మంతరించె నోహో :

ఒపాయంలో ఆమె రూపం చూడపలసింది. వందల సానసులతోకూడా
ఒకరై ఈ ఆలాంటిది కనిపించడం చుర్లభం.

రుసన్య్య్యా : ఎందుకలా చంపుతారు? ఇప్పుడు ఎక్కడుంది? ఏమైంది:
ఉహ వ్‌ : మనలను ఎడిచింది. అహాం ఏడిచింది.

రుస్యూ : ఇస్పు డెక్కడుస్నుట్లు?

ఉనాన ౩ ఆస్పత్రిలో. ఇంకెక్కడ?

రుసా్వా : యప్వనోదేకమేనా =

ఉ్యవతవనవా వ్‌ 2: జీమాషాఅల్లా (బాగా చెప్పారు) ముఖం ఒకవారం అయింది.

164 ఉ(యావ్‌ జాబ్‌ అదా

ఇప్పుడో ఇంకా స్పేపటికో అన్నట్టుంది.

రుస్వా 2 ఆసలు ఏమైంది?

ఉఊ్యమావ్‌ అయ్యేదేమిటి? వట్టి పోకిరిది. కు్యురాళ్ళను కూర్చుకుంది.
బాగుపడాలని ఎంతో చేశాను. కాని చెడిపోయింది. దానికోసం
నేను చేయనిదేమిటి? పంతులును పెట్టి చదువు చెప్పించాను.
చదువుమీద తోర్తలేదు. వయసు రాగానే చేరేగది ఇచ్చిఉంచాను,
పట్టణంలోని ఉత్తములు కూడారు. ర్మాతింబవళ్లు తిట్లు, పోట్లాటలు,
కేకలు. తల్బప్రాణం తోకకు పచ్చింది. ఆటంకం అనేది లేదు. ఎవి
శడొస్తే వాడితోనల్లా తాగేది. నచ్చచెప్పాను. చెబ్బలు కొట్టాను.

ఇ, యడ

వింశేనా ? చిన్నతనంనుంచే దానిదృష్టి మంచిది కాదు. ఆ రో జూల్లో
బుడాహుసేనీ మనుమడు జమ్మన్‌ వస్తుండేడాడు. కాదీతో ఆడేది.
పిల్లవాడు పోసీ ఆడుకుంటాడులెమ్మని ఊరుకున్నాను. కాని పిచ్చి
పిచ్చి పనులు కనిపెంచాయి. వాడి రాకపోకలు మానిపించాను.
ఒక ప్తి నాదగ్గరికి ఒస్తుండేడాడు. కాస్త పిలాస్స ప్రియుడు, అతి
నితో సరసాలు మొదవైనాయి. ఆతడు మంచి వంశకవాడేగాని
కాస అల్పుడు, సన్నుగురించిగాని, ఆతని ఆండస్తునుగురించి
గాని ఆలోచించలేదు. ఒకనాటి సాయవాలం ఆడాద్‌తో మాబ్లాడు
తున్నాడు.

చట్టన్‌ వ నిన్ను (పేచుస్తున్నాసు. కాని ఆజాదీ ఏం చేయసు = ఉమోవొ
వాన్‌ అంయపే భయం,

జుబాదీ : ఇదిగో ఈ పాటలు నాకు చెప్పకు. ఎందుకు భయం ?

చట్టన్‌ : (ఆబాదీ మెడలో చేతులు వేసి) “అబ్బ ఎంత ఆందంగా
ఉన్నావే by ఆన్నాడు.

ఆడాదీ : ఉంతే నీకేం z

చట్టన్‌ : (ముదుపట్టుకొన్సి “నాకేమీ? |పాణాలు ఎగరిపోతున్నాయి.
చస్తున్నాను న్నాడు.

జుణాదీ: వెధవ పాజలా ఇప్వలేడు. చస్తాడట చాపి, సుహోస్తుభావా।
చాలనుంది చాఒగా చూచాను. జపం ఒక్కంనిచీ చూడలేదు.

ఉయూబ్‌ జాన్‌ అదా 165

చట్టన్‌ : పాపలా : (పాణం అర్చిస్తాను.
=

అఆడాదీ = వెధవ (పాణం నేనేం చేసుకోను?

చట్రన్‌ : నా పాఠాం అంత చవకా? ఎందుకూ పనికీరాజా ?

ఆబాదీ: మాటలు నేర్చావు. జేబు చూడు. పావలా ఇచ్చివచ్ళు.

చట్టన్‌ : అబ్బ: ఇంకా అమ్ము జీతం రాలేదంటే. ఎనల్లాండి తెచ్చిస్తాగా
తప్పక.

ఆడాదీ: ఆయితే పాణం ఇక్కడ పెట్టి దయచేయండి.
కః

చతటన్‌ొ్‌ : జ PTR
చట్టన్‌ ః ఉక్కు ముద్దు.

tr
Bp:

న్‌ ఆవాదిని దగ్గరకు లాక్కున్నాడు. ఆబాదీ జేబులో చేయి

చేసింది. మూడు పైనలు దొరికాయి. కొచేసింది.

దబ్టన్‌: నామెద ఒట్టు. పైసలు తీసుకోవద్దు. అమ్మమ్మ రంగుపొట్లాలూ,
చాచనా తెమ్మని ఇచ్చింది.

ఆవాచీ: వితోడు. ఇవ్వను.

చట్లన్‌ : ఏం చేస్తాపు చెప్పు. ఇదిగో ఎల్లుండి పావలా తీసుకో.

ఆడాదీ: ఏదు? థాగీనా కొనుక్కుంటా-

'చట్టన్‌ : ఖాగీనా మూడు పెనలదా ? ఒక్క పైన తీసుకో.

ఆనణాదీ : మూడు “పైసల థాగీనా ఎక్కువైపోయింది కచూ : చాలరోజుల
మంచి తినాలనిపిస్తూంది. అమ్మగారు తిసనివ్వుదు. కడువ; నొప్పు
తేస్తూంచి ఆంటుంది. ఒకనాడు చాటుగా ఆణాది కొనుక్కొని
తిన్నాను. ఏమీ కాలేదు.

నేసనుకున్నాను ఇది డాక్షసిగా ఉన్నట్లుందని. ఎంత కొద్దిగా తిన్నా
నాకు ఆజీప్ణం చేస్తుంది.

తుస్వా: కరుపులో కొన్నారా =.

ఉయాద్‌ = ఆవును. తర ఒక రూపాయికి ఆమ్మిబపోయింది. మూడు
రోజాలనుంచి ఉపవానం తంది. రొగ్టాలు పెట్టాను, నరొక

166 తయాబ్‌ జాబ్‌ అదా

రూసాయి ఇచ్చాను నాకు జాలి కలిగింది నాదగ్గరే ఉండిపొమ్న
న్నాను ఉండలేడు వెళ్ళిపోయింది

చుస్వా వెరిది మళ్ళీ ఏప్పుైనా వచ్చిందా?

ఉమావ్‌ . బాలనార్హు వచ్చింది కూతురును చూది సంతోషపడింది
నిన్ను దీవించింది పేటా ఒకటి రెండునార్లు ఇచ్చేది ఏదో నాకు
తోచింది ఇచ్చేడాన్ని ఇప్పుడు వాల సంవిఎ_దావైంది రాక
పాపం ఉప్పుదో? పోయిందో?

దుస్వా కోలం =
ఉమావ్‌ చోయిడి

రుస్వా ఆకథ నగంలోనే నిలిచిపోయింది చట్టన్‌ పావలా ఇచ్చాడా?
ఇవ్వి లేదా ?

తమాౌనవ్‌ చరద పాలా చట్టన్‌ వెళ్ళిపోగానే డాన్ని దా దాడాను
మసలు రాక్కొంని వీధిలో పారేశాను

చాగదికి ఎదురుగా చిన్న గది ఉండేది ఏదో లకు రెండు
మాషాయల అరై ఉండచ్చు అందులో ౬౨ సానిది దిగింది పాస్నా
ఆప్పటికి వయఒలో ఉండింది ఆదొడీకి దానితో స్నేహం పగలంతా
ఆక్కడే ఉండేది ఆబాదీకి డాని లకుతాలన్నీ ఆలవద్దాయి దానికి తగిఎ
నిటుబు ఒకడు పావుశేరు నూవెఖాలీలు తెచ్చేదాడ. మదొకడు వేడాకు
వందఇచ్చే మామిడిపండ్లు యాఖైై తెచ్చేవాడు ఒకళ్టి రెండు గజాల చీటి
బట్ట ఇంకొకడిని మఖ్మలు బూట్లు అడిగేది తిరునిళ్ళలో, జాతరలలో
నబాగుడువెంట పెద డబగుర్డ్గలవారు గంజివట్టిసె చొక్కాలు లేక్‌ ఆంగ
రవాలు తొడిగి ఒకడు ధోవతి ఒకడు వెజామాలవాళ్ళు చేతుల్లో లాఠీలు
మెడలో వోరాలు వారివెంట నాస్నా టిక్కు.టిక్కుమని నడొస్తూంది
వారన్‌ వాలానరా (న్యతం లో ఒక కరా (కాలసారాయి బుడ్డి వాలీ
అకృజ్జుంది సోలుతూ తూలుతూ, వడుతూ లేస్తూ ఆడుతూ పాడుతూ
పాస్నా కాస్పేవు వీని కౌగిలిలో కాస్పేఎం ఒకని మెడలో చేతులు
జేస్తుంది దారివెంట తిట్లూ చట్లూ, గిల్లుకోవడం గిచ్చుకోవరం కొట్టు
కోవడం, పట్టుకోవడం ఈ దళలో ఒకడో ఇద్దరో తోవలో సరిపోయారు
శిరణాలకో చేరింది ముద్గుదో ఎలుగురో ఆక్క-క చరస్‌మీవ వద్దాధు
వారిలో తెళివైనవాడు వాన్నాను పట్టుకున్నాడు మృతులకు నుట్టి చూసిం

ఉ(యాట్‌ జావ్‌ అదా 167

చాడు తాను హాస్నాా గదికి విచ్చేశాడు తిరనాశనుంచి తిరిగివచ్చి జసం
గదిముందు గడబిడ కేకలు అరుపులు రాజృ వినరడం హస్నా గదితో
ఉండ నేఆండచు ఉన్నా పలకడు ఇంతలో తుపాకి బంటు ఆక్కడీకీ
వచ్చాడు నుంఎను తెడకగొట్లాడు ఎకడ్రాడివా దిక్కాడికి వెళ్లిపోయారు

బాలాంటివంకు ఆవాదీకి ఇష్టం వేను సహించగలనా ? నాదగ్గంకు
వచ్చే ఒక ఎదాబజు నౌకరు హూుసేఐలీతో లేచిపోయింది హాసేనిలీ దావి
చేతి బొంగరం అయిపోయాడు హుపేనలీ కొంవక చేరింది పెళ్లాం
పెద్ద గొడవిచేసింది ఇల్లు విడిచి వెళ్ళిపోయింది మియా. హంసేవలీకి
అత్యుమేం? కలిగింది ఇద్వింది నంటవిక్ర ఆబాడి దొరసానికి పొయ్యిలో
నిప్పువేయడమే చాతకాదు ఎట్లాగో అట్లా కొన్నిరోజులు దొర్లాయి
ఒక మనల్లవాడు ఆటాడు అఆ విడ్ద హుసేనలీకే పుబాడో ఇంకెవరికి
ఇబ్దా దో డేస్పెవి"కే తెలియాలి రెండు వెలలతరవాత ఎకావాడు పోయాడు
అటు హుసే-లీ పెళ్లాం తిండికీ బట్టకూ వ్యాజ్యం చేసింది నెలకు
రూపాయివ్నరి ఇవ్వాలని తక్‌ అయింద ఎవాదాగారు మూడు రూపా
యూలు ఇచ్చేవారు టూపాయిచ్నంలో వలా గడుస్తుంది? మై ఆదాధయం
మీద వెళ్లీది ఆడి చాళ్లేరు ఆదాదీ అలిక్‌ముండ చిఒరకు బాపేనరలీ
ఇల్లు వదిలి ఆ వీధిచోనీ ఒక కుంరానితో లేచిపోయింది ఆ క్యరానితర్మ
జీరానీ!.__కుంయమెసకత్తె టఉక్క్కులమారి మలో గురు ముండలు ఉండే
చోట ఈమెనుకూగా చేర్చింది అక్కడే మకాం ఆయిపోయింది పఠానీ
ఆదాయం కాస్త పెరిగింది కదాడు పెిరుకు నిలిచిపోయాడు మియా?
సాదడ్‌ పరాసీ కంట్లో దుమ్మిుకొట్టి లేవచినుకుపోయాడు ఆవ్లిదగర
పెట్టారు ఎవిడకు కోళ్ళంకు నరదా వాళ్ళ ఇంటివక్క-నే తకియా*
ఆ౦డేది కోళ్ళు అక్కడ మేస్తుండేవి ఆబాచిని కోణ కాదయిుడానికి
"పెట్టింది. సౌదడ్‌ మియా. ఒక కార్భానాలో పవచేసేవాడు పగలంకా
అభ డక్కడ ఈమె కోళ్ళ వావలా జఆడాద్‌ దొరశానికి మహమ్మద్‌
బన్ష్‌తో (ముకి బావం (పారంభం ఆఈయింది శాదడ్‌ జని చూచి కొడుకుకు
చెప్పింది అండు చావతన్నాడు మహన్ముచబక్ష్‌కు ఒక కుడు
ఉండేవాడు షేరు ఆర్‌ సవాయి ఎడర్దా కొలువుగాడు వ్యభిచారంలో
మొగాడు. ఆలడు లే ఇకుపోరయు ఒక ఇంత్లో ఉంచాడు అక్కడ అతని
మితబృలదం ఉండేది ఆదాదీ వారికి ఆటచొమ్మ ఆయింది ఆ కాలం
లోనే అమ్మక రోగాలంటుకున్నాంద ఇక మయా: ఆమీర్‌కు ఆవిడతో
నేలషవి ? ఖన్న్య్యతిలో పారేశాడు వస్రురం అక్కదే ఉంది పిలిపించ
మంటే మిలివిస్తాను

కి వకాను ప్రే. = ఫకిషల మళము

21

మసెనా వాచా కోరికలన్నీ
ఇనుమిక్కి_లిగా తీరిపోయినవి |

ఆది రజబ్‌ చెల. దర్గాకు వెళ్ళి చరణం చేసుకోశాలనిసించింది
సాయంకాలం సవారీ ఎకి_వెళాను. సరుమలుండే చోట దిగాను. శాస్త
వచారుచేశాను. తరవాతి దివ్వెలు దెలిగించి _ప్రార్థించాను. ఒకరు భోక
గీతం ఆలపిస్తుంకే విన్నాను. తరవాత హదిస్‌! చదివారు. సంతాప సభ
జరిగింది. జనం ఇండ్రకు వెళ్ళిపోయారు. నేను జియారోత్‌ రుఖ్వతీి
చేసుకొని దర్వాజావిరకు వచ్చాను. జనానికి దర్గాకు వెళ్ళాలనిపించింది.
'సవాబు నులికాకిషోర్‌ అను_గహాంపల్ల చాలవుంది మహిళలు సచ్నెరుగు
చురు. ఈ నెపంతో దారిని కలుసుకోవచ్చుణని సవారీ ఎక్కి పరదా వేను
కున్నాను. జనానీ దర్గా గుమ్మందచిగ్గరికి చేరాను. దోక్లా రక్షకుడు వచ్చి
సవారీ దింపాడు. లోపలికి వెళ్ళాను. నేము ఊహించింది అప్పేమీకాదు.
చాలమంది కలిశారు. నిజాలు. నిష్టరాలూ, పిఫవాన్నిగురించిస మాటలు
ఇం కేవేవో మాట్లాడాం. చాలర్వాతి అయింది. వెళ్లామవి బయలుదేరాను.
ఇంతట్లో కుడివై పునుంచి వస్తున్న కాన్పూరు బేగం కనిపించారు. అంద
మైన దుస్తులు ధరించి ఠీవిగా నడుస్తూంది. వెంట సెలుగురై దుగురు దా
లున్నారు. ఒకతె జారిపోతున్న ముసుగు సవరిస్తూంది- ఒకదాని చేతిలో
విసనక్యర, ఒకతి గిన్నె, మరొకతె పాన్‌దాన్‌ వట్టుకొనిఉంది. నన్ను
చూడగానే ఉరికి వచ్చి భుజంమీద చేయివేసింది.

బేగమ్‌ : అబ్బ: ఉఊయావ్‌ | బలేదానినే! కాన్సూరులో మాయమై
లక్నోలో కనిపించావు. ఆదీ ఆకస్మికంగా.

నేను: పం చేయను ? మీ తోటలో ఉన్నానా ఆర్యాతి. తెల్లవారి లక్నో
నుంచి మనుమలు వచ్చి నన్ను లాక్కొచ్చారు. తవవాత కల్లోలం
చెలరేగింది. దేవువికే తెలియాలి ఎక్క-డెక్క.డ తిదిగానో ౩ నాకు
మీ శాడగావి, మీకు నా విషయంగావి తెలియకుండాబోయింది.

ననన ననా

శ గ్రోష్టాన్సీలకోనం. ఏద్నాటుచేనిన వాగం.

ఉ(యావ్‌ జాన్‌ అదా 169

జేగమ్‌ ః ఇప్పుడు ఇద్దరమూ లక్నోలోనే ఉన్నాంగా.

నేను: లక్నోలో ఏమిటి? ఇక్కడే ఉన్నాం.

జేనమ్‌ : అదేం లాభంలేదు. మా ఇంటికి రావాలి.
చౌపేటీదగ్గద నవాబుగారిని ఎరోగవి చెపరు ?

సవాబుగారంకే ఎవరు ఆని అఆడుగుదామనుకుంటుండగా నే ఒక
దాసీది ““ సవాలు మహమ్మద్‌ తఖీచా ఇల్లు ఎరగనివాడెవరు ?” అన్నది.
నేను: రావడానికేం వసాగాని నవాబుగా రేమనుకుంటారో ?

చేగహ్‌ : ఏమీ అనుకోరు. ఆయన అలాంటివారు కారు. ఆదికాక
ఆ రాతి పృత్తాంతం అంతా వారికి పూసగుచ్చిసెట్లు చెప్పాను.
ఆయన స్వయంగా కాన్బూరులో అనేకసార్లు వెదికించారు. తరచు
అడుగుతుంటారు.

నేను? ఆయితే తప్పక వస్తాను-

బేగమ్‌: మాట ఇవ్వు. ఎప్పుడు పస్తాపు?

చేను: వచ్చే గురువారం దర్శనం చేసుకుంటాను.

జేగహమ్‌ : ఓహో! ఈ గురువారపు భక్తురాల పెప్పటినుంచి ఆయినావు
ఇంకా ఎవిమిది రోజుూలుంది. ఇటునుంచే రాగూడదూ ?

నేను: మంచిది. ఆయితే నచ్చే సోమవారం వస్తాను.

జేగమ్‌ు 2 ఆదివారం రా. నవాబుకూడా ఇంట్లో ఉంటాయ. సోమజాకం
మళ్ళీ ఏ ఇంగ్రీషుదాణత్తో కలుసుకోవడానికి వెళ్తారు.

నేను: అలాగైతే ఆదివారమే కానివ్వండి.

జేగమ్‌ : ఏ సమయానికి వస్తావు?

నేను: మీరు ఎస్పుడంకే అప్పుడు. నాకం ఇంట్లో వనేమీ లేదు.
జేగమ్‌ : వనివానం వక్కూడ ?

నేను: చాకులో-సయ్యద్‌ ఖాన్‌ పాలక్‌ొఒద్ద.

జేగమ్‌ : సరే, డాసీని పంపిస్తాను. దానినెంట వచ్చేయి.

i170 ఉయాబ్‌ జాన్‌ అదా

నేను చిత్తం

బేగ్‌ అయితే లుడాహోఫిక్‌!

నేను ముదా హాపిక్‌ ఆ౯ చిబ్బవాబి ఎలా ఉన్నారు?

జేగమ్‌ మాషాఅన్లా! బాగుండి ఇప్పుడు గుర్తుకువడ్చాడా ?

నేను మాటో పడి మరిచిపోయాసు మరు, కాదు. అడుగుదా
మమకుంటూ ఉండగానే మరొక మాట రావడం

బేగమ్‌ క్షేమంగా ఉన్నాడు కాస్త పెరిగాడు ఎచ్చిన్నాడు చూడ
వచ్చుగా

నేను: ఇక ద్యాతీకి న్నిదలేనప్లే ఖుదావోఫిట్‌

జేగహ బాదాహాఫిత్‌ చూరు తప్పక రావాళి

నేను ఆలాగే

మళ్ళీ మాటలు సాగాయనే విషయం దాసీ గహించి మేనావాళ్ళు
శోలచేస్తున్నారవి బేగమగారికి విన్నవించింది

22

శేలు నవట్ళు రోల (బక్టలాచేవి యోచించితి
ఈ జగన్నాటకం వోదనడడు నాథ |

శేను ఖానమ్‌ముండద విడిటోయాను. ఆయినా ఆనెం (బశకితన్న
జబ్యుళ్ళూ ఆమెను నా పోదకురాలుగానే భాన్‌ఐదాను ఆమెకయాడా వేనంయె
ఎంకో నాశ్సళ్యాం ఉండేది ఆమె అపారంగా డబ్బు సంపాదించింది
భనవుల పే చడిచొద్చేన. ముదలికనం సెజుగుచుం యే. ఆలిర (దక్ళు
భూడిలగి,. ఎవరి ఆర్జనకు ఆశవడలేను. అయినా ఆందరినీ పూర్వం

ఉయాబ్‌ జాన్‌ అదా 171

ఆపేమించేది చేనంటే ఆమెకు (వ్రక్యేకమైన వాత్సల్యం బిస్మీల్లా ఆమెను
ఎంతో సకాయించడాన ఆనహ్యుంలాంటిది ఏర్పడింది ఎంతైనా కూతురు
కదా! విన్లవం తరవాక లుక్షీద్‌ శాన్‌కూడా వచ్చేసింది ఉండడం థానమ్‌

దగ్గరే అమీర్‌జాన్‌ వేరేగది తీసుకుంది అయినా ఆమె వస్తూపోతూ
ఉచిడి

భానమ్‌ నాకు ఇచ్చిన గదిని ఆమె (బతికితిన్న న్నాజబ్బా భాశీ చేయమన
లేదు నా సామానంతా ఆందులోనే ఉండేది ఛాళంవేసి ఉంచేదాన్ని
ఎప్పుడైనా బుద్దిపుడితే ఆక్క-డికి వెశ్తేదాన్ని ఏడాది మొత్తం ఎక్కడున్నా
మొహంలో దానధర్మాలు అక్కడే చేపేదాన్ని తాను చనిపోయేవరకు
నాపేర దానధర్మాలు చేసింది ఖానమ్‌

గురువారంనాడు బేగమ్‌ కొలీశారు. కుకవారంనాడు థానహమ్‌ వరిస్థ్‌తె
కొగుండలేదస నువిషి వచ్చాడు నన్ను క్షాపకంచేస్తుందవి ఇప్పాడు
వెంటనే వెళ్ళాను ఆవిడమ చూదాను ఇంటికి తిరిగివన్దామనుకుంటుండ
గానే మంచి బట్టలజత ఒకటి తినకెళ్ళాలనిపించింది గది తలుపు తెరి
చాను చూస్తే గదివిండా సాలెగూళ్ళున్నాయి. మంచంసీద వణాగురి
కొద్ది మట్టి వడిఉంది చావలు తినాధీలు చిందరవందరగా వడిఉవ్నాయి.
చెత్తాచెదారం చూచి నాకు పూర్వపురోజులు గుర్తుకువద్చాయి అల్లా!
ఒకప్పుడు ఈ గది సర్వదా అలంకరించబడిఉండేది రోజుకు నాలుగు
సార్లు ఊడ్పు జరిగేది. దుమ్ము అన్ననూట ఉండేదికాదు పూదికపుల్ల
కనిఎంచేడికాదు ఇప్పుడు ఈ స్థితికి వచ్చింది కణం విలున భాద్దికావడం
లేదు ఆదే మంచంలో వడుణనేజున్ని ఇవ్పుడు చూడగానికే ఆన
ప్యాంగూా ఉంది వెంబి నువిసషి ఉన్నాడు సాలెగూళ్ళు తొలగింద
మన్నాను ఎక్కబ్దుంచో గడ కెచ్చి కృభంచేకాడు ఈలోగా తివాచీ
డుట్టాను ఇద్దరం కలిసి దాన్ని క్యుళంచేసి వరదాం తెరలు చులిషాం
మంచంమీద వధుపు దుభివ వరచాను, గదిటోంచి సింగోర్‌ దాన్‌! పాన్‌
దాన్‌, ఉగర్‌దాన్‌* తెచ్చాను పూర్వం ఉండినట్లుగా వాటినన్నింటివీ వా
దగ్గడ దరడుకున్నాను, మంచంమీఢ జాలీసుకు ఆపుకొని కూర్చున్నాను
రాంబూబిం వేనుకున్నాను ఎదురుగా అద్దం ఉంది ఆందులో (వతిబింబం
కచిసిందింది పూర్వసపురో జులు గుర్తుకివద్నాంది. వయను పొగను కళ్లలో
మనలింది ఆకాలంలో సన్ను గౌరవించినదారి చిగ్రనటాణ మనసులో
మనలాయి గోసార్‌మిర్దా కొంయరనం, రాష్‌ట్‌ పెకిరీతనం, సుజా
రతా గ గల పదక ౩ వన్మ్యావాభ్ర. =

172 ఉ(మావ్‌ దాన్‌ అదా

(ప్రేమ సుల్తాను వదనము, ఒక్క_రేమిటి ఆ కాలంతో నారగ్గరకు వచ్చిన
వారందరి గుణగకాలు గుర్తుకుబచ్చాయి ఆ గది స్మృతుల పేట్‌కగా
కనిఎంచింది ఒక వటం కనిఎంచేది మాంనుయ్యేది మరొకటి
వచ్చేది ఇలా అందరూ అయిపోయినతరవాత మళ్ళీ ఆవర్తం అవే
ముఖాలు ఒకటి తరవాత ఒకటి మెల్లమెల్లగా కఠరలపొగాయి. వాటిని
గురించి ఆలోచించే ఆవకాశం లభించింది ముందు ఒకొ్కం-క్కా టే కనిపిం
చిన పటాత్తోంచి అనేకం బయలుదేరాయి. న్మృతినసథం విస్తృతం
అయింది జీవితం మొ త్తంలోనూ జరిగిందంతా కనులముందు కనిపంచింది
సులానుగారు స్మృతినథంలో కనిపించారు మొదటి కఠేధి-రెందోరోజా
చేవకుడు రావడం--న్వయంగా వారు రానడము--తియని మాటిలు-వమధుర
సంధాషణ--కవితా చర్చ--ఇానుగారి గోష్టి, వెకిరిమూటలు - సుల్తాను
పిస్తోలు పేబ్బడం.ఖాను గారు పడిపోవడం--నమ్టీర్‌ ఖాను (ప్రాణా పాయం_
కొత్వాలు రావడేం__భానును ఇంటీక పంపడం.-క్కురానిచేత చీట్‌ వంసడం
-నవాబుగంజు జలసాలు -- ఇవన్నీ నిన్న జరిగినట్లు కనీపించాయి
ఇదంకా గుర్ముకువస్తున్నా మొదట్‌ కచేరీతరవాత సుల్తానుగారి మనిష్‌
సందేశం తేవడం దగ్గరికివచ్చి మనను నిలినిపోయింది ఏదో జారిపోయి
గబ్లసిపించింది ఇంతలో మచిషి గట్టిగా కేకపెట్టాడు

“అమ్మా! మీ ఓణీమీద జెరి పాకుతూంది ఆ

“ఓర అనీ ఓణ్‌ తీనీపారేకాను ఎడంగా జరిగాను మవిషి
ఓల్‌ దుదిపాడు వెరి పాకుతూ మంచం,కిందికి వెళ్ళిపోయింది మవిషి
మంచం ఎత్తాడు మందడప్ప కోడ్యుకింద ఆంయిదు వవరమలు పదద
ఉన్నాయి

మనిషి చకితుడై “" చూడండీ ఏమి ఉందో?” అన్నాడు

వేను మననులో ఇవీ ఆ నవరసులు ఆనుకొవీ * నవరనులు
అన్నాను.

*వాహ్‌। నవర్చు లెక్కుడినుంచి వచ్చాయి? *
చేను నవ్వి “కరి సవర్పులుగా మారింది తీసుకో” అన్నాను

ముందు మవిషి శవ్పిజ్రైవాతు. తరవాత అయిదూ తీస్‌ వాక
ఇద్నాడు.

ఊ(యాట్‌ జాన్‌ అదా 173

శుస్కా పితూరిలో భానమ్‌ ఇడా దోపిడి కాలేదా?

ఉఊమావ్‌ ఆయంది ఎందుకు కాలేదు? మంచపుకోడు ఎవడూ ఎతి
చూడకుండవచ్చుగా | -

రుస్వా కావచ్చు

23

కాంత్‌, ఈర్ష్య వీటినెలాగ జయించడం ?
చెలికాండ కూడినపు తలి ఇనుమడించు 1

ఆదివారం ఉదయం వనిమిది గంటలకు బేగంగారి దాపీది మేనా
తీసుకొనివచ్చి నెత్తిన కూర్చుండి అప్పుడే లేచాను ఇంకా బాగా హూక్షా
కూడా సీల్చలేదు దాపీది కొందర చేయసాగింది భోజనం వగైరా చేసి
వెళ్లామనుకున్నాను కావి బేగమ్‌ తనకు తోడుగా భోబనావికీ రానలపిం
చన్నారవి దాసీది తెలియజేసింది నవాబుగారు ఉన్నారా?” ఆపి
అడిగాను ఉదయం లేచి ఊరికి వెళ్ళిపోయారని చెప్పింది ఎవ్వుడు
వస్తారని ఆదడుగగా పాయంకాలంనరకు వస్తారవి తెలియపరచింది బేగంతో
చాల విషయాలు మాట్లాడాలనుకున్నాను వెంటనే చేతులు, ముఖం
కడుగుకొని, తల దువ్వుకొని దాసీదావ్ని వెంణతీనుకొని బయలు దేరాను

వెళ్ళేవరకు బేగమ్‌ ఎదురుచూస్తూకూర్చుంది నేను వెళ్ళగానే దస్తర్‌
ఖాన్‌ నరచారు. బేగమ్‌గారితో భోజనం చేశాను భోజనం ఆనందంగా
ఉండె పరాటాలు కూడా. రకరకాల కూరలు. వచ్చణళ్ళు, వేపుళ్ళు,
చీన్స్నల మురబ్బా సోహన్‌ హల్వా బోజనం ఆయినతరవాత మెల్లగా
జా చెవులో,

బేగనా , కరీమ్‌ ఇంట్లో జొన్నరొ"జ్ఞలూ, మినననప్పు గుర్తున్నాయా ?
నేమ నూట్లాడకు ఎవరైనా వినగలరు

174 కయాబ్‌ జాన్‌ అదా

బేగమ్‌ వింపేపేం తెలియని విషయమా ? నివాదు తల్ర్తి-భగవంకుడు
ఆమెకు స్వర్గం _వసాదించుగాక్ష--నన్ను నవాబుకోనం ఖరీదుచేసింది

నేను అబ్బ; మాట్లాడకు వేరుగా వెళ్ళి మాట్లాడుకుందాం వద

కాంబూలాలు అయినాయి. దాపీది హుక్కా గౌట్టం తెచ్చిపెట్టింది
బేగమ్‌ ఆందరిసీ అఆక్కాడినుంచి పంవీంచేపింది

చేను: నన్ను గుర్తించావు కదూ!

బేగమ్‌ గుర్తించకేం ? మొదటిసారి కాన్పూరులో చూదివస్పుడే అను
కున్నాను. చాలసేపు ఎక్కడో చూచినట్లు అనిపించించి ఎక్కడ
చూచిందీ గుర్తుకురాలేదు ఎంతో ఆలోచించాను ఆయినా గుర్తుకు
రాలేదు కరీమన్‌ ఆనే దాపీమీద దృష్టిసడిండి వెంటనే ఆ వెదవ
శరీమ్‌గాడి పేరు గుర్తుకకివచ్చింది. అప్పుడు అనుకున్నాను కరీమ్‌
ఇంట్లోనే దచూచిఉండాలని

నేను నాకూ ఆలాగే ఆనిపించింది చాలసేపు ధ్యానంగా చూచాను
నా శోటివారిలో ' ఖుక్షీద్‌ ”” ఆనేద ఉండేది ఆమె అచ్చం వీబాగే
ఉండేది ఆమెను చూచినప్పుడల్లా నువ్వు గుర్తుకునచ్చేదావివి

బేగమ్‌? ఇక నా విషయం విను

వితీపోయావా ? నవాబుగారి కోల్లి ఉన్హుతున్నీసా బేగమ్‌ నన్ను
కొన్నది ఆప్పుడు నావయను వచ్నెండు నంవత్సరాలు ఉండనచ్చు
నవామిగారికి ఆప్పటికి వదపొరేళ్ళు వారి తండి కామ్పారులో ఉధదే
వారు బేగమ్‌గారికీ భర్తకూ న్పర్ధలుండేవి నవాబు తండి నవామిగారి
సెన్లీ తన అక్కాకూకురుతో నిశ్చయించారు. జేగమ్‌గార్‌కి ఆ నందింధం
ఇష్టంలేదు నవాబు మేనత్త డిల్లీలో ఉండేది నవాబు కళ్లీ తవ అన్న
కూశురు వచ్చి కొడుకుకు “పెళ్ళి చేయాలనుకుంది మొదటిమంచీ ఉన్న
అలుమగల స్పర్షలు దీవితో పెరిగాయి ఈ తగాదా వరిష్మా రంకొక
ములడే వనాజుగారి తర్న్బడి ఇణ్బుననడ్డారు మెద్యులు శ్వరగా పెళ్ళికోచా
అన్నారు. ఆది సాధ్యనడలేదు. ఇంతలో నేమ (వవేశందామ. జేగమ్‌
నారు సన్న కొన్నారు

నవాబుగారికి చేనంకే అపారమైన మేను షర్పడింది. రెండో
తరవుల వంబంధాలూ తమకు ఇష్టంలేవని స్పష్టంగా చెప్పేశారు. ఊర

ఊయాబవ్‌ జాన్‌ అదా 175

దృష్టవకాత్తూ బేగమ్‌గారు గతించారు తరవాత కొద్దికాలానికి పెద్దనవాబు
శారు మరణించారు తర్తీ తండ్రీ ఇక్టరూ ఆస్తి గరివాశ్లే ఒక్కడే
కొడుకు ఇద్దరి ఆస్తి వారికే చెందింది

నవాబుగారి దయవలన జేగమ్‌ను ఆయినాను వోయిగా ఉన్నాను
తాళికట్టిన భార్యకం'కే మిన్నగా చూనుకుంటున్నారు నవాబుగారు నాకు
తెలిసినంతవరకు వారు మరొక ఆడదాన్ని కన్నెత్తిచూడలేదు బయట
ఎవ్వరైనా సానులున్నారేమో నాకు తెలియదు ఎంతైనా మగవాళ్ళు గదా
వెంటఉండి చూడటోయానా ౩

అల్లా అన్ని కోరికలూ తీర్చాడు ఎబర్హాలు కావాలనే ఆఖిలాష
ఉండేది భగవంతుడు ఆ కోరికకూడా తీర్చాడు ఇప్పుడు ఉన్న కోరికల్లా
కోడలును తేవడం మనుమనీ ఆడించడం నవాబుచేతలో మట్టిఆయిపోతే
ధన్యురాలిని ఇక నీ కథ చెప్పు

రాహ్‌దేసీ తన కథ చెపుతున్నంత సేపూ నా దురదృష్టానికి మనసుతో
దుఃభించాను ఆదృషప్తం ఆంటే అలా ఉండాలనుకున్నాను నా ఖర్య
నన్ను టోగం కొంపరు చేర్చింది

తరవాత సం్యగవహాంగా నా కథ చెప్పాను ఆది మీక తెలింండే
ఆ రోజంతా ఆక్కడే ఉన్నాను వెళ్ళిపోవడానికి తయారుఅవుతుండగా
దాపీలను ఎలిచి తబలా తంబూరా ఎకాద్‌ వగైరా తెబ్పంచింది. పాటలు
(ప్రారంభం ఆయినా

మేము ఇద్దరం మామే ఉండినస్పుడు ఆమె రామ్‌డేస్‌ నేను
ఆమీరన్‌ ఆయినాం అందరి ముందు మళ్ళీ ఆమె బేగమ్‌ సాహెబా నేను
ఉ(మావ్‌డాన్‌ ఆయిపోయ ౦ మూడు సాలుగు గంటలు గాన వాద్యగోష్టీ
జరిగింది. బేగమ్‌కుకూడా కొద్దిగా సికార్‌ వాదనం తెలును ఒక చెలికత్తె
గొంతు గాగుంది ఆమెతో పాడించింది సాయకాలంనరకూ ఆనందంగా
గడిచింది

24

ఓసి కాంకెడదృగంచలమా | తాగక
ఎన్లినారి చూపులశూపులు సీయండె విగిడె

సాయంకానికి నవాబుగారు విచ్చేశారనే కలకలం వినవచ్చింది
్వీచ్చాస్నేహోనికి ఆఅంకదాయం కలిగింది తబలా ఎతార్‌ తంబూరా
వగైరాలన్నీ తొలగించబడినాయి గోషావాడు సరదాలలోకి వెళ్ళి
పోయారు ఆంతా ఎవరి ప్లానాల్లో వారు ఉండిపోయారు నేనూ బేగమ్‌కు
భూరంగా నుంచున్నాను మేము కూర్చున్న చోటునకు ఎదురుగా ద్వారం
ఉంది దానికి తెరఉంది నవాణుకోసం ఎదురుచూప్తూతఉండకడాన చూపు
వదదాకు అంటుకుపోయింది. ఇంతలో నవాబుగారు విజయంచేసున్నారనే
కేక వినిఎంచింది కొన్ని కణాదా గడిచాయి. ఒక దాపీది తెర తొలగించి
బిస్మిల్లా ఇ్యరహమా వ్యిరకహీమ్‌ ఆన్నడి నవాబు బోనల యే
శించారు

వారివి చూడగానే మనసులో ఆనుకున్నాను సుళ్తూనుగారు ఎలాంటి
నమయంతలతో ఎదురైనారు అవి నవామిదృష్టి నామీద పడింది కణం
తగబడ్డారు తదవాత నన్నేచూస్తూ ముందుకు పాగారు నేనూ వారినే
చూస్తూ ఉండి పోయావా

వారిని చూచినపుడెల్ల గుండె బెదురు నాకు
నా దృక్క్క- అకనిక్‌ [వపళయమహో్యగకీలలయ్యు

నవాబు మాడగ్గరికి నచ్చారు ఇంకా నన్నే చూస్తున్నారు
బేగమ్‌; వందుకలా చూసాధు = ఉమాద్‌ జాన్‌ కొన్పూరడులో
నవాబు (వినకుండానే) ఈమె విషయమే మీతో నేను చెప్పింది

ఆంకా వినయంగా బేచి నుంచున్నారు వదాణు బాలీనుము ఆమెకొని
జేగమ్‌నక్కున కొద్ది ఎడంగా కూర్చున్నారు

చీకటి వడ్‌ంది డాపీడి రెండు తెల్లన డిడకనాలాలు తెచ్చిపెట్టింది
బ్‌గమ్‌. ఆకులకు నున్నం రామ్తూంద్‌ ఈలోగా నవాణు దొంగణాటుగా

చమోాబ్‌ జార్‌ అదా 177

నావైపు చూచారు నా కనుపావత్లో వారు కనిఎంచారు. నాలుకలు

వలకవు కాబట్టి రళ్ళకే కోరువచ్చింది కోపతాషాలు విరహ్మ్యాపణయాలూ

కళ్ళతోనే సాగాయి

నవాబు (కొత్తదనం కనబరచి తఉ్యమావ్‌జాన్‌గారూ । మీకు మేము
ఎంతో రుణపడిఉన్నాం ఆ రాతి కాన్ఫూరులో తాము లేకుండి
నట్లయితే మా ఇల్లు దక్కేది కామ

చేను ఎందుకొ నన్నిలా ముశ్ళకంచెతోకి లాగుడారు /? ఆది కొక
తాకీయం మ్మాతమే

నవాబు ఎతాళీయం ఆయినా కారణం మీరే ఆక్కిడు ఉండినచేమీ
లేదు అయినా ముఖ్యమైన కొగిల లన్నీ ఆం్క-డే ఉన్నాయి
నేను ఆడవితో ఆడవాళ్ళను ఒదిలి విభువులు ఎక్కడికి వేంవేశారు?

నవాబు ఫం చేయను : పరిస్థితులు అలా ఇచ్చాయి లక్నోలోని ఆస్తి
పాదుషా జఛ్రైచేళారు గవర్నరుపద్దకు కలకత్తా వెళ్ళవలసిపచ్చింది
ఆ తొందరతో వెంట ఏమీ తీసికెళ,లేదు షృుర్‌థానును మరొక
మనిషిని మాత్రం వెంటశీపికెక్లాసు
నేను ఆ అకవి ఇంట్లో ఏం జరిగినా ఆశ్చర్యం లేడు
సెనాలు ఆనాటి సంఘటన తప్ప ఏదీ జరుగలేదు వితూరి జరుగ
బోతూంది గుండాలంకా తలెక్తారు దేళంలో చీకట్లు కమ్ము
కున్నాయి
తరవాత ఆ మాటలా ఈ మాటలు జరిగాయి దస్తర్‌ థాన్‌ పరద
బడ్‌ండి కలిసి భోజనాలు చేకాం ఆకు తినడం, హుక్కా. తాగడం
జాయినతరనాత నవాబు సంగీకం పాడమని ఆదేశించారు నేను ఈ గజలా
చడివోను
గుర్తులేదు మరణవేశ మృత్యుడేవి
గుర్తువచ్చె పదేవడే ఆదే చెలియ ॥
వీ వలపు వయారాలు గుర్తూలేవు
వీ చేసిన మోసమెల్ల గుర్తుకఐడు॥
విరసార్యాళి గదిచిపోయె...గుర్తులేదు
కుడులి వలల చిక్కుటొళ మొ గుర్తుకలాడు 1

178 ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

వియోగాన సివాకతెనె గుర్తుంటివి
వీవు రావివేళ చావాకాబ గుర్తువచ్చె |
ఆడుగకు నా నలపుకలత ఖన్నికలవొ
న్వర్గమందుకూడ ఆవియె గుర్తువచ్చు 1

ఓరి వైద్యుడా: (గుక్కైడు విషము తెమ్ము
నా ఆమృతమేదో ఇపుడు గుర్తువచ్చె
ఏమి పాట! ఎవరు చెప్పిరి

ప్రాకాత మలయానిలమేల గుర్తువచ్చెనో 1
* + + *

వర్గకాలం వానలు జోరుగా ఉన్నాయి మామిచ్గ కాకాయి
నౌ గదిలో గుంపు చేరింది సానులలో వబిస్మిల్లాజాన్‌, బేగాజాన్‌, బుర్షీడ్‌
జాన్‌, మగవారిలో వవోబ్‌ బల్పున్‌ నవాబ్‌ ఛవ్చిన్‌, గోవార్‌ మిర్జా,
ఆమెన్‌ హంసేన్‌. తవజ్షాల్‌ హొంసేన్‌, అన్హుదలీ ఆకృరలీఖాను ఉన్నాడే
పౌట పాగుతూంది. ఇంతలో బిస్మిల్లా “ పాట రోజూ ఉండేదే, మూకుడు
పెట్టండి సంటలు కొనిన్వండి చూడంది వర్షం ఎంత ఆందంగా
ఉందో ** ఆన్నడి
వేను: శెప్పుంచుకో బజారునుంచ
ఖాశ్లీద్‌ : బాగా చెప్పావు బిజారునుంచి వెప్పించుకోవాలట బజాచు

నుంచి వంట చేమకొని శనాత ఆందులో ఉంది మతా,
నెను: పీవీ కండలు గోకడం ఆనందం నేను మాకం వంబచేయ
లేవమ్మా నీ ఇస్టం

జేగా ఆయితే నువ్వు వితారుదానినన్నమాట

వేను అబ్బ నంత ఆకలే నీకు:

బేగా నాకు కాదే ఆకలి అడిగింది వీష్మిల్లా ఆమె నను
బిష్మీల్లా : ఇవ్వాళ ఏడో ఒకటి కావాథిసిందే.

వేను: చెన్పవాః బక్షీ చెరువుకు చెళ్చామా॥

విష్మిల్లా- సంత మంచినూట చెప్పావక్కా.:

ఖంర్షీట్‌ = హాయిగా వివరించవచ్చు.

జచూబ్‌ జూవ్‌ అదా i179

బేగా చేమా వస్తా
నేను ఆయితే సామాను సర్దు

మాటలు మాటలలోనే మూడు బాడుగబండు వచ్చాయి వంట
సామ్యగి వాటిమీద వేశారు నవామి ఛబ్బన్‌ ఇంటినుంచి రెండు గుడారాలు
వచ్చాయి. ఆంకా బం వైెక్కాం బండ్రు కదిలాయి

గోమతి దాటింతరవాత బేగాజాన్‌ పాటది మొదలుపెట్టింది
యూలా కన్‌ డారోరే అమిరియా6
ఎన్ని సుజుషులు తెప్పిందో ) గుండె పిందేసింది

వట్నం దాటితే ఆడవి ఏంతో అందంగా కనిపించింది. ఎటు
చూచనా పచ్చదనం ఆకాశంలో మబ్బులు ఉరుకుతున్నాయి వర్షం
కురుస్తూంది చెట్ల ఆకులనుంచి సీటివిందువులు రాలుతున్నాయి నడీ
నదాలు నిండి _వవపాస్తున్నాయి నెమలి ఆడుతూంది కోకిల పాడు
కూంది మాటల్లోనే చెరువుదగ్గరిక్‌ చేరాం గుడారాలు నిలిచాయి
పొయ్యిలు వెలిగాయి మూకుద్సు ఎక్కాయి పూరీలు తయారుఆవు
ఉన్నాయి నవాబు ఛబ్బనుగారు వానదుస్తులా వేసుకొవి వేటకు బయలు
చేరారు గోసహార్‌ మిర్జా మామిడికాయలు తెంపాడు ఇంతలో పనివాళ్ళు
ఊళ్ళోంచి మంచాలు తెచ్చారు ఆనందం ఆంకే ఆది మామిడికాయలు
రాలుతున్నాయి ఒక్కొక్క కాయమీద నలుగురు, నదాగురు పడు
ఉన్నాయ వానటో గంతులు వేనున్నారు

ఒకడు ఆటు పరిగెత్తుతున్నాడు ఒకడు ఇటు పోట్లాటలు కింద
పడితే ఆంతా నారద వావలో కణం నుంచుంటే చాలు వళ్ళి కభం
కొన్స జాగ్రత్త గలవాద్గు బాజీ బేగాజాగ్‌లాంటివారు గుడారాళ్లో
ఈర్చున్నారు

వప్కిల్లా చాటుగా వెళ్ళి ముఖానికి మామిరివళ్ళరనం సృనిమిండి
వాళ్ళ కేకలు వీళ్ళ నవ్వులు చూడాలి తమాసా!

వరదలు వచ్చినట్లు వచ్చారు ఆబపాటలవాళ్ళు వాళ్ళతో సాడిం
చారు వారితోఉన్న దోలక్‌ వాయించేవాడు ఆసాద్వుడు వాళ్ళ ఆట
పాటలు మూకేం నచ్చుతాయి? అయినా ఆ వరిస్టితీబో ఆది భాగానే ఉంది

150 ఉ(యాబ్‌ జార్‌ అదా

రెండు గడియల పొద్దుడిండగా మా అదృష్టానికి ముబ్బు విడిపోయింది
ఎండ వచ్చింది జా(గత్తకోనం ఇంటినుంచి ఒకొక ఆత బట్టలు
తెచ్చుకున్నాం దిట్టలు మార్చుకొని ఐనవిహోరానీకి బయలాదేరాం

నేను ఒంటరిగా ఒకవైపు దియలుదేరాను ఎదుట చెట్టు దద్దంగా
ఉన్నాయి చెట్లవెనుక సూర్యుడు (కుంగుతున్నాడు పచ్చని చెట్లమీడ
బంగారు కిరణాలా శోభాయమానంగా ఉన్నాయి అంతటా అడవిపూలు
నికసించాయి పటీలు గూళ్ళు వెదుకుతూ ఎగురుతున్నాయి చెరువు
సీటిమిద సూర్యకిరణాలు వడడాన బంగారం కరిగిపోసినటనిపిస్తూంది
ఊకొశంమ్‌ద సంధ్యారాగం పరుచుకుంది ఈ అందాన్ని ఆనందాన్ని వదిలి
గూటిలో కూద్చోడం సాధ్యవడదు అలా చూస్తూ ఎంతదూరం సడిచానో
ఒకో మట్టి రోడ్డు వచ్చింది వల్తెజనులు ఆ బాటనే వెళ్తున్నారు భుడాన
నాగలి చేసుకొని ఒకడు ఎద్దులు తోలుతున్నాడు ఒక చిన్నపిల్ల ఆవులను
గేదెలను తోలుకుటోతూంది ఒక కుంరాడు మేకల గొ_రెల వెనుక వెళ్తు
న్నాడు. అన్నీ ఆలా కనివంచి మాయం ఆయినాయి మళ్ళీ ఒంటరిడావ్ని
ఆయిఖోయాను ఏ ధ్యాసలో ఉన్నానో రోడ్డువెంట సాౌగిపోయాను
చెరునువైపు వెళ్తున్నానేమో! నూర్యుతు అస్తమించనున్నాడు కాగ
వేగంగా నడిచాయి కొంతదూరం నడ్‌దాను ఫకీర్ల స్థలం కనిసించింది
కొందరు కూర్చొని హుక్కా తాగుతున్నారు చెరువుకు దోవ ఆడగాను
లక్నో రోర్డుమీద నడుస్తున్నానని తెలిసింది చెరువు కుడివైపున తప్ప
బోయింది రోడ్డు వదిరి కాలిబాటన సాగిపోయాను కొంత చూరొంలో
ఒక కాలవ కనిపించింది కాలువ ఆవళలిఒడ్డున రెండు మూడు దెట్లు
న్నాయి ఈ చెట్ల్యకిండ నునిషి అలికిడి వినిసించింది ఒక చురికిటట్టల
మవివి గునవంతో వీడో కవ్వుతున్నాడు ఆతన్ని చూచాను అతడు
చూచాడు ముండు నంశయం బాగా చూచాను ఆతడే నిశ్చయం
చూపు తిప్పాలని (ప్రయత్నం వెధవది కదలందే ధృవవడింది ఇతడే
ఒబ్ళు తూలింది నడిపోయేడాన్నే ఇంతలో అక్పురలీవాను నౌకరు
సాలారుభాను కేక చెవినివడీంది నన్ను వెదకడానికి బియణలుబేరాడతను
నన్ను చూచి దిలావర్‌ కాను గుననవం అక్కడ సెక్టేశాడు నేను ఆశకనిని
చూడదల ఆతడు నన్ను చూడడం అతడు నన్ను గుర్తించలేదవి తేలి
పోయింద చేను మాయం ఆతనిని నాగా గుర్తిందాను,

సోజార్‌ క్ష్‌ మాట విని డిలానర్‌ ఖాను కొలునమైన వరిగెట్తాడు.
సాలార్‌ బక్ష్‌ నావద్దకు చేరాక. నేదు భయంతో వణకిపోకున్నాను వోట్‌

ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా 181

నుంచి మాటి దావడంతేదు సాలార్‌ బిక్స్‌ నన్ను చూచి * భయపసద్డారా ?

అని ఆడిగాడు నేను బెబ్లవైపు నంజ్ఞ చేశాను సాలార్‌ బక్ష్‌ అటు
చూబాడు

సాలార్‌ ఏముం దక్కాడ 7? గునవం వడిఉంది వాహ్‌! దాన్ని చూచి
ఇంత భయమా? బొంద తవ్వుతున్నాడనుకున్నారా ! సీడి ఆ
శవ్వుతూఉండినవాడు 2

వేను నోటితో చెళ్పలేకపోయామ కాలువవైపు చూసాను

సాలార్‌ హుక్కా తాగడానికి వెళ్ళిఉంటాడు నవాబు ఛద్చినుగారు
చాల పిట్టలను కొట్టితెచ్చారు మీ జాడ కనిపించలేదు వెదకఢావికి
వారు ఆటు వెళ్ళారు నేను ఇటు వచ్చాను నేను లేకుంకే మీకు
తోవ దారికేదికాదు

చేను ఆవుననికాని కాదవికావి అనలేదు సాలార్‌బక్ష్‌కూడా మాట్లాడ
లేదు చేంల్లోంచి చెరువుదగ్ల్గరికి చేరాం రాతి అక్కడే ఉండిపోయాం
భోజనాలు ఆయినతరవాత అక్పరలీభానుక ఆ వృక్తాంతం చెప్పాను

ఆక్చరలీభాను : బాగా చూచావా? దిలావరుకానేనా ? ఫెజాబాదువాడు
గుర్తిం చేఉంటాను వెదవను వెళ్ళి పట్టుకు నేవాజ్జీ ముంచే చెప్పావు
కావు పేరు వచ్చేది (పభుత్వ బహుమానం లభించేది చేయి
దూపోయీలు ఇస్తానుని (వకటించారు ఏమి కవ్వతూతంటాడు ?

శతేను ఏమో ఎలా తెలుస్తుంది? వెధవ తన గోడ తవ్వుకుంటున్నా
జేమో।

ఆక: వాడి భీరు చెబితే వీ ముఖం వెలవెలపోతూంది ఇక్కడ ఏం
చేయగలడు నాడు నిన్ను *

శీను (దైర్యం శెచ్చుకొని పతూరి నమయంలో ఏడో పాతిపెళ్లి
ఉంటాడు (తన్వి తీసుకోవడానికి వచ్చిఉంటాడు

ఆక్చ నడువు చూతాం
నేను నేను మాతం కాను.
ఆక్స చేను వెళ్ళడం ఖాయం పాలార్‌బక్ష్‌ను తీసికెళాను

152 ఉ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా

నేను: ఎక్కడికి వెళ్తారు ? ఇంకా ఆక్కడ ఏముంటుందని ? తవ్వి తీసి
కెళ్ళిఉంటాడు

ఆక్పొో వెళ్ళడం ఖాయం

కాస్త బిగ్గరగా ఆన్నారు వక్క-నే నవాబు ఛబ్బనుగారి గుడారం
ఉండి విప్మేల్లా నవాబు మెలకువతోనే ఉన్నారు

నవిబు ఖానుగారూ : ఎక్కడికీ వెళ్ళడం ?

ఆక్స నవాబుగారూ । ఇంకా మీరు నడుకోలేదా?
ననాబు ఇంకా లేదు

అకృ: నేను రానా?

వవాబు: విచ్చేయండి

ఆక్పరలీబాను నేను డేరాలోనికి వెళ్ళాం మొత్తం వృత్తాంతం
విసిప్‌ిందాను.

నవాబు ఆ దుర్మార్గుడు మీకెలా తెలుసు?

నేను నాకథంకతా వారికేం చెప్పను =? *“ తెలుసు దాగా తెలుసు. నేను
వెజాబాదు దాన్నేకదా 1”" అన్నాను

నవాని ఏమ్‌ 4 మీధు నాటా వాదువొళ్ళా ?
అక ఇక్క-జే ఎక్కూడో ఉంటాడు దుర్మార్గుడు చాకో వసహ్రీబె

పాలార్‌బక్ష్‌ను సిలిచి చీటి (వాని దగ్గరేఉన్న పోరీను వాణాకు
వంపాళు కొడద్రిపేపటితోనే తాణాదారుడు వది వన్నెండువుంది పోలీసు
ఇను తీమకొ నివచ్చాడు చూచింది చెప్పాను ముఖాయ ఇ స్లరానికి వెళ్ళి
వెదికాడు పకీర్ల స్థావరంలో కొద్దిగా జాడ కెరిసించి ఒక పోలీసుకు
శాజాఐకాలపు నవరను దొరికింది ఆది కెచ్చి తాణాదారువికి ఇచ్చాడు.
“* దేవుడు తలచుకుంటే సామ్ముయు కంగా వట్టువడ్తాడు "” ఆన్నారు శాత
దారుఢు

లాతాదారు గట్టి బందోబన్లు చేశారు. పోరీనులుకూడా (శ్రనునడ్చారు.
రాతి మూడు గందలకు ముక్చా_గంచ్‌లో వట్టుబద్దాడు. తెల్లనాయుతుంతగో'

ఉయాబ్‌ జార్‌ అదా 183

చెరువుదగ్గరికి తెచ్చారు 24 నవరనులు దొరికాయి గర్హించడానికీ
నన్ను పిలిచారు నేనుకాక ఇద్దరు పోలీనులుకూడా గప్పర్తించాడు ఉదయం
వడి గంటలకు లక్నో తీసికెళ్ళారు

దుషప్వా ఇంతకూ వాళి ఏంచేళారు? త్వరగా తేల్చండి
నేను ఏమి ఆనుతుంది ? రెండు నెలలకరవాత తెలిసింది ఉరితీశారని

25

(అకుకు (వ్రాత నా కనులముందు (వేలి:
స్వేయకథయం దదె చదివి కుంగిపోతి 1

మిద్దారుస్వాగారూ + మీరునా ఆత్మకథ చీత్పువతీ చూడవలసిందవ
వాళు ఇచ్చినప్పుడు మందిపోయాను ముక్కాలు ముక్కలుగా చించేదా
మనుకున్నాను ఈ (బతుకులో ఏం పాడుదిడిందవీ 1 చచ్చినతరవాతకూడా
చదివి జనం తిట్లడావికి కథ రాయడమా ఆనిపించింది మీరు చేసిన
శమను చూచి చేయి విలిచపోయింటి

నిన్న రాశి వన్నెండు గంటలకు ఎందుకో మెలకువ వచ్చిండి
గదిలో ఒంటరెగా ఉన్నాను అది మామూలే వవివాళ్ళంఠా (కిందిగదిలో
వడుతున్నార డీవం వెలుగుతూంది ముందు పడకలో ఆటూ ఇటూ
పొర్లాను. న్నిచపోవడావికి (నయత్నింబాను మిద చాలేదు చివరకు
భేదాను పాన్‌ తిన్నాను దాసీదావ్ని సిలిచి హుక్కా వింపంచాను
మంచంమ్‌ుద వడుకొవి పొంక్కా. పీల్చాను పుస్తకం చదవాబనిపించింది
ఆబమరాలో దాల కథల గాధల పుస్తకాలున్నాయి ఒక్కాక్కాటు తీసి
పుటలు తిస్పసాగాను అన్నీ ఇదివరకు చదెవినవే మూవ పె్టేశాను
శ చిత్తువతి కవిసించింద రక్తం వేగంగా (పవమాంచింది. చించేయా
ఇని విశ్చయించుకున్నాను ఇంతలో ఎవడో చెవితో చెపుతున్నట్లు
అనినంచింది-గ* ఉమావ్‌ |! ఇప్పుడు దీన్ని చించుకావు తగలేస్తావు
వాగానే ఉండి కావి భగవరాజ్టితో దేవదూతలు సీ కథనంకా (వాసిపెట్టారు
కదా1 దాటు ఎవరు చెరజగలరు ౩ ఎవరు కాల్చ్నిగలరు? ఎవరు చించ
గలదు 2"

184 ఉయాబ్‌ జాన్‌ అదా

ఈ అదృశ్యవాణి విని కాబృచేగులు వణకాయి చిత్తుపకి బారి
వడేంత వనిఆయిండె ధ్వంనంచేసే ఆలోచవ పూర్తిగా మాయం
అయంది. ఎక్కడినుంచి తీకానో అక్కడే పెప్టేదామనుకున్నాను కాని
ఓకసారి చూరాలనిఎంచింది. ఉఎనుపోకకు చధవసాగాను మొదటి
వట భూర్తిగా చదివాగు ఎట తిప్పాను నాలుగు అయిదు వంక్ష్తలు
చదివాను నా ఆత్వకదడరో నాకే ఆనక్త్‌ పీర్పుడింది చదుపుళుంచే చదవా
అనిఎంిచింది ఇతర కథలు చదవడంలో ఇంత ఆనందం కనిపించలేదు.
ఎంచేతంకే ఆవన్నీ కొల్పనలనీ వాస్తవాలు కావని తెలుణు అలా చేయ
డంలో ఆనే క్తి రచ్చెటోతుంది ఈకథ అలా కాదు ఇది నా స్వంత కధ
మేరు (కాసింది అన్ని నంభఘటనలూ నా జీవితంలో జరిగినవి అన్ని
విషయాలు నా కళ్ళముందు కనిపిస్తున్నాయి వీటిలో కల్ప లేడు ఆసన్న
వాస్తవాలు (పతి సంఘటనె (వతి అంశం నామనసువీదా మెదడుమీదా
ఎలాంటి (ప్రభావం వేశాయో తెలియసర్చడం కట్టం ఆ దశలో నన్ను
ఎవరైనా చూచిఊంకు వీచ్చిదానికింద బెక్క_కక్టైవారు. ఒకప్పుడు పిచ్చిగా
సమ్వేదాన్ని మరాకప్పుడు కన్నిటిజాలు (వవహించేదెి అవసరం
అయిసచాట ,.వరించచుని తాడు శలవిచ్చారు కాఏ అంత స్పృహ
ఏది? దదజుకుండగానే తెల్లవారింది చేతులు ముఖం కడుక్షాని నమాజు
చేథాను. మళ్ళీ పడుకున్నాను ఎనిమిది గంటలకు లేచాను చేతులు
జుఖం కఎక్కౌంని చదువసాగాను సాయంకాలం రకు అతా _ర్దిచేశాను

క 'యొర్తంలోనూ తాము శిలవతులను గురించీ దుంత్తీలనుగుదించి
జబ్బ వాధి వ్యధ్యాసం చూపిన ఉపన్యాస భాగం నాకి ఎంతో నచ్చింది
శీల_తులకు గద్విం ఉంధంమే ఆది వారికి ఆలంకొనం నాలాంటి బకాదు
తులు వారి గర్వాన్ని చూచి సిగ్గుపడాలి కాని ఆకస్మిక సంఘటనలను
గురించి తమ ఉపస్యానంలో ఎక్కడా చెప్పలేదు నేను చెడిపోవడావిక
దిలావర్‌ భాను చాబ్యుమ కారణం వాడు నన్ను ఎక్యుకువిరాకుం డి
ఎటయితే, శాఎమ్‌కు అమ్మకున్నల్లుయితే నా జీవితం ఎలా ఉండేదో?
మ దుష్టవాకాపదణంలో చిక్కిటోయాననడం నిన్సచడేపాం. ఆండుేే
వాటకాలంముంచి నాకు విసుగు వివ్వా౨త కలిగాయి ఆకాలంలో ఈ
సెన్నవత్యాలు నాకు తెలియప్పు నేను చేమ్తున్నది కానన వ్యతలేకకోద్యం
అని కోని, శక విధించడానికి ఒక శాసనం ఉదదసిగాని నాకు తేలియదు
నేను ఖాసమ్‌ను నా స్వామిదిగా భావెంచాకు. అవిడ ఇన్టావికి్‌ వికుద్దం
ఆయిసి పని చేయలేదు. వేప్‌పవా ఆమె డెబ్బలూ, తిట్లూ శపహ్పుకోవడా వక్‌

కాజ్‌ జాన్‌ అదా 185

చహాన్యంగా చేశాను కానమ్‌ కాను (బతికీఉన్నింత కాలం నన్ను ఏమీ
ఊఆనలేదడు ఆయినా భయం ఆలా ఉందేడి

నేను ఎలాంటి జనులమధ్య పెరిగి పెద్దడాన్ని అయ్యానో వారి
కీతులు కిచాజులు నాకూ అలవడ్డాయి ఆకాలంలో నేను మతాన్నిగురించి
గానీ అల్లానుగురించి గాని ఆలోచించలేదు. ఆ వాతావరణంలో ఎవరూ
ఆలోచించలేరని నా ఆర్నిపాయం

ఆకస్మిక సంఘటనలు హృదయంలో డఉత్వాతాలు కలిగిస్తాయి.
మేఘగర్షన మెరుపు తుసాను భూకంపం సూర్యి చం్యద (గహాణాబా.
కరువులు అన్నీ వగవఐంతుడు కల్పించిన ఉత్పాతాలని విళ్వసిస్తారు కాని
పేటిలో కొన్నింటిని చూరంచేయడానికి ఉపాయాలు మాన్గాలు నేను
చూశాను అయితే కొన్ని పీడలు దీవనలు తాయెత్తులు మందుమాకులతో
డూరం నావు వాటివి భగవదెచ్చగా థావించి ఆంతా భగవదదీనం
అంటారు మతాన్నిగురించిగాసీ పాపవుడ్యాలనుగురించిగానీ మాకు
ఎవరూ చెప్పలేదు కాబట్టి అవేమిటో నాకు తెలియలేదు ఆ కాలంలో
నాకొక మతం లేదు అందరిని చూచి వారు ఏది చేస్సే నేనూ ఆడే చేసే
దాన్ని ఎక్కువగా ఆదృష్టం మీదనే ఆభారవడేదాన్ని నా సోనురితనం
వన్లవో బుద్దితక్కు-పదనంవల్లనో చెడిపోయిన వనిని దురదృష్టానికి ఆవ్వ
నించేదాన్ని పారసీక గంథాలు చదవడంవన్ల ఆకాశాన్ని తిబ్దడం ఆళి
వాటు అయింది నేను ఓడిపోయినపుడు లేదా నా లక్యుం చేరబేనప్తుడు
అదృషహ్టైన్ని విందిం చేదాన్ని

స్వేచ్చాతీరుబమనీ 1పగల్భములు పలికి పలికి
అద్భష్ట్రము తొలగువేళ నిందించెడి వకతం్యతులం 1

మౌల్వీగారూ బువాహు'పేనీ పూర్వకాలపు విషయాలు చెప్పేవారు.
ఆవి ఎంతో బావుండేవ్‌ నాకూ గతాన్ని కీర్తించడం వర్తమానాన్ని
ధూషింగడం అలవాటు అయింది మాసలివారు వూర్వాకాలాన్ని కీర్తించ
తాపక్‌ కారణం పదుచుదనప్పు కాలం ఆందరికీ అందంగా ఉచిగడ మేవవి
ఆప్పటికి జర్టల కాభేదు. లోకం తఎతోటిది తాను చస్తే లోకం చస్తుంది
తామ (_ఐచుకుతే బోకం (దిరుకుతుంది ముసచిచాళ్ళను చూచి వయను
వాళ్ళా ఇదేపాట పారంధించారు ఈ ఆలవాటు మొదటినుంచీ వస్తూంది
కాదిట్టి ఇప్పుడు ఆందరికీ అది మాములు అయిపోయింది

(పాయం వచ్చినతరవాత నిలాసొక్లో పడిపోయాను అ కాలలలో
పాట పాడి పురుషులను రంజింవచేయడం నావ్చత్తి ఆందులో నా తోటి

డర్‌ తయావ్‌ దాన్‌ అదా

వారితో గెలిచినపుడు ఆనందము ఓడినవ్వుడు దఃఖమూ కలుగుతుండేవీ
ఇతరులతో పోల్చినప్పుడు నేనేమంత ఊఆందమైనదాన్నేమ్‌ కాదు కాని
సంగిత సాహిత్యాలలో నాకున్న (ప్రావీణ్యం నాకు (ప్రత్యేకష్టానావ్చి.
శారవాన్నీ ఇచ్చాయి డానితో నాకు కొంత నష్టంకూడా కలిగింది గౌర
వంకోపాటు గర్వం పెరిగింది మిగతా సానులు ఎవవీతోనైనా తమ
వమబు వెళ్ళచీనుకు నేవాళ్ళు నేను ముఖాలు చూస్తూఉండిపోయేదాన్ని
ఉడా హరొఆకు ఎవరు వచ్చినా ఏదోఒక కోరిక కోరడం వారి రివాజు నేను
అటా కాదు సిన్గయ్యేది ఆడుగుతే లేదంటాడేమో సనిపించేది నాతోటి
వారిదగ్గరికి ఎవరైనా వచ్చినప్పుడు అతడు ఎంత ఇవ్వగలడు వారెంత
వుచ్చుకోగలరు అనే ఆలోచన ఉండేదికాదు నాకు నచ్చినవావి మన
సత్వం నీతి నియమాలు, ఆచార వ్యనహోరాలు పరిశీలించడంతోనే సరి
పోయేది అడగఢథం హేయంగా థావించేదాన్ని అంతేకాదు వేశ్యలకు
ఉండవలసిన లక్షణాలు నాలో లేవు అందుకే నా తోటివారు నన్ను పిచ్చి
దావికింద బెక్క-క ప్పేవారు

తరవాత వేశ్యావృత్తి నీచమైందని ఆర్డం చేసుతన్నాను వడిలే
శాను ఆటపాటలతో కాంం గడపసాగాను ఆమీరు ఎనరైనా కొలు
వుంచుకుంటే ఉండేదాన్ని (క్రమంగా ఆడీ వదిలేశాను

ఆలాంటి సమలన్నీ చెడ్డవని తెలుసుకొని వదిలివేపినతరవాశ
ఎవదో ఒక పురుసునిదగ్గర ఉండిపోవాలవిపించింది కాని లోకం
* కఫన్‌1" కోనం కట్టుకుంది ఆని అనుకుంటుందని మానుకున్నాను

మిర్భాగారు ! ణిహూళ. ఈ సామెక మీకు ఆర్థంకాదు వరకుమే
మళ్ళిన బోగముది ఎవడి ఇంబ్లోచైనా ఫ్ట్రీరపడిశే అనుభవం గల విటులు
కవవ్‌కోనం కట్టుకుంది ఆంటారు. జంకే ఉత్తర కీయలకు సీర్పాబుచేను
కుంది ఆని ఆర్థం ఈ పామెళ అక్షరాలావాన్తవం నాకు వజంగా విద్పక్త్‌
కొలిగింది. ఇవ్వుడు వంతో వీతిగా ఉంటున్నావు ఆయిలా భగుకంకుదిక్‌
కొస్ఫ నా నిజాయికీమీద నమ్మకం ఎవరికీ ఉండడు ఈ వరిన్ధిచిలో నేను
ఇక్‌ వ్య_కిని _సీమించానపవుకోంరి. ఆది నంత నీస్వార్హమెండ్‌ ఆయివాం
ఎంత నీన్మ_కంకం ఆంింంది ఆయినా ఆ మనిషీ నహ్పాడ ఇనయూ వమ్తుదు.
ఆలాందివ్పుడు వేను (పేమించడం విన్పరియోజనం నాదగ్గర డబ్బు
ఉంది కాబట్టి జనం నేనంటే వడిచస్తున్నారనుకుంటుంది లోకం. జనని

నమ్న మోసగించడానికి చూస్తారు ఒక నుహాశయుడునా వొందద్యాన్ని
1 శప గుత్త,

ఉ(మాబ్‌ జాబ్‌ ఆడా 187

కీర్తిస్తాడు నాకంటే ఎన్నోరెట్లు అందమైన ఆడవాళ్ళతో పరిచయం ఉండి
కూడా నన్నే పొగడుతాడు ఇంకొకడు తనకు రాగతాళాలతో పరిచయం
లేకన్నానా నంగితాన్ని శ్రాహిస్తాడు జీవితాంతం ఒక్కా వద్యం [వాయడం
గాని, చదనడంగాని తెలియని కవిపుంగపుడు నా కవితాళ కిని కొనియాడు
తాడు మదొక వ్యరి తాను న్వయంగా వండితుడై నా పాండిత్య వకర్లను
గురించి ఉసన్యాసం చంచుతాడు తనకేమీ తెలియనట్లు నిత్యక్చత్యమైన
నమాజు వగ్రైరాలనుగురించి కూడా నన్నే అడిగి తెలుసుకుంటాడు
మరొక _పేమికుడు నా ధనాన్ని గురించి పట్టించుకోనిట్లు నా ఆరోగ్యాన్ని
గురింది ఎంతో శ్రద్ద తీసుకుంటాడు సాకు రొంపదిరి కే వారికి తలనెప్పి
చేస్తుంది నాకు తలనెప్పలే ప్తే వారికీ జ్వరం వస్తుంది ఒక వెదాంతి
వైరాగ్యం బోధిస్తాడు ఇహవరాలను వివరిస్తాడు నన్ను వట్టి వెరి
దానిగా లెక్క కట్టి వది వన్నెండేళ్ళ పిల్లతో మాట్లాడినట్లు మాట్లా డుతారు.

వలు ప్రాంతాలు తిరిగి ఆరితేదినదాన్ని ఏవరెలా ఆనుకుంకే ఆలా
అయిపోతాను వాస్తవానికి వాళ్ళనే పచ్చివాళ్ళమ చేస్తాను నిజమైన
(సేవతోనూ అభిమానంతోనూ కలుసుకు నేవాళ్ళా ఒకరిద్దరు ఉన్నారు.
వెట్టి స్వార్థం భేకండా వచ్చిపోతుంటారు కవిశాగోష్టై, సంగికం నంభా
షలలలో వారికి ఆధిరుచి వారితో నాకుగాని నాతో వారికిగానీ ఎలాంటీ
విమిత్తం లేడు అలాంటివారంయే నాకు ఎంతో ఇష్టం ఆ నిర్నిమిక్తత
(మంగా నిమిత్తంగా మారింది వారు నేనుగాని నేనులేక వారు
గాని జీవింవడం కష్టం అయిపోయింద కాని వీరితో ఎవరూ నను
ఇంట్లో ఉంచుకోనాలనుకు చేవారు లేరు అలా ఉంటే ఎంతో బాగుండేది
చః కోరిక వడుచుడనం తిరిగె రావాలనే కోరికలాంటిదె స్రీ జీనికం యవ్వ
నాంతం యవ్వనంతో జీవితంకూడా అంతం అవుతే ఎంతో బాగుండేది
ఎందుకు ఆవుతోంది ౩ వాద్దక్యం అందరికీ భాధాకరమే ఆడదానికి హరీను
ముఖ్యంగా బోగందానికి ఆది నరక్నపాయం లక్నో సందుగొందులతో
తిరిగే చాంవుంది చిచ్చపుకత్తైలు బోగంనాన్లే సడుచుదనంలో అడుగు
(కింద సెట్టవవాబ్ళ వేలకొద్దీ పచ్చని నంసారాలకు చిచ్చుపెట్టినివారు
వందలమంది యువకులను ఆకారణంగా హత్యచేపినవారు ఎక్కడికి
వెళ్ళినా ఆడుగులకు మతుగులొ_క్తేవారు ఇప్పుడు ఒక్కడూ కనీనం
కన్నెత్తి చూడడు పూర్వం ఎక్కడ కూర్చున్నా జనుల గుండెలతో
మల్లెలు కురీపించేవారు. ఇప్పుడు నాగిని చూచి అంతా హారంగా ఉంటు
వ్బారు పూర్వం ఆయాచకంగా ముత్యాలు లనించేవి ఇప్పుడు విచ్చ
మ కనా గింజలు దోరకడంలేదు

155 ఉఈ(మౌబ్‌ జాట్‌ అదా

వీరితో చాలమంది తమ గోతులు కాము తోడుకున్నవారే మా
ఇంటికి ఓక అవ్వ వచ్చేది ఒకనాటి (ప్రఖ్యాత వేశ్యలలో ఒకరై వయ
పులో ఉన్నప్పుడు వేలు సంపాదించింది. ఉదార హృదయం గలది
వయస్సు మళ్ళింది ముసలిది ఆయింది డబ్బంతా విటులకు సెట్టిందె
ఒక యువకుడు ఆమెను ఇంట్రో పెట్టుకున్నాడు వయసుతో చిన్నవాడు.
అందంలో మన్నవాడు ఆ ముసరితొత్తును నట్టుకొనిఉండాల్సిన వని ఏమి +
శార్యో మూతి విరిచింది. జగడాలు పెట్టింది అసలు విషయం జోరించాడు
ఆవిడ మౌనం దాల్చిందీ శబ్బున్నంతకాలం మానలిదాన్ని ముంచారు
తోరొవాత ఎవరికి కావాలి?! ఇంట్లోంచి గెంతేకారు నందుగొందున్లో తిట్లూ.
తన్నుమూ చందూ తీదుగుచూంది

కొందరు నాలాంటి మూర్జ్యులెని సానులు ఎవరి కూతురునో తెచ్చు
కొని 'పెంచి పెద్దదొన్ని చేశారు దాన్ని తన ప్రాణంగా కావించారు
గానికి నయను పడే ఎననితోనో భేరిపోయింది అథవా ఉండిపోయినా
ఆస్తిపాసులు పాస్తగఠం చేసుకొని పెంచి 'పెద్రచేసినదానిని దాసీదాన్నికింద
కట్టివేస్తుంది

ఆబాడి నన్ను మోసగించెంది చాని దషం మొదలే తేలిపోయింది
కాబట్టీ సరిపోయింది కాకుంటే నన్నే డోచుకావిఉందేది ఆడదైతేవేం?
మగవాడై తేనేం? బోగం కుచిమే అంత ఆది ఎంత నీచం ఆయిందడంటే
(పేమ ఆనేడి ఆక్కడ సాధ్యపడదు సానిడి ఏ ఒక్కరిదీ కాదవి వెలా
సును కాబట్టి తెలివికలవాచెవడూ దాన్ని హృదయపూర్వకంగా (_పేమచి
చడు ఆడదానికి అలాంటి పేమ ఉండ నేతందుడు.

తొలుత (పేమించబవారు అండం &జించగా నే అటు రావడం
మానేస్తారు కువ ముఖన్తుతులకు ఆలవాటుసడి పోతాడు. ఇవ్నుడు ముఖా
స్తుతికి ముఖం వాచపోకారు

నుగవారికి విశ్వాసం ఉండదనే కథ లెన్నో మొదల మెడలు సానుల
ద్వారా విన్నాను బుస్తిలేక వారు ఆన్నదానికోల్లా ఊం అవేశాచ్నిం
గోహార్‌మిర్టా నా విషయంలో ఎలా (వపె_ర్తించాడో మీకు తెలును పెళ్ళీ
వేరంమోపిన నవాబు సంగతి మీకు తెలియనిది కాదు. ఆయినా నుగవారిని
విశ్వానమారుకులు అనలేము. వ్హీలా-.-ముఖ్యంగా బతాధు అఆశతవాభ్ళు...
వాళ్ళకంటే పిమ్యూకం తీసిపోరు. (సేనా విషయంలో కరచుగా షరమణా
అద్ది వీచు లూ, మీలా చతరులూ అయి4ంటారు. ఎకు మంతి మగవాళ్లు

ఉావ్‌ జూన్‌ అదా 189

హృదయపూర్వకంగా ((పేమిస్తారు ఆడవాళ్ళు బూటకపు (పేమ కన
బరుస్తారు. పురుషుడు ఆడదాన్‌ అందానికి ఆనుడాగాసకీ త్వరగా లొంగి
పోకాడు ఆడది అలా కాదు. ఆంత త్వరగా ఆవిడ (పబావితుదాలు
కాదు ఈ విషయంలో స్రీలు చాల త్యాగత్తగా ఉంటారు పురుషుల
(పేమ శ్రీల (పే మంత తేలికగా &ీజించదు కాని ఉభయుల అన్యోన్యతను
బట్టి విశేష అనురాగం ఉద్భవించే అవకాశం ఉంది అందుకు పరస్పరం
ఆర్హంచేసుకునే సామర్థ్యం కలిగిఉండాలి కనీనం ఒక్కూదిలో ఆ అకణం
ఉండాళి

వలపు తోకంచో పుదువుడు ఉదారత కనఐరుస్తాడు శ్రీకి కంక
ఎక్కువ ఆడదాని మంత్రం నుగవానిమీద త్వరగా పారుతుంది. వురు
మని మాయకు స్తీ త్వరగా బొంగదు నాపరకు ఇది (ప్రకృతికి సంబం
ధించిన విషయం వార్ష్తక్యంతోపాటు స్రీ బుద్ది శీణిస్తుంది చతురత
నశిస్తుంది. ఈ తోషానకి అనుగుణంగా కొన్ని యోగ్యుతలు ఇల్చాడుం
ఈ లక్షణం జంతువుత్లో కూడా కనిపిస్తుంది తరచుగా ముసలి ఆంకుపు
చాకు లుద్రి ఉండదు

పురుసులు స్త్రీలను నుందరాంగులంటే నేను ఒప్పుకోను వార్త
వానికి వ్రీకిగాని ఎరుషునికిగాని హెండర్యం న్వతహాగా లేడు ఒకరు
మరొకరికి ఆండంగా కనిసిసారు అందంగా ఉన్న వాళ్ళను ప్రీ వరుమలా
బసనందు చేస్తారు కాని వాస్తవంగా ప్రీ ఆందాన్ని షరుముడు ఎరుమని
ఆందాన్న్‌ మ్రీ ఆనందిస్తాడు ఒక సుందరాంగికి వేరొక మందదాంగి
పౌండర్యేం తాననలేవి చక్కా-వి రొంగుపూవులాంటిడి వికారమైన పురు
మడు ఆందమైన స్రీ అధ్నిపాయంలో చక్కని వావులాంటిభాడే పూవు
మససుకు నచ్చుతోండి. ఆయితే దాని రంగు ఆరారం నుడీ ఆసహ్యంగా
ఉండరాదు వలం లోకంలో తప్పు ఏ ఒక్కరితోనూ జరుగదు అయితే
ఉభయులూ ఈ సూమ్మెన్ని _గపాంచలేరు వారిరువురి (_పేమభావనలో
న్యక్యావం ఉంటుంది పురుషుడు ప్రీవి ద్‌ దృష్టితో చూస్తాడో జీ పురు
యవీ ఆ దృష్టితో చూడదు. ప్రీని _సేమించే లక్షణం పురునునిలో కొంత
వరక ఉఊంటుంధి ఆడడాన్ని ధనాన్ని చూచి ఒక చిన్నవాడు ఆమెను
యేమించివవ్నుడు వయనుమళ్ళిన వ్రీ ఆథవవి ఎందుకు ఎలా (పీ మిస్తుంది =

చృద్దులకం టే యువకలనే ప్రీలు ఎక్కువగా (ైపేమిషారు అడి
వారి ఆండగందాచిను చూచి కాదు స్ర్తీ ఎల్లప్పుడూ తన వారక్యామై
గురించి తాగ త్తగయుతుంది ఒక రడణ. ఆక్రయం కావాలని ఆమె

190 ఉ(మాబ్‌ జాన్‌ అదా

నంకల్పం వృద్దులకంకే యువకులనుండి ఆలాంటి ఆశ్రయం లభించే
అవకాశం చెక్యూవ ఉంటుండి ఆ్మశ్రయంతోకూడా రూపురేఖలు కలుస్తే
ఐంగా డావికి మెరుగు పెట్టినట్లు అవుతుంది

పురుషుని _పేమకు లక్యుం ఆనందం మాత్రమే త్రీ (పేమక
ఆనంచంకోబాబు అవలంబన కూడా లక్యుం అవుతుంది. _పేవకు_ సయో
జనంగావి స్వార్థంగాని ఉండరాదంటున్నారు. శ్తీ (పేమటో చాలవరకు
ఆపి ఉంటాయి ఆమె వాటిని దాచడానికి వపయత్ని స్తుంది

నేను చెప్పన విషయాల పరిజ్ఞానం ప్రీలకుగాని పురుమలకుగా ఏ
తరచుగా ఉండదంటే నేను ఆంగికరిసాను వాస్తవం సిమంసే స్రీ పురు
మలతో (వకృతిసిద్దంగా ఈ లశతణాలు ఉంటాయి వారికి తద్విషయ
జ్ఞానం ఉండాల్సిన ఆవనరం లేదు

జీవికాంతపు అనుభవంతో ఈ విషయాలు నేను (గవాంచాను.
నావలెనే ఈ విషయాలను ర్యానంగా పరిశీలించిన వ్యక్తికి ఆర్థం అవుతుంది.

చాలమంది శ్రీలు నిరకరాన్యునైవ పురుమలు వీటిసీగురింది ఆభో

చించక జీవితంలో ఆనేక స్నర్దలకూ, తగాదాలకు ఆలవాలం ఆపు.
తుంటారు

శ్రీ పురువులు తమతమ ఆంకోన్తులను, (ప్రయోజనాలను లక్యాలమ
గుర్తించినట్లయితే ఆనేక ఇబ్బందులు చూరం ఆవ్వశాయి కొన్ని రానే
లొవ. కాని వీటినిగురింది వినరించినప్పుడు తరచుగా ఈ నమాధానిం
వస్తుంది 1

ఆయ్యా | తలరాత కప్పుడు" అంటే మేం చేయడదలదింది చేస్తాం-
బుడ్వ్యూ ఆజ్జగించచద్దు అనచా మవిషి ఏం చేయగలడు? ఆతడు ఆను
కున్నడి ఏమి అవ్వుకుంచి 8 సేయు చొష్కార్యాణు చేస్తాము ఫాటి వర్వన
పానం అద్బళ్టం వలా తీర్చుతే అధా జరుగుతుంది. అంకా భగనంకుగు
ఆనుతిన్నవ్లా జరుగుతుంది ఆని అర్జం. దీన్ని వూర్వకాలావికీ నక్తింగ
చెప్తే కొంత ఆర్థం ఉంచి. నందగాశం యే జ కాలంచో ఆరన్మికలగా చణంలో
బంకు యల. కతలు అల్లు ఆంబపోయేనీ.. ఇది తలచకల సే భాజాలు
శాలం గుర్తుకు వమ్తుంతి, ఆ కాజంటో ఇస్ట్రే నూర్సుణా ఇరోం. మనిషి
వరిస్టీతి అమాంతంగా మారపోయేవి

శ్యయావ్‌ బాద్‌ అదా 191

ఒకనాటి వృత్తాంతం ఒక సిపాయి అలసి సొలసి మోతీమపాల్‌
గేటునక్కన ఉవ్న అరుగుమీడ నడుకొవి న్నిదపోయాదు ఉదయపు
నమాజు పూర్తిచేనుకొని పాదుషావారు పదారుచేస్తూ అటు విచ్చేశారు
వెంట ఎవరూ లేరు వారికి ఏమవిపంచిందోగా ని పడుకున్నవాణ్త్‌ లేపారు-
సిపాయి కళ్ళు నలుచుకుంటూ లేచాడు పాదుషావారు కనిపించారు
ముందు భయపడిపోయాడు తరవాత నర్టుకొస శనదగ్గరఉన్న కరవాలం
సమర్పించాడు పాదుషా స్వీకరించారు అడ్లం లాగారు తుప్పు పట్టి
ఉంది ఒరలోంచి కష్టంగా బయటికి వచ్చింది కత్తిని చూచారు పొగి
దారు మళ్ళీ ఒరలో పెట్టి నడుముకు తగిలించుకున్నారు తనువద్దతవ్న
తాజకరవాలం సిపాయికి ఇచ్చేశారు. ఈలోగా అరీనలీకా పదాని విచ్చే

కారు జహాంపనా (చక్రనర్తి ఆ యువకునీ ఆతడు సమర్పించిన
ఇర్గాస్నీ కీర్తించారు

పాదుషా చూచావా ఇతత్లీ యువకుడు వీరుడు (2ఒరలోంచి క్తి
బాగిి చూచావా దీవి పదును, దీవి అందం!

(వఠధాని మహ్మాపతూ। బశి బళ గుణాన్ని _గ్రహించే ఛశమవంటి
(వభువులున్ననే కదా ఇట్టి విచ్యికవస్తువులు లభించునది

పాదుషా, ఆయితే నా ఖర్గం బాగాలేదంబావా ?

పదాని ఎండ మాట :। ఎంత మాటు; (సభువుల కదకమబాన్ని ఆలంక
రించే కరవాలం బాగులేకషోవడమా ౩

పాదుషా కాని ఇతవి దుస్తులు నా కరవాలానిక్‌ తగినట్లుగా లేవు.

ఈలోగా వందిమాగధులు, చొజ పేపకులు, ఆంగరతకులు వచ్చారు,
పెద్ద గుంపు కూడింది.

(ప్రధాని (సమువులు దాగా శలనిద్బారు

పాదుషా ఆయితే నా దుస్తులు ఆకొనికి చేయండి

రాజుగారి అధరం కదిలిండో లేదో ఇనం పరిగెత్తారు రాజుగారు
తొడుక్కొవితవ్న విలువైన దుస్తులు. రక్నఖచికములైన ఆభరణాలు
పిపాయికి వేశారు ఆరలంకారం ప్పూర్తి అయింది,

ఊాదుమో: ఇన్పుడు చూడండి

192 కయావ్‌ జాన్‌ అదా

వధావి ఆల్బ : రూపమే మారిపోయింది
వందిమాగధులు సైతం కీర్తించారు

పాదుషావాగు కొంత సే్య్వు అక్కడ నిలిచాకు ఈలోగా ఛాహనం
విచ్చింది వాహనం ఎకి. వాహాప్టుశికి వెళ్ళిపోయారు

పిపాయో సౌంగిషపోయాడు ఇంటికి వచ్చాడు దళారులు సాహా
కార్లు వెంటనే వచ్చారు. ఖరీదు కడ్తే యాబై ఆరవై వేలకు తేలింది

ఇక సీపాయి కథ వినండి పనంతో మూడు రూపాయీట
కొలువు ర్యాతిపూట ఇంటికి వె్తే తిండినిగురించి పెళ్లాంతో తగాదా జరి
గింది. అళిగి ఇంటినుండి వెళ్ళిపోయాడు ర్యాకి అంతా ఎక్కడెక్కడ
తిరిగాడో భగవంతునికే తెలియాలి తెల్లవారుతుండగా మోతీమ హాల్‌
ముందరి ఆరుగుమీద పడిపోయాడు న్నిదపోయాడు ఉదయం పాదుషా
వారు తట్టి లేపారు వింత దృళ్యం కనిపించింది కణంలో దరిడ్రుడు
మహాధనికుడు అయిపోయాడు

రాజుల కాలంలో ఇలాంటివి చాల జరిగేవి ఆకాలంతోచే ఇలాం
ఖివి సాధ్యం కూరగా (ప్రభుత్వం ఒక్కని చేతిలో ఉన్న*డూ ఆతనికి
వియమౌాబు చట్టాలూ ఏమీ లేనపుడు, రాజ్యాన్ని అతని న్వంత బొక్క.
నంగా భావించినఎుడూ ఇలాంటిప్‌ జరిగే అవకాశాదా ఉంటాయి

ఇంగ్షీమవారి (ప్రభుత్వంబో వృథా అర్చులకు ఆవకాళం లేదు ఒక
వ్యక్తికి అకారణంగా పెద్ద మొత్తాలు ఇవ్వడం అన్యాయంగా బావించదిరు
తంది ఈ ప్రభుత్వంలో పాదుషానుంచి ఫకీదువరకు ఆందరికీ శాసనం
ఒకరు ఆఅండడూ ఆ శాననారిక్‌ ఇద్దుతే ఈ కాలంలో అద్బష్టప్తు నిల
తక్కువ అన్ను సనులూ ఆలోచనతోనూ. ఉపాయంతోనూ జరుగుతాయి

నవాబు గబ్బనుశారి వృక్తాంతం వినండి ఆత్మకథలో ఉత్తరభాగం
చెప్పుకేచు వాస్తవానికి వారు ఏటిళో మునగడానవికీ వెళ్ళారు మళ్ళీ తేల
తూడడినీ దుమికాఢు (పాణం ఖాతసయమైంది. కాంత సేపు వీటిలో
ఉండేవరకు ఊపిరి ఆడలేయ కాస్త క్వాన సీల్చాకుండానుని సెకినచ్చాచు.
నీళ్ళమీచకి కాగానే కాబ్యూ, చేతులూ ఆడాయి మళ్ళే చావాజవిసించెంది
మర్మీ మునిగారు నుక్ళి ఆలాగే భాయింద్‌. అలా మునుగుతూ తేలుతూ
చత్తర్‌ మంజిల్‌ వరకు జూల ఆమకోతుబండా యునరాజుగారు తమ వరి

ఉ్యమయావ్‌ జొన్‌ అదా 193

వారంతో విహారానికి ఆటువై పే వచ్చారు వారికీ ఎవరో మునుగుతున్నట్లు
కనిపంచింది బయటికి బాగవలసిందని నరంగులకు ఆకజ్షాస్‌ందాదు వారీ
నుండి విడిపంచుకోవడానికి ఛబ్బనుగారు చాల |పయత్స్నించారు బెదిరి
బోయాడనుకున్నారు సదంగులు బలవంతంగా లాకొ(_వివచ్చాదు
యుసరాజుగారు పిలిపించారు. విషయం తెలానుకోగా అమీరు విక ఆవి
కెతిసింటి బట్టలు ఇవ్వబడినాయి వెంట రాజ్బసాసాదావికి తన వెళ్లారు

ఛబ్బన్‌ గారు యువకులు విలాస పియుణా రీతులు దివాజులు
ఆదిసిసవారు వినంయవంతుబు విద్యావంతులు హోస్య్యప్రియులం యువ
రాజుకు నచ్చారు చెఛికాళ్ళతో చేర్చారు. దానదాసీజసం వాహానాలు
ఏర్పాటు అయినాయి ఖర్చులకు డణ్బు మంజూరైంది పూర్వంకంకే
ఇస్ర బోనం ఎక్కువ అయింది

చాకుకు విచ్చేసినప్పుటి వరిస్టితే వేరు పీనుగ మీద వచ్చారు వెంట
యాభైమంది మనుమలు పరీగెత్తివస్తున్నారు. విన్మిల్లా నేనూ చూచాం
నమ్మకం కొఠాగలేదు వెంట మళలుందిక్ష్‌ను చూచి పిలివాం ఆతడు జరి
నినదంతా చెప్పాడు

తరవాత బాలాయిని కలుసుకున్నాడు పెళ్ళి అయింది. పెళ్ళిక్‌
భమ్మత్నికూడా సితిచారు ఖాగహ్‌కు ఇఅరేడైవ శాలానలు ఇచ్చారు కావు
జఆవాటినుండీ మళ్ళీ మా ఇంటిగడప తొక్కలేదు బిస్ని బ్రాతో సందింధం
తెగిపోయింది. వానమ్‌ మరొక ఎత్తు వేసింది అది పారలేదు. ఆంతా
తల్ముకిందులైంది

నం్యగహంగా చెప్పాలంకు రాజుల కాలంలో ఇలాంటి ఏంతటలా,
విచ్నితాలు ఎన్నో జరిగేవి ఇంగ్షిషువాని కాలంలో ఆవేవి?* ఖలీల్‌ భాను
పావురాలు ఎగడేళారని వింటాం డబ్బు గుడ్జిదనగా విన్నాం కౌని
ఇప్పుడు ఆది కళ్ళు తెరిచిందవిపిస్తూంది అదీ యోగ్యులను కనిషెట్తూంది

చాజాబ కాలంలో అకురాలు రాని అధికారులు ఉండేవారు పెద్ద
"పెధ్ర పదవృలమైన ఉండే పీరు రాజకాద్వాలు ఎలా విర్వ్తించేవారో తెలి
యధు ఇదంకా అపహాస్యం కనిపిస్తుంది

అదృష్టం దురదృుమ్టైలు ఆనే చక్రంతో చాలకాలం నలిగాను చివ
రకం ఈ సదాలకు అర్థం లేడవీ. వట్టి మోనమప్‌ అర్దం చేసుకున్నాము
బల్లా మనం వేసేవాటన్నింటిసే (గ్రవహాొస్తుంటారన డంలో ఎలాంట్‌

194 శియాబ్‌ జావ్‌ అదా

నందేవాం లేదు ఆ విషయంతో సండేవాం గలవాడు కాఫిర్‌_ కాని తమ

చర్యల వర్యవపానం దువ్చ లితావ్ని చ్చినపుడు దావ్ని కర్మతు అంటగట్టడం
భగవంతునిపై నేరం మోపడంబాంటిది ఇది వాస్తిక వాదం

ఇప్పుడు తెలిసిన విషయాలు వాకు ముండే తెలిసితింపే ఎంతో
బావుంచేరి, వివరించి చెప్పేవారు లేరు నాకు న్వయంగా ఆర్థంచేమకు
చేంత అనుభవం లేదు మౌవ్వీగారు చెండు అచురాలు కుక్షీబో వేశారు.
బవి ఎంతో ఊఉపకరీంగాయి వారికి భగవంతుడు ఉత్తమ గతులు నపా
దించుగాత ఆ కాజంలో నాకు వాటి విలువ తెలియలేదు. సోనురితనం.
షొభ్యాపేశు తప్ప వేరే (వవంచం తెలియదు. వచ్చేటోయేవారితో విరామం
లేకుంచేడది. వారు ఒక్కొక్కరే జారుకోగా సు వ్రకాలమీద ధ్యాన కోలిగిందిం
చేదవడం ఓక వ్యసనం ఆయిపోయింది

ఇ స్యవవమే బేకున్నట్లయాతే నేమ ఇంతో కాలం (బితకలేకపోయే.
వాన్ని వయసు నశించింది. పూర్వపు విటులు జాగుకోన్నారు ఈ
చుఖథంతో కమిలి కుమిధి చచ్చిఉం జేదాన్సి కొంతకాలం కథలను స్తకొ
ఐకో కాలం గడిపాను ఒకనాడు ప్పప్తకాలు సద్దుతుండగా పూర్వం
మౌవ్వ్‌గాడిదగ్గర చదివిన “* గుతిస్తాం ” కనిపించింది పుటలు తిప్పాను-
మూర్వం ఆఅగంకు అనసహ్యూం వేపేదె ఆవి చదువు కొరిదోజులు వినయ
విడేయశతలు తెతియని రోజాలు దెండవది ఆనుభవం చేదు అందువలన
ఆళ్ఞం తేనుకోలేకపోయాను ఇవ్చుడు చదువుతుంటే (వతి పదంలో ఏదో
(వధావం కనిపస్తూంది (వతిపదాస్నీ హృదయంలో భ్యడ్రనరచుశుంటు
న్నాను మొదటినుంచీ చివరిదాకా ఆవేకసార్లు చదివాను ఒకడు
“ అనా కే నాఫీ"' (వీతికావ్రం) ని గురించి ఏంతో పొగిడారు చదనా
చవిసించిండి వారితోనే ప్పస్రకం తెప్పించుకొని చదివాను పుస్తకం
చాల కొశిన. ఆరతీ వడాలు వక్కువ ఊన్నాయి ఆర్థం చేసుకోవడం
కోన్టం అయింది కొద్దికొద్దిగా చదివి చాలదోజులకు పూర్తిచేశాను.
“* వావిష్‌వామా ” ఆ ధోజుల్లో ఆద్చయిండి దాన్ని చదివాను “నగా
చక్పదా ” స్వయంగా చదివాను అర్దం కానివి అడిగ తెలునుకున్నానుం
ఈ షృన్తకాణా చదివినతరవాత పపంచ రహస్యాటు కక్క. కే వెళ్లుడ్‌
ఉయినట్లు అనిపించింది ఆ తరవాత ఉరూ, పారసీక (గం ఖాలు ఎన్నో
న్వయంగా చడివాఘే, “ఇపాయట్‌ ఆన్వకరీ *', "" ఖాజావీ మెల్ల
మెల్లిగా పూర్తిచేశా కావి బూటకపు పౌగడ్రలంటే నాకు గొట్ట

ఉ(యాబ్‌ జాన్‌ అదా 195
|

ఆందుకే వాటిుాఅలవిరాలె మెట్టి దూకాడు వస్తుతం నాకు ఎన్నో
వార్తావ్యచికలు పాయి వా-వలఎ హ్లైవదంలం = వా ార్వలన్నీ లెలునాయి
పొదు -గా వ్ధవహర్తా జీవితం “వడానికి ఎరిటోయ డల్చుంఎ ఎల్లా
ఉన్నాడు. ప్రైబ్రుకం నాది విష_ల్నఎ హృదయం రోజూ అమాజా
చెస్తాను. వావకం ఇక్చసు అన్లా కొట్టినా చంఎనా పరదాలలో ఊరి
ఆడం నానడం నాకు చేతకాదు అయినా వందాలరో ఉండేవారి మాంగల్చ్పం
ఎజరిగవలబండని అనశ్తాము పారి ర్మాంటాయె లోకం ఉన్నంఆకాలం
వాది వరదా ఉండుగాక

ఈ సందర్భంలో సావివృశ్తెవాళ్ళకు ఒకి నీకి చెప్తాను వారి
హ్సావయవనలకాలపై చెక్కు.కొవవలణప వకాలది

ఓ బుద్దిలెని వేళ్ళల్లారా 1: ఎవడైనా మిమ్ము మనసాతా (పేమిస్తువ్నా
డనిానీ మీరింపే చస్తున్నాడవకాని మరిచకూడా అనుకోకండ్‌ ఇదె
మూక్డాళ్ళ ముచ్చట తరవాత అతని దోవ ఆకనిది ఆతడు నిన్ను
కట్టుకోలేదు సేకు ఆ అర్హ చేదు వాన్తవ్మపేను శీలవళుల సొత్తు వాచు
ఒకరిని కట్టుకులమే మడోకోదివి కన్నెత్తి చూడరు. వారు (యేమమూర్తులు
వారికి ఆ సాకు. ఉంది మీలాంటి బజారుముండలక భగం౦చుడు ఆది

కశాదించడు
నా జీవితం ఎలాగో గడిచిపోయింది రోజులు లెక్కిస్తూ కాలం

గరుసుతున్నాను భూబ్య్మిద నూకలున్ననాళ్ళూ (బ్రతుకుతాను నామ

నుకు నేనే ఎమాధానం చెప్పుకున్నాను నాకోరికలప్న్‌ హా _ర్తిఅయినాయి
ఉగిలింది ఒకే కోరిక ఆది మృత్యువుతో తీరేది నా ఆత్మకథ పదా
విధంగా (ప్రయోజనకారి అవుతుందని ఆశిస్తున్నాను నా ఉపన్యానాన్ని

ఈ పద్యంతో బార్తిచేద్తూ అందరి ఆశిస్సులు ఆశిబ్తున్నాను

& జీవితమా! మరణ మాసన్నమైనదే :
నీవప్న మాకిపుడు విసుగు బినే ౩